T. S. Malikov moliya

qattiq 
foizli qimmatli qog‘ozlar, 
deb atash ham mumkin. 
Qarz instrumentlari, shuningdek, 
qarzni uzish muddati 
(maturity)
asosida ham klassifikatsiyalanadi. Qisqa mud
-
datli (qarz uzish muddati bir yildan kam bo‘lgan) qarz maj-
buriyatlari bozori 
pul bozori 
(money market) nomiga ega. 
Uzoq muddatli qarz majburiyatlari va aksiyalar bozori esa 
kapital bozori 
(capital market), deb nomlanadi.
Pul bozorida asosan, yo xususiy sektorning ishonch-
li qarz oluvchilari tomonidan (veksellar va yirik korxona-
larning boshqa tijorat qog‘ozlari) yoki davlat tomonidan 
(masalan, g‘aznachilik vekseli) chiqarilgan foizli qimmatli 
qog‘ozlar kabi instrumentlar aylanadi.
Zamonaviy pul bozorlari uchun global integratsiya
189
va 
likvidlik
(liquidity) o‘ziga xos xarakterga ega. Aktivning 
likvidlik darajasi uni pulga konvertatsiya qilinish jara-
yonining oddiyligi, xarajatlari va tezligiga bog‘liq holda 
aniqlanadi.
Aksiya – bu firma 
mulkdorlari
tomonidan uning aktivlari 
qismiga qo‘yiladigan talabdir. Korporatsiya kapitali ulushi-
ga egalik qilishdan dalolat beradigan qimmatli qog‘ozlar 
AQShda 
oddiy aksiyalar
(common stocks), Buyuk Britani-
188
Bunga misollar keltiring-chi?!
189
«Integratsiya» lotincha «integratio» - tiklash, qaytadan boshlash, to‘ldi-
rish. 1. Ayrim qismlarning, elementlarning bog‘liqlik holatini, ularni qo‘shib 
birlashtirishni ifodalovchi tushuncha. 2. Yaqinlashish va o‘zaro bog‘lanish 
jarayoni. 3. Ikki yoki undan ortiq davlatlarning iqtisodiyotini o‘zaro mu-
vofiqlashtirish va birlashtirish. Qarang: o‘sha manba. J.II. - B.216.

---

Moliya
127
yada 
aksiyalar 
(shares), deb ataladi. Aksiyani sotib olish va 
sotish 
fond bozorida (stock market)
amalga oshiriladi. Har 
bir oddiy aksiya boshqa aksiyadorlar bilan firmaning mul­
kidagi qismda (yoki ulushda) baravarligini bildiradi.
Oddiy vaziyatlarda har bir aksiyaga bir xil miqdorda-
gi foyda va korporatsiyani boshqarish masalalari bo‘yicha 
qaror qabul qilish uchun bitta ovoz berish huquqi to‘g‘ri 
keladi. Biroq ayrim korporatsiyalar muomalaga oddiy aksi-
yalarning ikki toifasini chiqaradilar. Ulardan biri aksiyador-
ga ovoz berish huquqini beradi, boshqasi esa bermaydi. 
Oddiy aksiyalar korporatsiya aktivlariga