T. Malikov O. Olimjonov moliya

Bola tug’ilganda beriladigan nafaqa. 
Bola t
ug’ilganda 
beriladigan bir martalik nafaqa O‘zbekiston Respublikasi hududida 
belgilangan eng kam oylik ish haqining ikki baravari miqdorida 
beriladi. Ish haqiga koeffitsient qo’llaniladigan tumanlarda nafaqa 
ushbu koeffitsientlarni hisobga olgan holda belgilanadi. 
Ishlayotgan ayollarga, hamda ishlab chiqarishdan ajralgan 
holda oliy, o’rta maxsus, kasb-hunar ta’lim muassasalarida, 
magistratura, aspirantura, klinik ordinatura, doktoranturada tahsil 
olayotgan ayollarga bola tug’ilganda beriladigan bir martalik nafaqa 
tegishlicha ish yoki o’qish joyidan to’lanadi. Bolaning onasi 
ishlamaydigan va o’qimaydigan hollarda nafaqa bolaning 
ishlaydigan yoki ishlab chiqarishdan ajralgan holda o’qiydigan otasi 
yoki ota-
ona o’rnini bosuvchi shaxslarga to’lanadi. Ishlamaydigan
va o’qimaydigan ota-onalarga bola tug’ilganda nafaqa ijtimoiy 
ta’minot bo’limlari tomonidan tayinlanadi va to’lanadi. Farzandlikka 

---

olingan bolalarga bola tug’ilganda beriladigan bir martalik nafaqa 
umumiy asoslarda beriladi. 
Agar ayol ho
miladorlik bo’yicha ta’til davrida ishdan bo’shab, 
shu davr mobaynida homiladorlik va tug’ish bo’yicha nafaqa olgan 
bo’lsa, bir martalik nafaqa umumiy asoslarda beriladi. Bola o’lik 
tug’ilgan hollarda nafaqa to’lanmaydi. 
Kam ta’minlangan va bolali oilalar uchun nafaqalar. 
Ushbu 
nafaqalar O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar mahkamasining 2013 yil 
15 fevral kuni “Kam ta’minlangan oilalarga ijtimoiy nafaqalar va 
moddiy yordam tayinlash va to’lash tartibi to’g’risidagi nizomni 
tasdiqlash haqida”gi 44-son Qaroriga muvofiq tayinlanadi. Ushbu 
Nizom fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlari tomonidan 14 
yoshgacha bolalari bo’lgan oilalarga nafaqa, bola ikki yoshga 
to’lgunga qadar bola parvarishi bo’yicha nafaqa va kam 
ta’minlangan oilalarga moddiy yordam tayinlash va to’lash tartibini 
belgilaydi. 
Bolali oilalarga nafaqa va moddiy yordam 6 oy muddatga, bola 
parvarishi bo’yicha nafaqa esa – 12 oyga tayinlanadi, biroq bola ikki 
yoshga to’lgan oydan keyingi oyga o’tmasligi kerak. gar tug’ilgan, 
farzandlikka olingan yoki vasiylikka qabul qilingan ikki va undan ortiq 
bolalar parvarish qilinsa, u holda bola parvarishi bo’yicha nafaqa 
kichik bola ikki yoshga to’lgunga qadar bir baravar miqdorda 
to’lanadi. 
Bolali oilalarga nafaqa, bola parvarishi bo’yicha nafaqa va 
moddiy 
yordam tayinlash va to’lash to’g’risidagi qaror fuqarolarning 
o’zini o’zi boshqarish organi – posyolka, qishloq va ovul, shuningdek 
shaharlarning mahallalari fuqarolar yig’ini (vakillar yig’ilishi) yoki 
bunday qarorlarni qabul qilish uchun fuqarolar yig’ini tomonidan 
vakolat berilgan Komissiya tomonidan qabul qilinadi. Komissiya 
fuqarolar yig’ini tomonidan fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish 
organi hududida istiqomat qiluvchi obro’-e’tiborli va hurmatga 
sazovor fuqarolar orasidan saylanadi. Komissiyaga fuqarolar 
yig’inining raisi boshchilik qiladi. Komissiya a’zolari 2 yil muddatga, 
fuqarolar yig’ini raisi esa – uning butun vakolati davriga saylanadi. 
Ushbu Komissiya tarkibi kamida 15 kishidan iborat bo’lishi kerak. 
Komissiya a’zosi vakolatlarining amal qilishi davrida a’zolikdan 
chiqqan taqdirda, fuqarolar yig’ini Komissiya a’zolarini qaytadan 
saylaydi. Komissiya qarori, uning yig’ilishida tasdiqlangan tarkibning 
kamida uchdan ikki qismi ishtirok etsa qonuniy hisoblanadi. 
Fuqarolar yig’ini tomonidan ehtiyojmand deb e’tirof etilgan oila 
nafaqa yoki moddiy yordamning faqat bir turini olish huquqiga ega. 

---

Bolali oilalarga nafaqa, bola parvarishi bo’yicha nafaqa va 
moddiy yordam har bir oila a’zosiga o’rtacha oylik jami daromad 
miqdori jami daromad aniqlanayotgan davr uchun belgilangan eng 
kam oylik 
ish haqining 1,5 baravardan ortiq bo’lmagan oilalarga 
tayinlanadi. 

mahalliy byudjetlar 
mablag’lari; 

byudjetdan 
tashqari 
manbalar 
(jamoat 
va 
xayriya 
jamg’armalari, korxonalarning mablag’lari, fuqarolarning ixtiyoriy 
xayr-ehsonlari va boshqalar). 
Quyidagilar bolali oilalarga nafaqa, bola pa
rvarishi bo’yicha 
nafaqa va moddiy yordam olishda ustunlik huquqiga ega: 

ota-
onasining ikkisini ham yo’qotgan, bolalar tarbiyasi bilan 
esa qarindoshlar shug’ullanayotgan oilalar; 

ota-
onalardan biri yoki har ikkisi ham nogiron bo’lgan oilalar;

14 yoshgacha bo’lgan ikki va undan ortiq bolalarni 
tarbiyalayotgan, boshqa qarindoshlardan alohida yashayotgan beva 
ayollar (beva erlar); 

nogiron bolasi (bolalari) bo’lgan oilalar; 

bolani (bolalarni) to’liq bo’lmagan oilada tarbiyalayotgan 
onalar (otalar). 
Bunda bolaning amalda to’liq bo’lmagan oilada ona 
(ota) tomonidan tarbiyalanishini fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish 
organi belgilaydi; 

ota-
onalardan biri yoki har ikkisi ishsiz bo’lgan va ish izlovchi 
sifatida bandlikka ko’maklashish markazlarida hisobda turgan 
oilalar; 

yolg’iz pensionerlar. 
Bolali oilalarga nafaqa, bola parvarishi bo’yicha nafaqa va 
moddiy yordam ariza beruvchining o’zini o’zi boshqarish organiga 
murojaat qilgan oyning keyingi oyidan boshlab to’lanadi. Bola 
parvarishi bo’yicha nafaqani kelgusida ham olishga muhtojligi 
bo’lgan taqdirda uni olgan shaxs to’lovlarning avvalgi o’n ikki oylik 
muddati tugashidan bir oy oldin, bola ikki yoshga to’lgunga qadar 
ushbu nafaqani uzluksiz to’lanishini davom ettirish masalasini hal 
etish uchun 
belgilangan tartibda fuqarolar yig’iniga takroran 
murojaat etish huquqiga ega. Bolali oilalarga nafaqa va moddiy 
yordam to’lashning belgilangan muddati tugagandan so’ng ariza 
beruvchi nafaqa va moddiy yordam to’lashni yangi muddatga davom 
Quyidagilar bolali oilalarga nafaqalar, bola parvarishi bo’yicha 
nafaqalar va moddiy yordam to’lovlarini mablag’ bilan ta’minlash 
manbalari hisoblanadi: 

---

ettirilishini so’rab ariza bilan murojaat qilish huquqiga ega. Bolali 
oilalarga nafaqa va moddiy yordam olish uchun ariza oldingi davrda 
tayinlangan nafaqa va moddiy yordam to’lash muddati tugayotgan 
oydan keyingi oyga beriladi. Takroriy murojaatlarni ko’rib chiqish 
umumiy belgilangan tartibda amalga oshiriladi. 
Bolali oilalarga nafaqa va moddiy yordam ariza beruvchining 
doimiy yashash (ro’yxatdan o’tish) joyi bo’yicha fuqarolarning o’zini 
o’zi boshqarish organi tomonidan oila boshlig’i yoki boshqa 
muomala
ga layoqatli oila a’zosining yozma arizasi asosida, bola 
parvarishi bo’yicha nafaqa esa – bolaning onasi yoki uning o’rnini 
bosuvchi shaxsning arizasi asosida tayinlanadi. Alohida hollarda, 
oilada muomalaga layoqatli a’zolar bo’lmagan taqdirda nafaqa va 
mo
ddiy yordam oila a’zolarining yozma arizasisiz fuqarolarning o’zini 
o’zi boshqarish organi raisining taqdimnomasi bo’yicha tayinlanishi 
mumkin. Bolali oilalarga nafaqa va moddiy yordam ariza 
beruvchining doimiy yashash (ro’yxatdan o’tish) joyi bo’yicha 
fuq
arolarning o’zini o’zi boshqarish organi tomonidan oila boshlig’i 
yoki boshqa muomalaga layoqatli oila a’zosining yozma arizasi 
asosida, bola parvarishi bo’yicha nafaqa esa – bolaning onasi yoki 
uning o’rnini bosuvchi shaxsning arizasi asosida tayinlanadi. Alohida 
hollarda, oilada muomalaga layoqatli a’zolar bo’lmagan taqdirda 
nafaqa va moddiy yordam oila a’zolarining yozma arizasisiz 
fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organi raisining taqdimnomasi 
bo’yicha tayinlanishi mumkin. 
Bolali oilalarga nafaqa, bo
la parvarishi bo’yicha nafaqa va 
moddiy yordam tayinlash to’g’risidagi ariza uch bosqichda ko’rib 
chiqiladi. 
Birinchi bosqichda maxsus komissiya ariza berilgan sanadan 
boshlab uch kun muddatda ariza beruvchi tomonidan fuqarolarning 
o’zini o’zi boshqarish organiga taqdim etilgan ma’lumotlar asosida 
oilaning a’zosiga to’g’ri keladigan o’rtacha oylik jami daromad 
miqdorini aniqlaydi. 
Agar oila a’zosiga to’g’ri keladigan o’rtacha oylik jami daromad 
miqdori joriy davrda belgilangan eng kam ish haqining 1,5 
barob
aridan kam bo’lsa, maxsus komissiya oilaning moddiy va 
mulkiy holatini tekshirish sanasini belgilaydi. 
Ikkinchi bosqichda maxsus komissiya ariza berilgan sanadan 
boshlab o’n kun muddatda oilaning moddiy va mulkiy holatini 
o’rganib chiqadi, shundan keyin tegishli nafaqa yoki moddiy 
yordamni tayinlash yoki tayinlashni rad etish to’g’risidagi xulosani 
fuqarolar yig’iniga yoki Komissiyaga kiritadi. 

---

Uchinchi bosqichda ariza berilgan oyning oxirgi kunidan 
kechikmay, maxsus komissiyaning xulosasi inobatga olingan holda, 
ariza tegishli nafaqa yoki moddiy yordamni tayinlash va to’lash yoki 
tayinlashni rad etish to’g’risidagi masalalarni hal etish uchun 
fuqarolar yig’ini yoki Komissiya tomonidan ko’rib chiqiladi. 
Agar oilaning mehnatga layoqatli har bir 
a’zosining o’rtacha 
oylik dar
omadlari to’g’risida taqdim etilgan ma’lumotlarda daromad 
summasi ko’rsatilmagan bo’lsa yoki eng kam oylik ish haqining 2,5 
baravaridan kam summa ko’rsatilgan bo’lsa, u holda oilaning 
o’rtacha oylik jami daromadini hisoblash uchun daromadni 
normativdan pas
t ko’rsatgan yoki daromadi mavjudligi to’g’risidagi 
ma’lumotlarni taqdim etmagan oila a’zolarining har biriga nafaqa 
yoki moddiy yordamga murojaat qilingan oyda belgilangan eng kam 
oylik ish haqining 2,5 baravariga teng bo’lgan normativ daromad 
miqdori qab
ul qilinadi. Ushbu qoida bola ikki yoshga to’lgunga qadar 
uning parvarishi bilan band bo’lgan onalarga (ularning o’rnini 
bosuvchi shaxslarga), ta’lim muassasalarida o’qiyotganlarga 
(mehnat shartnomasiga muvofiq ishlarni amalga oshirish hollari 
bundan mustasno), ishlamaydigan pensionerlarga, amalda shaxsiy 
yordamchi (dehqon) xo’jaligini yuritish bilan band bo’lgan oila 
a’zosiga, tuman (shahar) bandlikka ko’maklashish markazlarida 
ishsiz sifatida ro’yxatga olingan fuqarolarga nisbatan tatbiq 
etilmaydi. 
Bolali 
oilalarga nafaqa, bola parvarishi bo’yicha nafaqa va 
moddiy yordam fuqarolar yig’ini yoki Komissiyaning qarori 
bayonnomasi asosida to’lanadi. Tegishli nafaqalar va moddiy 
yordamni to’lash Xalq bankining bo’linmalarida (filiallarida) 
fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlarining maxsus bank hisob 
raqamlariga o’tkaziladigan O‘zbekiston Respublikasi Davlat byudjeti 
xarajatlarining tegishli iqtisodiy tasnifi bo’yicha aks ettirilgan holda 
mahalliy byudjet mablag’lari hisobiga amalga oshiriladi.