3 . Ta‟limning butun mazmuni boladan ixtiyoriy jarayonlarni: ixtiyoriy diqqat,
ixtiyoriy idrok, xotirani rivojlangan bulishini taqozo kiladi.
O`quvchi mustaqil fikr yuritishi, vazifalarni mustakil bajarishi lozim. Bu
xususiyat hamma bolalarda ham birdek rivojlanmagan. Bola o`z burchini
anglagan bulishi, yaxshi o`qish va yaxshi intizomga ega bo`lishi, intizom
qoidalariga rioya qilishi, uyga berilgan vazifalarni bajarishi uning burchi
ekanligi xis qilishi kerak. Diqqat e‟tiborni o`qituvchi aytganlariga qaratish, uni
idrok qilib esda olib qolish va kerak vaqtda ularni boshqara olish qobiliyatiga
ega bo`lmogi talab qilinadi. Bunday talablarga javob qaytarish so`zsiz
o`quvchiga qiyindir. Bunday qiyinchiliklarni mustaqil ravishda yenga bilish
asta-sekin va muntazam o`qish jarayonida materialni osondan-qiyinga oddiydan
murakkabga tushuntirish, bolalarni o`qish faoliyatiga qiziqtirish, darslarni
qiziqarli, emotsional va obrazli bayon qilish orqali bartaraf qilinadi.
1. O‟quv situatsiyalari. Unda o‟quvchilar konkret amaliy masalalari yechish
yoki tushunchalarni o‟zlashtirishning umumiy usullarini o‟zlashtirishlari
kerak. O‟quvchi ularni shunday muammoli vaziyat sharoitga qo‟yish kerakki,
unda o‟quvchilar bu usullarni topa olishlari zarur.
2. O‟quv harakatlari. Har bir o‟quv predmetida o‟quv masalalarini yechish
uchun bir nechta o‟quv amallari va ularning ketma-ketligini bajarishni
o‟zlashtirish muhimdir. Buning uchun o‟qituvchi dars davomida o‟quv
harakatlarining mashqlar yordamida mustahkamlanishini ta‟minlashi lozim.
3. O‟quv faoliyati to‟liq shakllanishi uchun yana bir komponent –
nazorat ning shakllanishi zarurdir. O‟quvchi o‟z harakatlarini va ularning
natijalarini berilgan namunalar bilan taqqoslashi va baholay olishi kerak.
Avval bu vazifani o‟qituvchi bajaradi.