Tafakkur ziyosi
Yüklə 4,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
TABIIY VA ANIQ FANLAR
oshirish zarurati bilan bog‘liq muammoli vaziyatni yaratadi. Zarur bo‘lganda modelga tuzatish kiritiladi. Yakuniy bosqich – ijodiy. 3.1. O‘quv fizik tajribani loyihalashtiring (namuna 2 jadvalda keltirilgan) va uni (individual) sinovdan o‘tkazish. Maqsad: - maktab fizika xonasi jihozlari haqidagi bilimlarni mustahkamlash va egallash, fizika xonasidagi laboratoriya jihozlari bilan ishlash ko‘nikmasini shakllantirish; – fizik tajribani loyihalash va uni haqiqiy sharoitlarga bog‘liq holda o‘tkazish. Avvalgi topshiriqlarga o‘xshash tavsiflarga ega, ammo murakkablik darajasi yuqoriroq bo‘lgan topshiriq kompetensiyalarni shakllantirishning oraliq va yakuniy bosqichlarida foydalaniladi. Topshiriqni bajarish jarayonida fizik hodisani izohlashdan uni maktab fizika xonasidagi asosiy jixozlari yordamida modellashtirishga bosqichma- bosqich o‘tish amalga oshiriladi. Topshiriq quyidagi bosqichlarda bajariladi; 1. Kuzatish (tadqiq etilishi) lozim bo‘lgan fizik hodisalarni belgilab olish va uning tavsifini shakllantirish. 2. Fizik hodisani uning tarkibiy elementlarini ko‘rsatgan holda tavsiflash. Tabiatda haqiqiy kuzatiladigan obyektlar va sharoitlarning barcha mumkin bo‘lgan variatsiyalarni tavsiflash: a) o‘rganiladigan obyektning dastlabki holati – o‘zaro ta’sirdan oldin ega bo‘lgan xarakteristikali modda, maydon, fizik jism; b) ta’sir etuvchi obyekt – o‘rganiladigan obyekt o‘zaro ta’sir qiladigan modda, maydon, fizik jism; v) o‘rganiladigan obyektning yangi holati –o‘zaro ta’sirdan keyin ega bo‘lgan xarakteristikali modda, maydon, jismoniy jism; g) o‘rganiladigan va ta’sir etuvchi obyektlarning o‘zaro ta’sir sharoitlari – o‘zaro ta’sir sodir bo‘ladigan vaziyat tavsifi. 2 – Jadval Umumiy fizika kursining “atom va yadro fizikasi” bo‘limidagi “yadroviy reaksiyalarni o‘rganishda fotoemulsiya usulining qo‘llanilishi” mavzusi bo‘yicha o‘tkaziladigan fizik tajribani bajarish metodikasi Fizik xodisa (ta’rifi): Yadroviy fotoemulsiya metodining fizikaviy asoslarini o‘rganish. Atom yadrosining parchalanishi natijasida hosil bo‘luvchi neytral zarralarning yig‘indi energiya va impulsini baholash 10 . 10 Aliqulov S.S. va Yu.B.Mingboyeba.“Yadro va zarralar fizikasida fotoemul’siya mеtodi” bo’yicha amaliyot vazifalari”, Ilmiy axborotnoma, Samarqand 2019-yil, 1-son (113). 201-205 b 3. Fizik hodisaning tarkibiy elementlariga muvofiq, uni maktab fizika xonasida (fizika o‘qitish metodikasi laboratoriyalarida) amalga oshirish uchun qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan uskunani tanlash: a) qurilma – tadqiqot obyekti – o‘rganiladigan ob’yektning dastlabki holatiga mos qurilma; b) boshqaruv element – tadqiqot obyektiga ta’sirni amalga oshiruvchi, boshqaruv elementiga mos qurilma; v) indikator–obyekt holatining o‘zgarishini qabul qilinuvchi signal almashtiruvchi qurilma. 4. Fizik hodisani modellashtirish: o‘tkaziladigan tajribada kutilayotgan natijalarning qisqacha tavsifi, zarur bo‘ladigan qurilma chizmasi keltirish. Umumiy holda shakllantirilgan tajriba topshiriqlar loyiha faoliyati jarayonida o‘quvchilarda mustaqil ravishda muammolarni qo‘yish va yechimlarni izlash, yangi mahsulotlarni yaratish qobiliyatini shakllantiradi. Topshiriqlar izlanganligi fizikaviy faoliyatni tashkil qilish imkonini beradi. O‘quvchi faolligi oshadi, unda o‘qishga qiziqish va motiv paydo bo‘ladi. Shunday qilib, rivojlantiruvchi ta’lim nuqtayi nazaridan bo‘lajak fizika o‘qituvchilarida tajriba bajarish kompetentligi rivojlantiriladi. |