Tafakkur turlari va masala tiplari

SINTEZ va TAHLIL. Analiz (tahlil) narsa - buyumlarni, hodisalarni, jarayonni tarkibiy belgilari, elementlariga, qismlariga bolish demakdir. Tahlil jarayonida butunning uning qismlariga, uning elementlariga bolgan munosabati aniqlanadi. Tahlil obektlari amalda ajratib bolmaydigan elementlarga yoki belgilarga bolishda ifodalanishi mumkin. Bu fikriy tahlil, yani fikrda qilinadigan tahlildir. Psixologiyani organayotganimizda har bir psixik hodisani bir-biri bilan taqqoslabgina qolmasdan, balki shu bilan birga tahlil ham qilamiz. Oqish mashguloti vaqtida tafakkurning tahlil qilish faoliyati katta orin tutadi. CHunonchi, savod orgatish, nutqni tahlil qilishdan: gapni sozlarga, sozlarni boginlarga, boginlarni tovushlarga ajratishdan boshlanadi. Matematik masalani echish tahlil qilishdan, dastlab bir qancha malum sonlarni, songra esa nomalum sonlarni topishdan boshlanadi.

• SINTEZ va TAHLIL. Analiz (tahlil) narsa - buyumlarni, hodisalarni, jarayonni tarkibiy belgilari, elementlariga, qismlariga bolish demakdir. Tahlil jarayonida butunning uning qismlariga, uning elementlariga bolgan munosabati aniqlanadi. Tahlil obektlari amalda ajratib bolmaydigan elementlarga yoki belgilarga bolishda ifodalanishi mumkin. Bu fikriy tahlil, yani fikrda qilinadigan tahlildir. Psixologiyani organayotganimizda har bir psixik hodisani bir-biri bilan taqqoslabgina qolmasdan, balki shu bilan birga tahlil ham qilamiz. Oqish mashguloti vaqtida tafakkurning tahlil qilish faoliyati katta orin tutadi. CHunonchi, savod orgatish, nutqni tahlil qilishdan: gapni sozlarga, sozlarni boginlarga, boginlarni tovushlarga ajratishdan boshlanadi. Matematik masalani echish tahlil qilishdan, dastlab bir qancha malum sonlarni, songra esa nomalum sonlarni topishdan boshlanadi.

Sintez tahlilning aksi yoki teskarisi bolgan tafakkur jarayonidir. Bu jarayon obektning ayrim elementlarini, qismlarini, belgilarini bir butun qilib qoshishdan iboratdir. Sintez jarayonida murakkab bir butun narsa yoki hodisa tarkibiga kirgan elementlar yoki qismlar tariqasida olingan buyum va hodisalarning shu murakkab bir butun narsa yoki hodisaga bolgan munosabati aniqlanadi. Sintez elementlarning, narsa va hodisalarning qismlarini bir butun qilib qoyishdan iboratdir, tahlil amaliy bolgani singari sintez ham amaliy bolishi mumkin. Tahlil singari sintez ham oqish jarayonida katta orin tutadi. Masalan: oqishga orgatish vaqtida tovushlar va harflardan boginlar , boginlardan sozlar, sozlardan gaplar tuziladi. Mana shuning ozi sintezdir.

• Sintez tahlilning aksi yoki teskarisi bolgan tafakkur jarayonidir. Bu jarayon obektning ayrim elementlarini, qismlarini, belgilarini bir butun qilib qoshishdan iboratdir. Sintez jarayonida murakkab bir butun narsa yoki hodisa tarkibiga kirgan elementlar yoki qismlar tariqasida olingan buyum va hodisalarning shu murakkab bir butun narsa yoki hodisaga bolgan munosabati aniqlanadi. Sintez elementlarning, narsa va hodisalarning qismlarini bir butun qilib qoyishdan iboratdir, tahlil amaliy bolgani singari sintez ham amaliy bolishi mumkin. Tahlil singari sintez ham oqish jarayonida katta orin tutadi. Masalan: oqishga orgatish vaqtida tovushlar va harflardan boginlar , boginlardan sozlar, sozlardan gaplar tuziladi. Mana shuning ozi sintezdir.