T. S. Malikov moliya

T.S.Malikov, N.H.Haydarov
Moliyaviy tizim moliyaviy xizmatlar ko‘rsatuvchi bozor-
lar, vositachilar va firmalar hamda uy xo‘jaliklari, xusu
-
siy kompaniyalar va hukumat tashkilotlari o‘zlari tomoni-
dan qabul qilinayotgan moliyaviy qarorlarni ular yordami-
da amalga oshiradigan boshqa institutlarni o‘z ichiga oladi. 
Ushbuni chizma ko‘rinishida quyidagicha tasavvur qilish 
mumkin (4.1.1-chizma).
Moliyaviy tizim 
bozorlar 
vositachilar 
firmalar 
boshqa 
institutlar 
...ni qamrab oladiki, ular 
yordamida
o‘zlari tomonidan qabul qilingan moliyaviy 
qarorlarni amalga oshiradilar 
(hayotga tatbiq etadilar) 
moliyaviy xizmatlar taqdim etuvchi 
uy 
xo’jaliklari 
xususiy 
kompaniyalar 
davlat 
tashkilotlari 
4.1.1-chizma.
 Moliyaviy tizimning eng oddiy tasavvuri
Ayrim hollarda bozor aniq moliyaviy vositalar bilan 
ishlashi uchun ma’lum bir joyda joylashgan bo‘ladi
119
. Bu 
119
Qarang-a?! Bu jihatdan ular, aslida, dehqon bozorlari sanalgan, 
masalan, Toshkentdagi “Oloy”, “Farhod”, “Qo‘yliq”, “Beshyog‘och” yoki 
“Yunusobod” bozorlaridan sira farq qilmas ekan.

---

Moliya
85
masalan, Nyu-York fond birjasiga (New York Stock Ex-
change) yoki fyuchers
120
va opsionlarning Osaka birjasi-
ga (Osaka Options and Futures Exchange), shuningdek, 
“Toshkent” fond birjasiga va boshqalarga tegishli. Bular 
mos ravishchda, Nyu-York (AQShda), Osaka (Yaponiya)da 
va Toshkent (O‘zbekiston)da joylashgan. Lekin har doim 
ham bunday bo‘lavermaydi. Masalan, aksiyalar, obliga-
tsiyalar va valyutalarning 
birjadan tashqari bozorlari
(over the counter markets) asosan butun dunyo qimmatli 
qog‘ozlari bilan savdo qiluvchilarni va ularning mijozlarini 
yagona tarkibiy tuzilmaga birlashtiruvchi global kompyu-
ter va telekommunikatsiya tarmoqlari bilan ifodalangan. 
Asosiy ishi moliyaviy xizmatlar taqdim etish va moli-
yaviy mahsulotlar savdosidan iborat bo‘lgan firmalar