Tarbiya nazariyasi va usullari

Rag’batlantirish quyidagi turlarga bo’linadi. (maktublarda)
1)O’quvchining kuchi etadigan, ma’suliyatli topshiriq berish orqali bolaga ishonch bildirish: bunda bola o’z qadr qimmati bilan faxrlanadi.
2) maktab (majlislarda)
3) e’tsalik sovg’alar berish.
4) maqtov yorlig’i berish
5) tsipendiya bilan ta’minlash.
6) hurmat taxtasiga rasmini osish
7) qo’llab quvvatlash
8) ma’suliyat va jamoaning minnatdorchiligi
9) sinfda birinchi o’rinda turish
10) musobaqalarda bayroq ko’tarish gazeta, radioda, televizorda e’’lon va x.
Jazolash bu tarbiyalanuvchining xarkat va faoliyatiga salbiy baxo berish, bu oxirgi tarbiya usuli, (urish, kaltaqlash, jismoniy jazo mumkin e’mas)
Turlari.
-tanbeh berish
- xayfsand e’’lon qilish
-uyaltirish.
Jazo yaxshi o’ylab qo’llanishi lozim, qizik utsida tinimsiz jazolash mumkin e’mas. Jazo yakka tartibda bo’lishi kerak ya’ni bitta jazo aybiga mos.
Pedagogik mahorat asoslari.
Pedagogik mahorat ta’lim va tarbiya berish sa’nati deyiladi.
Pedagogik maxoratga quyidagilar kiradi:
1.Nutq madaniyati
2.O’qituvchining muomila va munosabati
3. Kommunikativ munosabat (aloqa o’rnatish) insonning qalbiga kirish qobiliyati.
4.Pedagogik odob (o’qituvchi ichki va tashqi olami)
5.Pedagogik texnika:
-mimika (yuz ko’z ifodasi)
-jets (gavda va qo’l harakati)
-pantomimika (so’zsiz harakatlari)
6.Nutq texnikasi.
-nafas
-ovoz
-intonatsiya (tovushni o’zgartirish qobiliyati)
-diktsiya
-pao’za
-ritm
-tamp (sur’at)
Pedagogikada e’ng asosiy talab bu uning nutqiga bo’ladigan talab hisoblanadi.
-Nutq madaniyati deganda fikrni aniq, ravshan, tushunarli, mazmunli, ta’sirchan, chiroyli ifodalash tushuniladi. Nutq madaniyati deganda mantiqiy fikrlashning ahamiyati katta, yana so’zning qaymog’ini aytish kerak.
Birovlar gapni yog’lab gapiradi. Birovlar gapga tikanak bog’lab gapiradi.
Abdulla Qaxxor.
O’qituvchilarning nutqiga quyidagi talablar qo’yiladi:
1.Ona tilini mukammal darajada bilish.
2.Sof ona tilida so’zlash madaniyatiga rioya qilish .
-tiliga kelganini aytish nodonning ishi
-oldiga qo’yganni eyish hayvonning ishi
-yaxshi gap jon ozig’i
-yomon gap bosh qozig’i
3.Adabiy tilda so’zlashish madaniyati
4. Nutq xalq maqollaridan, iboralaridan nutqlaridan foydalanish.
-Tig’ yoradigan til yarasi yomon, tig’ yarasi bitadi, ammo til yarasi bitmaydi.
-Bitta insonni xafa qilish ka’batulloxni vayron qilish bilan teng.
5.Nutqda hazil mutoibalardan foydalanish dunyoda e’ng yomon gunoh g’iybat qilish .
6.Nutqda qo’pol, dag’al, xunik so’zlarni ishlatmaslik kerak.