T. C. Okan üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ havacilik iŞletmelerinde yer hizmetleri alaninda muhasebe ve vergi uygulamalari

5.5. YER HİZMETLERİ İŞLETMELERİNDE SABİT KIYMET VE ÖZEL 
MALİYETLERİN MUHASEBESİ 
VUK 313. maddesine göre işletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, 
aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan amortismana tabi kıymetlerden, 
gayrimenkullerin, VUK’un 169. maddesi gereğince gayrimenkul gibi değerlenen 
iktisadi kıymetlerin ve alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin kanunda 
yer alan değerleme usullerine göre tespit edilen değerlerin yok edilmesi amortisman 
konusunu oluşturmaktadır.
Maliye bakanlığı tarafından yayınlanan tebliğe göre 2016 yılı için 900 TL’ye kadar 
varlık alımları doğrudan gider yazılabilmekte, bu tutarın üzerindeki alımlar için ise ilgili 
varlığın aktifleştirilerek amortisman yolu ile gider yazılması gerekmektedir. Havacılık 
sektöründe faaliyet gösteren yer hizmetleri; özel ekipman, araç, alet, edevat, sistem, 
lisans gibi maddi ve maddi olmayan duran varlık olarak sınıflandırabileceğimiz 
nitelikleri barındıran bir havacılık alanıdır. Sektörde var olan yer hizmetleri 
operasyonun layıkıyla gerçekleştirilebilmesi ancak bu bilgiler dikkate alınarak 
sağlanabilir.
Havaalanlarında yer hizmetlerinde kullanılan amortismana tabi iktisadi kıymetler 
listesi Eylül 2012’de 333 nolu VUK genel tebliğine eklenmiş olup buna göre özellik arz 
eden sektöre özgü kullanılan iktisadi kıymetlere verilen faydalı ömürler standart hale 
getirilerek uygulama birliği sağlanmıştır. Ancak aktifinde sabit kıymet varlığı büyük bir 
yer teşkil eden yer hizmetleri işletmelerinde, kullanılan varlığın fiziksel şartları, iklim, 
kapasite kullanımı gibi sebepler ile farklı şekilde yıpranmaya tabi olması önem arz 
etmektedir. Bir maddi duran varlığın eskime, yıpranma ve demode olması sonucu 
değerindeki azalışına amortisman (yıpranma payı) denir ve VUK tarafından 
tanımlanmış amortisman yöntemlerinden ilgili varlığa uygun amortisman yöntemi 
kullanılarak amortisman hesaplanır.
149
VUK tarafından belirlenen amortisman ayırma yöntemleri aşağıda sıralanmıştır. 

Normal (Eşit Tutarlı) Amortisman (VUK md. 315) 
149
Mehmet Ali Feyiz, “Dönem Sonu Muhasebe İşlemleri”, Murathan Yayınevi, Trabzon, 2012, s.82. 

---

106 

Azalan Bakiyeler Yöntemine Göre (Hızlandırılmış) Amortisman (VUK md. 
315) 

Madenlerde Amortisman (VUK md. 316) 

Fevkalade (Olağandışı) Amortisman (VUK md. 317) 

Kıst Amortisman (VUK md. 320) 
VUK 262. maddesinde maliyet bedeli, ‘iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut 
değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferrik bilimum 
giderleri ifade eder’ şeklinde tanımlanmıştır.
150
a) Gayrimenkuller 
b) Demirbaş eşya 
c) Özel maliyet bedeli 
d) Zirai mahsuller 
e) Hayvanlar 
Bir gayrimenkulün özel maliyet hesabına alınarak itfa edilebilmesi için 
gayrimenkulün kiralanmış olması, gayrimenkul için yapılan giderin değerini artırıcı 
veya genişletici nitelikte veya kiracının faaliyetini sürdürebilmesi için oluşturulan bir 
teminata ilişkin giderin bizzat kiracı tarafından yapılmış olması gerekmektedir. 
213 sayılı VUK’un özel maliyet bedelinin itfası başlıklı 327. maddesinde ‘özel 
maliyet bedelleri, kira veya işletme hakkı süresine göre eşit yüzdelerle itfa edilir’ 
denilmektedir. Kira süresi belli olanların kira süresine göre eşit yüzdelerle itfa edilmesi 
gerekmektedir. Kira süresi belli değilse, faydalı ömrü 5 yıl ve amortisman oranı % 20 
olarak dikkate alınmak üzere amortisman yoluyla itfa edilmektedir.
151
Bu durumda yer hizmetleri firmaları hizmet verdikleri havalimanlarında kiracı olarak 
bulunduklarından ve bu alanlarda yapılan her türlü değer artırıcı ve genişletici 
nitelikteki işlemler, özel maliyet olarak değerlendirilip kira süresine ya da genel oran 
oranında amortismana tabi tutulmaktadır. 
 
150
Web_82, E.T. 12.01.2016.
151
Özlem Ayyıldız Taylan, “Özel Maliyet Bedeli – II”, E Yaklaşım Dergisi, Sayı: 278, Şubat 2016. 

---

107