T ətbiqi Proqram Təminatı Orta ixtisas t

SÜZGƏCLƏR 
 
Bəzən istifadəçi Excel 2013 proqramı ilə işləyərkən böyük həcmli 
verilənlər ilə üzləşir və onları təhlil etməli olur (məsələn, il ərzində 
alınmış və məsrəf edilmiş tikinti materialları, onların alınmasına 
çəkilmiş xərclər və s.). Təhlil zamanı istifadəçi özünəməxsus 
materialların siyahısını çıxarmalı və onları təhlil etməlidir. Bu 
baxımdan Excel 2013 proqramı istifadəçiyə yardımçıdır. 
Bunun üçün istifadəçi lent üzərində yerləşən Filter (Фильтр-
Süzgəc) adlanan alətdən bəhrələnə bilər. 
Süzgəçi qurmaq üçün mausun oxunu cədvəl başlığının üzərinə 
gətirin (və ya bütün cədvəlin başlığı üzərinə gətirin) və sol 
düyməni sıxın, sonra Главная-Əsas menyusundakı Соpтировка 
и фильтр - Çeşidlə və Süzgəc düyməsini aktivləşdirin. Ekrana 
kontekst menyu açılacaq. Menyudan Фильтр- Süzgəc punktunu 
aktivləşdirin. Cədvəl başlıqları olan hücrələrin sağ/aşağı
tərəfində
nişanı əmələ gələcək. 
Əgər istifadəçi mausun oxunu aşağı istiqamətlənmiş həmin 
düymə üzərinə gətirib sol düyməni sıxarsa, onda ekrana menyu 
açılacaq. Menyudan istifadə etməklə seçilmiş sütun üzrə 

---

74 
çeşidləmə əməliyyatını həyata keçirmək olar (bununla yanaşı 
qeydlərin seçilməsini də yerinə yetirmək mümkündür). 
Bəzən istifadəçi siyahıdan ancaq müəllimlərin siyahisını seçməli 
olur. Bunun üçün vezıfə yazılmış sütunun yanındakı
nişanı qeyd edin və açılmış menyudan bizə lazım olan əməliyyatı 
aparırıq. 

---

75 
Funksiyalar 
EXCEL 
proqramının əsas imkanlarından biri onda 
düsturlar və funksiyalarla işləməkdir. EXCEL-də hər cür 
hesablamanı düstur və funksiyaların köməyi ilə aparmaq olar. 
M
əsələn ədədləri bir-birinə vurmaq, bölmək, onlardan kvadrat kök 
almaq, sinus v
ə kosinusu, loqarifm və üstlü funksiyanı, orta 
hesabi qiym
əti, maksimal və minimal qiymətləri hesablamaq və 
sair olar.
 
Düsturlarda hesab əməlləri işarələrindən başqa 
aşağıdakı işarələr də işlədilə bilər 
“%” - faiz götürmə 
”( ) “ - mötərizələr 
”. “ - onluq mərtəbələrin ayırıcısı 
”/ “ - tarix komponentərinin ayırıcısı 
“:” - vaxt göstərmə 
Exceld
ə “ = ” işarəsi ilə başlayan simvollar ardıcıllığına düstur 
deyilir.
Bu ardıcıllığa sabit ədədlər, xanalara istinadlar, xanaların adları, 
funksiya v
ə operatorlar daxil ola bilər.
Düsturun nəticəsi məlum verilənlər əsasında hesablanmış yeni 
qiym
ətdir. Düsturun istinad etdiyi xanaların qiymətləri dəyişdikdə 
n
əticə avtomatik dəyişir. 
Proqramda funksiyalarla işləmək üçün 
bu 
funksiyadan istifad
ə olunur Həmçinin Формула menyusundan 
istifad
ə 
ed
ə 
bil
ərik
ən son istifadə edilmis funksiyalarin siyahısını 
görmək üçündür; 

---

76 
maliyy
ə hesablamaları funksiyalardan ibarətdir; 
m
əntiqi 
hesablamalar 
aparmaq 
üçün 
funksiyalardan ibar
ətdir; 
m
ətnlər 
üzərində 
d
əyişikliklər 
aparan 
funksiyalardan ibar
ətdir; 
tarix v
ə vaxt üzərində riyazi hesablamalar 
aparmaq üçün funksiyalardan ibarətdir; 
müəyyən məlumatları axtarmaq və məlumat 
alma 
kimi 
əməliyyatları yerinə yetirməyə xidmət edən 
funksiyalardan ibar
ətdir; 
sad
ə və mürəkkəb riyazi hesablamalar 
aparmaq üçün funksiyalardan ibarətdir; 
dig
ər müxtəlif funksiyaları göstərmək olar 
Exel proqramında olan aşağıdakı bəzi funksiyalara baxaq. 
=МИН() –Verilmiş ədələrdən ən kiçiyini tapır 
=МАХ()–Verilmiş ədələrdən ən böyüyünü tapır 
=ОКРУГЛ()-yuvarlaqlaşdırma əməliyyatı aparılır 
=ABS()-
ədədin mütləq qiymətini verir 
=LOG()-ist
ənilən verilmiş əsasa görə loqarifmanı hesablayır 
=КОРЕНЬ()- ədədin kvadrat kökünü hesablayır 
=СТЕПЕНЬ() - ədədin kvadratını hesablayır 
=ЕСЛИ()- doğruluğun yoxlanmasından asılı olaraq qiyməti 
hesablayır 
=СРЗНАЧ()- verilmiş ədədlərin orta qiymətini hesablayır 
=СЧЁТ()- xanalarda olan verilənlərin sayını göstərir 
=СУММ()- qeyd olunmuş verilənləri cəmləyir 
=ПРОПНАЧ("SALAM") - xanadakı sözün hərflərinı böyüdür 
=ПРОПИСН("Salam")- xanadakı sözün birinci hərfinı böyüdür