T. S. Malikov moliya

kapitalning o‘sishi,
deb ayti-
ladi (capital gain). Agar aksiya egasi kursning tushishi tu-
fayli zarar ko‘rayotgan bo‘lsa, bu narsa 
kapitalning yo‘qo-
tilishi
(capital loss), deyiladi. Qo‘yilgan kapital daromadi-
ni aniqlash uchun aksiyalarga egalik qilish davomiyligi bir 
kundan bir necha o‘n yillikkacha bo‘lishi mumkin. 
Investitsiya qilingan kapitalning daromadlilik darajasini 
hisoblab ko‘rish uchun faraz qilaylik, Siz aksiyalarni (bir 
donasini 10,0 ming so‘mdan) sotib oldingiz. Bir kundan 
keyin mazkur aksiyalarning kursi 10,1 ming so‘mga o‘sdi 
va Siz ularni sotdingiz. Bir kunda Sizning qo‘yilgan kapital 
daromadlilik stavkangiz 
1%ni tashkil etadi – bir dona ak-
siyaga kapitalning o‘sish ko‘rsatkichi (100 so‘m)ning sotib 
olingan aksiya narxiga (10,0 ming so‘m) nisbati. 
Endi tasavvur qiling, Siz sotib olingan aksiyalar-
ga bir yil davomida egalik qilmoqdasiz. Yil oxirida aksi-
yalar bo‘yicha bir aksiyaga 500 so‘m miqdoridagi dividend 
to‘landi va aksiyaning bahosi 10,5 ming so‘m bo‘ldi. Shun-
day qilib, bir yillik qo‘yilgan kapital daromadliligi (
K
d)
, quyi-
dagini tashkil etdi:

---

136
T.S.Malikov, N.H.Haydarov
K
d
 = (AB
do 
- AB
b 
+ PD) : AB
b
.
Bu yerda: K
d
– bir yillik qo‘yilgan kapital daromadliligi;
AB
do
– davr oxiridagi aksiya bahosi;
AB
b 
– aksiyaning boshlang‘ich narxi;
PD – pulli dividendlar.
Ushbu misolda biz quyidagi daromadlilikka ega bo‘lamiz:
K
d 
= (10,5 ming so‘m - 10,0 ming so‘m + 0,5 ming so‘m) 
: 10,0 ming so‘m = 0,10 = 10%.
E’tibor bering, qo‘yilgan kapital umumiy daromadini qu-
yidagi komponent
193
lar yig‘indisi sifatida ko‘rish mumkin: 
dividend ko‘rinishidagi daromad va aksiyalar bahosining 
o‘z garishi: