Tafakkur ziyosi

YOSH TADQIQOTCHILAR

---

183 
“TAFAKKUR ZIYOSI”
 
ilmiy-uslubiy jurnali 2021/4-son
Mamlakatimizda insonparvar huquqiy-
demokratik davlat va jamiyat qurilishida xotin-
qizlarning ijtimoiy faolligi muhim ahamiyatga 
ega. Zero, yuksak ma’naviy qadriyatlarga 
ega bo‘lgan shaxsgina jamiyatning ustuvor 
va strategik maksadlarini amalga oshirishda 
faollik ko‘rsata oladi..Jamiyatda amalga 
oshirilayotgan demokratik isloxotlarning 
muvaffaqiyati ayollarning ushbu jarayonlarda 
faolligiga xam bog‘lik. Respublikamizda 
xotin-kizlar masalalarining davlat darajasiga 
ko‘tarilishi bejiz emas, chunki keng miqyosda 
olib borilayotgan ishlar o‘z ko‘lami jihatdan 
ayollarning barcha soxalardagi ijtimoiy, 
iqtisodiy, ma’naviy mannfaatlarini qamrab 
olgan. Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoyev 
“Onalar va bolalar sog‘lig‘ini muhofaza qilish, 
ayollarning turmush sharoitlarini hisobga 
olgan holda, ish bilan ta’minlash, opa - 
singillarimizning og‘irini engil qilish uchun har 
tomonlama imkoniyat yaratish, xotin-qizlarning 
ijtimoiy-siyosiy hayotimizdagi o‘rni va nufuzini 
oshirish bo‘yicha davlat siyosatini faol davom 
ettirishni biz o‘zimizning eng muhim vazifamiz, 
deb bilamiz”
1
deb alohida ta’kidlab o‘tganlar. 
Yurtboshimizning bu fikrlarini isboti sifatida 
ayollar faolligini oshirish va imkoniyatlarini 
kengaytirish maqsadida ko‘plab qonun, qaror 
va farmoyishlar qabul qilindi. Jumladan: 
2019-yil 17-avgustdagi “Xotin-qizlarni tazyiq 
va zo‘ravonlikdan himoya qilish to‘g‘risida”gi 
, 2019-yil 2-sentyabrda qabul qilingan “Xotin-
qizlar va erkaklar uchun teng huquq hamda 
imkoniyatlar kafolotlari to‘g‘risida”gi qonun , 
2018-yil 2-apreldagi 257-son qarori “Mo‘tabar 
ayol” ko‘krak nishonini ta’sis etish chora-
tadbirlari to‘g‘risida, 2018-yil 12-apreldagi 
“Og‘ir ijtimoiy vaziyatga tushib qolgan xotin-
qizlarga, nogironligi bo‘lgan, kam ta’minlangan, 
farzandlarini to‘liqsiz oilada tarbiyalayotgan va 
uy-joy sharoitini yaxshilashga muxtoj onalarga 
arzon uy-joylar berish tartibi to‘g‘risida Nizom”, 
2019-yil 7-martda PQ-4235-sonli “Xotin-
qizlarning mehnat huquqlari kafolotlarini 
yanada kuchaytirish va tadbirkorlik faoliyatini 
qo‘llab-quvvatlashga oid chora-tadbirlar 
to‘g‘risida”gi, 2020-yil 4-yanvardagi “Xotin-
qizlarni tazyiq va zo‘ravonlikdan himoya qilish 
tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari 
to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi 
Vazirlar Mahkamasining qarori, 2020-yil 
1 Ш. Мирзиёев.Эркин ва фаровон,демократик ўзбекистон давлатини биргаликда барпо этамиз.Ўзбекистон Республикаси Президенти лавозимига киришиш тантанали 
маросимига багиитанган Олий Мажлис палаталарининг кўшма мажлисидаги нутқи.Тошкент - «Ўзбекистон» - 2016. 12 б.
2 (Sh.M.Mirziyoyev Oliy Majlis Qonunchilik palatasidagi O'zLiDeP fraksiyasi yig‘ilishidagi nutqidan 23.01.2020, 09:19)
3 3. VM 250 onli qarorining 8 bandi.
8-oktyarda “Yoshlar” va ”Ayollar” daftari, 2020-
yil 23-iyundagi “Oliy ta’lim muassasalariga 
qo‘shimcha davlat granti asosidagi qabul 
ko‘rsatkichlari doirasida xotin-qizlarga tanlovda 
ishtirok etish uchun tavsiyanoma berish va 
ularni o‘qishga qabul qilishni tashkil etish 
tartibi to‘g‘risida NIZOM, 2021-yil 5-martdagi 
O‘zbekiston Respublikasi prezidentining 
”Xotin-qizlarni qo‘llab-quvvatlash, ularning, 
jamiyat hayotidagi faol ishtirokini ta’minlash 
tizimini yanada takomillashtirish chora-
tadbirlari to‘g‘risida”qarori va boshqalar. 
Ayollar mehnati va ijtimoiy faolligi tufayli 
jamiyatda tub o‘zgarishlar ro‘y bermoqda. 
Yangilanayotgan O‘zbekiston sharoitida 
ayollarga bo‘lgan munosabat va e’tibor davlat 
siyosatining asosiy yo‘nalishlaridan biriga 
aylandi. Prezidentimizning:-“Hozirgi kunda 
har bir xotin-qiz demokratik jarayonlarning 
kuzatuvchisi emas, balki faol va tashabbuskor 
ishtirokchisi bo‘lmog‘i shart”
2
degan gaplari 
amalda o‘z isbotini topmoqda. Ayollarning 
jamiyat hayotida faol ishtirokini ta’minlashda 
“Ayollar” va “Yoshlar” daftarining ahamiyati 
juda katta bo‘ldi. Vazirlar Mahkamasining 
2021-yil 28-apreldagi 250-son qaroriga 
asosan xotin-qizlar va yoshlarning ijtimoiy 
himoyaga muhtoj, turmush sharoiti og‘ir, ishsiz 
va kasb-hunarga ega bo‘lmagan, huquqiy 
va ma’naviy-psixologik qo‘llab-quvvatlashga 
zarurati bo‘lgan fuqarolarga davlat tomonidan 
manzilli ko‘maklashish maqsadida «Temir 
daftar», ijtimoiy, iqtisodiy, huquqiy, psixologik 
qo‘llab-quvvatlashga, bilim va kasb-hunar 
o‘rganishga ehtiyoji va ishtiyoqi bo‘lgan xotin-
qizlar va yoshlar bo‘yicha tegishlicha «Ayollar 
daftari» va «Yoshlar daftari» tizimlari hayotga 
tatbiq etildi. Vazirlar Mahkamasining 250 sonli 
qarorining 8 bandida shunday deyiladi :
“ Belgilab quyilsinki:
“Temir daftar”ning yuritilishi bo‘yicha 
Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni 
qisqartirish vazirligi
“Ayollar daftari” yuritilishi bo‘yicha 
Mahalla va oilani qo‘llab-quvvatlash vazirligi;
“Yoshlar daftari” yuritilishi bo‘yicha 
Yoshlar ishlari agentligi ma’sul hisoblanadi
3
.
Bu masalalarni hal qilish uchun Vazirlar 
Mahkamasining 2021-yil 28-apreldagi 250-
son qaroriga Ilovada “Ayollar daftari”ni yuritish 
orqali xotin-qizlar muammolarini tizimli