T. S. Malikov moliya


Foiz stavkasiga hisob-kitob pul birligining ta’siri



Yüklə 2,82 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə93/193
tarix27.12.2023
ölçüsü2,82 Kb.
#200010
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   193
Moliya 2018 (o\'quv qo\'llanma)

Foiz stavkasiga hisob-kitob pul birligining ta’siri. 
Qayd qilingan daromadga ega bo‘lgan instrument (vosita) 
faqatgina aniq hisob­kitob pul birligiga muvofiq risksiz
ishonch li hisoblanadi. Uning o‘zgarishi bilan foiz stavkasi 
ham nihoyatda jiddiy ravishda o‘zgarib ketishi mumkin. Bu 
hodisani aniqroq tushuntirish uchun nominallari turli xil 
valyutalarda ko‘rsatilgan obligatsiyalarni ko‘rib chiqamiz. 
Faraz qilaylik, Britaniya Qo‘shma Qirolliklarining davlat 
obligatsiyalari bo‘yicha foiz stavkalari Yaponiyaning davlat 
obligatsiyalariga qaraganda ancha yuqori va ular taxminan 
bir xil qoplash muddatiga ega. Mazkur toifa obligatsiyalari 
to‘lanmay qolish riskidan ozod ekanligi inobatga olingan 
holda, mazkur shartlar barcha investorlar Qo‘shma Qirol-


Moliya
131
liklarning obligatsiyalarini afzalroq ko‘rishiga olib kelmay-
dimi? 
Mazkur holatda javob salbiy bo‘ladi. Chunki ushbu ob-
ligatsiyalarning nominallari turli valyutalarda: Qo‘shma 
Qirollik obligatsiyalari – funt sterlingda, Yaponiyaniki esa 
– iyenda aks ettirilgan. 
Ikki mamlakatning mazkur toifa 
(klass) obligatsiyalari ishonchli daromadlilik stavkasini ush
­
bu mamlakatlar valyutasida taklif etishiga qaramasdan
daromadlilik stavkasi har qanday boshqa valyutada noaniq 
bo‘ladi, chunki u kelajakda to‘lovni olish paytida ushbu ikki 
valyutaning almashish kursiga bog‘liqdir.
Keling, bu fikrga aniq misol keltiramiz. Faraz qiling, Siz 
ma’lum bir mablag‘ni bir yil muddatga investitsiya qilish-
ga qaror qildingiz. Yaponiya davlat obligatsiyalari bo‘yicha 
yillik foiz stavkasi 3%ni, Qo‘shma Qirollik obligatsiyalari 
bo‘yicha esa 9%ni tashkil etadi. Boshqa valyutaga nisbatan 
bir valyutaning bahosini o‘z ichiga olgan 
valyuta kursi
(ex-
change rate), 1 funt sterling 150 iyenaga teng.
Endi, tasavvur qiling, Siz o‘z kapitalingizni iyenda qay-
sidir ishonchli aktivga investitsiya qilmoqchi bo‘lgan yapon 
investori hisoblanasiz. Yapon obligatsiyalarini sotib olib, Siz 
o‘zingizga 3%lik daromadni kafolatlaysiz. Agar Britaniya-
ning davlat obligatsiyalari sotib olinsa, iyenada daromadlil-
ik stavkasi bir yil o‘tgandan keyin iyena va funt sterlingning 
almashuv kursi qanday bo‘lishiga bog‘liq bo‘ladi. 
Faraz qilaylik, Siz 100 funt sterlingga Birlashgan Qirol-
likning obligatsiyalarini sotib olishga qaror qildingiz. Buni 
qilish uchun Siz 15000 iyenni funt sterlingga konvertatsi-
ya qilishingiz lozim bo‘ladi, ya’ni Sizning dastlabki sarflay
-
digan mablag‘ingiz 15 000 iyenni tashkil etadi. Birlashgan 
Qirollik obligatsiyalarining foiz stavkasi 9% teng bo‘lganligi 
uchun bir yildan so‘ng Siz 109 funt sterlingni olasiz. Biroq 
bu pul miqdorining iyenga o‘girilgan narxini oldindan bilish 
imkoniyati yo‘q. Sababi: kelajakda valyuta kursining qan-
day bo‘lishini hech kim bilmaydi.
Shunday qilib, mazkur operatsiya natijasida olingan 
real daromadlilik stavkasi quyidagicha bo‘ladi:


132

Yüklə 2,82 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   193




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2025
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin