Ta’limda axborot texnalogiyalari fanidan

OhirgiikkitasiniVankeyDoodlehamdebatashadi.

• 
  Datacrime.Buguruhvakillarijoriyyilning12oktyabridafaollashadivaA, V,C,Ddisklarda8 sektorniishdanchiqaradilar.
  
• 
  Avengerguruhi.RCE-1800,RCE-1000 debnomlanuvchimazkurguruhkattazararlash imkoniyatiga ega. U nafaqat fayllarni bajarish chog'ida, balki uni o'qishva ochish vaqtida ham zararlaydi. Bundan tashqari, bu toifadagi viruslar davriyravishdasektorlardagifaylva katologlarniyo'qotadi.Vinchestergamatnxabarlariniyozadi.
  
• 
  Islandguruhi(Icelandic).
  

Shuyerdata'kidlashkerakki,Datacrimevaislandguruhigamansubviruslarhozirchabizningmamlakatimizdayo'q.

Boot viruslarifaylviruslaridantubdanfarqqiladi.Boot viruslariningsonifaylviruslarigaqaragandaanchakamvashuningdek,ularsekinroqtarqaladi.

Faylviruslarikabiko'ptarqalganBootviruslarihamshtammlargaega. Hozirgivaqtda ushbu viruslarniquyidagi guruhlargaajratish mumkin:

• 
  Italiya guruhi."Bxl-1S-a"deb nomlanuvchiuningbirinchivakili1987yilningoxiridapaydobo'ldi;
  
• 
  Pokistonguruhi.BuguruhgaVgat86vaBrain88viruslarikiradi.BirinchivakiliVgat 86 PokistonningLahorshaxrida1986 yiltopilgan.
  

Buzish darajasi bo'yicha viruslarni shartli ravishda ikki turga -"illyuzion" va"vandallar"gabo'lishmumkin."Illyuzion"guruhqandaydiryoqimlimusiqasadosiyoki namoyishorqali virusni yuqtiradi.

"Vandal" so'zining o'zbekcha lug'aviy ma'nosi - madaniy yodgorliklarni harobetuvchi,xuddishunday"vandallar"dasturniharobqiladi. Butoifaviruslaryopiqholatdafayllarni bildirmasdanishdanchiqaradi.
Tabiiyki, hamfayltizimini,hamyuklash(Boot)cektorigazararyetkazuvchiviruslarhammavjud.

Kompyuterviruslaridanhimoyalanishusullarinisinflashtirish

1.Kompyuterviruslaridanhimoyalanishusullarinisinflashtirish.Dastlabki nazorat:

Kelayotgandasturlarnidetektordasturlaribilantekshirish.Profilaktika:
"Yozishdan himoyalangan" disketalar bilan ishlash, yozish uchun disketadanfoydalanishniminimallashtirish, ilgarigivaamaldagidisketalarnialohidasaqlash,dasturlarni vinchesterdaarxivlangan holdasaqlash.
Taftish(Reviziya):
Yangidasturlarnimaxsusdasturlaryordamidatekshirish.Karantin:
Har qanday yangi dastur yangi karantin muddatini o'tashi lozim. Ularmutaxassislartomonidanviruslarga tekshirilganbo'lishikerak.
Filtrlashtirish:
FluSbot Plus, MaceVaccine,ANTIWS2turdagidasturlarorqaliehtimoldagiviruslarnitutish.
Terapiya:(davolash).
Dasturni dastlabki "sog'lom" holatga keltirish. Bu ish har bir fayldan zararliviruslarni"tishlab olibtashlash"usulibilanamalgaoshiriladi.
Yuqoridaaytilganlardanko'rinibturibdiki, virusdanhimoyalanishningbirnechaturdagi dasturiy vositalari mavjud: dastur-detektorlar (disketa yoki diskdagiviruslarni "tutadi") va dastur-faglar (viruslardan davolaydi). Ular har birfoydalanuvchida bo'lishi va kompyuter ishga tushirilishidan oldin doimo sinabko'rilishikerak.

Shuni ta'kidlash kerakki, eng qulay detektorlar bir emas, koplab keng tarqalganviruslarni"ushlaydi".Dastur-fayllarzararlangandasturlarnitiklashnita'minlaydi.Ish jarayonida faga virus tanasini "tishlaydi" va virus o'zgartirib yuborganbuyruqlar ketma-ketligini tiklaydi. Biz tilga olayotgan kompyuter viruslari fagasihozirda yaratilib bo'lingan. Hozir turli fagalarni yig'ish bilan odamlar bandbo'lishmoqda. Bu, bizningcha, noto'g'ri. Asosiy e'tiborni zararlanishning oldiniolishga qaratish lozim. "1 gramm profilaktika 1 kilogramm davolashga teng"maqolinaqadar to'g'ri.

Antivirusdasturlariniishlatishdagiyo'lqo'yilishimumkinbo'lganxatolargabatafsilto'xtabo'tamiz.

Antivirus vositalarini qo'llashdagi eng ko'p yo'l qo'yiladigan xato - zararlangankompyuterdaularniishlatibyuborishdir.Virusaniqlangach,keyingihatti-harakat
quyidagichabo'ladi:
kompyuterni o'chiring va uni himoyalangan sistemali disket yordamida qaytayuklang(bundaydisketaSizdaalbattabo'lishikerak).Mazkurdisketadaantivirusdasturlarijoylashganbo'lishikerak.
Antivirusdasturiniishgatushiring.
Zararlangan operasion sistemalarda amallarni bajarish va dasturlarni ishgatushirish qo'pol xato va misli ko'rilmagan yo'qotishlarga sabab bo'ladi. Jumladan,bundahalizararlanmagandasturlar hamtalofatko'rishimumkin.Masalan,Sizningkompyuteringiz RCE-1800 virusi bilan zararlangan bo'lsin. Mazkur virusgamo'ljallanmagan faga dasturni extiyotsizlik bilan ishlatish qolgan yuklovchimodullarni hamishdanchiqaradi.

Yana ko'p uchraydigan xatolardan biri antivirus vositalarini haddan tashqariishonish. Garchand, bunday dasturlarni juda yuqori darajadagi dasturchilaryaratsalar-da,ular hardoimhamishonchli emas.Harqandaydasturkabi,ular hamxatolardan holi emas. Bu detektorlarga ham, fagalarga ham taaluqli. Shu yerda bizta'kidlashimizlozimki,bizfaga debatalayotgandasturlaraslida"detektor-faga"ning o'zi. Shuning uchun ularning ishida viruslarni aniqlashda ham, ularnidavolashdaham xatolar bo'lishimumkin.

Ishlatilayotgan detektorlar ko'pincha viruslarni payqamay, zararlangan fayllarnio'tkazibyuboradilar.Masalan,judamashhurMcAFeeAssociatesfirmasigategishliSCAN kompleks detektori bizning mamlakatimizda keng tarqalgan viruslarnipayqamayo'tkazibyuboradivayangi,birnechtayolg'onishlanmalarberadi.

Shuning uchun bir nechta detektorlarni bir yo'la qo'llash "ovoz berish yo'li bilan"zararlidasturlarningro'yxatinituzishmumkin.

Arxivda saqlanayotgan dasturlarga detektorlarni qo'llash samarasiz ekanliginita'kidlash lozim. Bunda dasturlarni arxivdan ozod etish lozim. Aks holda, detektormazkur fayllarni tekshirmaydi. Yana faga noo'rin dasturning foydali qismini"tishlashimumkin".Aynanshuyerdadetektoryolg'onaxborotberganbo'ladi.Fagaishlab turgan dasturni ishdan chiqarishi hech gap emas. Yana bir eng katta, yo'lqo'yiladiganxatolardanbirihimoyalanmagandisketaningqo'lma-qo'lyurishi

vaishonchsizdisketalarniyuklashdir.Shuninguchundisketalarnidoimohimoyalashkerak.Faqatishonchlidisketalardanginafoydalanishdarkor.
Va yana bir yo'l qo'yiladigan xatoga maxsus to'xtalamiz. Bu A disk yuritgichdadisketa bo'la turib, kompyuterni qayta yuklashdir. Bunda BIOC aynan diskyuritgichdagi disketadan dasturni yuklaydi, natijada disketadagi boot-virusvinchestergayuqadi.

Faganing sifati, eng avvalo, u qayta ishlayotgan viruslar soniga bog’liq. Bundantashqari, interfeys qulayligi ham muhim ahamiyat kasb etadi. Bular faganinghisobotiniyaxshilaydi.Odatda,fagalarbirnechaviruslargamo'ljallanganbo'lib,qolganlari uchunsamarasizbo'lishimumkin.