T. Malikov O. Olimjonov moliya

ustamasi 
o’z aksini topadi va u 
vositachilik qilganligi uchun komission yig’imlarni, vositachining 
transport v
a boshqa xarajatlarini, uning qo’shilgan qiymat solig’i va 
foydasini o’zida aks ettiradi. 
Savdo ustamasi 
savdo tashkilotlarining mahsulotni sotish 
bilan bog’liq bo’lgan xarajatlarini (muomala xarajatlarini) va ularning 
foydasini qamrab 
oladi. Hozirgi 
paytda 
savdo 
ustamalari 
markazlashtirilgan tarzda tasdiqlanmaydi, ijtimoiy ahamiyatga ega 
bo’lgan alohida tovarlar bo’yicha ularning yuqori chegarasi 
mintaqaning mahalliy ma’muriyati tomonidan belgilanadi. 
Baho yuqorida sanab o’tilgan barcha elementlarni o’zida 
mujassam etmasligi ham mumkin. Masalan, qishloq xo’jaligi 
mahsulotlarini sotib olish bahosida qo’shilgan qiymat solig’i mavjud 
emas. Shuningdek, barcha tovarlar ham aktsizosti tovarlari 
bo’lavermaydi, ayrim tovarlar esa iste’molchilarga vositachilarsiz 
to
’g’ridan-to’g’ri sotiladi. 
Xilma-
xil bo’lishiga qaramasdan, bozor baholari erkin 
iqtisodiyotda talab va taklifga muvofiq ravishda o’rna-tiladi. 
Hukumatning baholarni shakllantirish tizimiga noo’rin aralashuvi 
(bunday deyilganda, odatda, tovarlarga baholarni shakllantirish 
jarayoni va baholar tizimi tushuniladi), ba’zi hollarda iqtisodiy 
vaziyatni murakkab-lashtirishi mumkin. Buning sababi shundaki, 
davlat organlari, odatda, o’zlarining biznesga ishtirok etishlari 
natijasida qo’shimcha xarajatlarni vujudga keltiradi. 
Baholarni aniqlashning turli-tuman kontseptsiyalari mavjud. 
Ularning asosiylari quyidagilardan iborat: 

sof qiymat asosida baholarni aniqlash (muallifi G.S.Strumilin); 

baholarni 
o’rtalashtirilgan 
qiymat 
asosida 
aniqlash 
(D.D.Kondratov); 

takror ishlab chiqarish baholari (V.S.Nemchinov); 

ob’yektiv asoslangan tarzda baholash (L.S.Kantorovich); 

oxirgi xarajatlarning baholari (S.S.Shatalin). 

va boshqalar. 
Bahoni hisoblash (aniqlash)ning