53
II BÎB. ILK O‘RTA ÀSRLÀRDÀ ÎSIYO
o‘tàdi. Qo‘zg‘î
lînchilàr uzîq yillàr
àràb qo‘shinlàriga qarshi muvàffàqi-
yatli kurash olib boràdilàr. Îzàr-
bàyjîndà 815-yilda
Bîbak
bîsh-
chiligidàgi qo‘zg‘îlîn hàm 20
yildàn îrtiq dàvîm etàdi. Tàriõdà
«
qizil ko
‘
ylàklilàr
» nîmini îlgàn bu
qo‘zg‘îlîn qàtnàshchilàrining shiîri
quyidagicha edi: «
Qirq yil qul bo‘
lib
yashàgàndàn bir kun îzîd bo‘
lib
yashàgàn ma’qul!».
Õàlq qo‘zg‘îlînlàri, urushlàr,
hîki
miyat uchun kuràshlàr õàlifàlik-
ning siyosiy inqirîziga sabàb bo‘là-
di. Õàlifàlikdàn ajrab chiqqan bi-
rinchi mustàqil àmirlik 756-yilda Ispàniyadà tàshkil
tîpadi. U Õ àsrdàn
Qurdîbà
(Kordova)
àmirligi
nîmini
îladi. IX àsr
dàn Misr, Erîn, Mîvàrîunnàhr và Xuroson
mustàqillikkà erishàdi. Àbbîsiylàr qo‘lidà Yaqin Sharq và
Àràbistîn yarimîrîli qîlàdi, õî
lîs. Mo‘g‘ul õîni
Õuloku
1258-yilda Bag‘
dîdni egallagandan so‘ng, Àràb õàlifàligi
barham topadi.
1. Xalifalikning dastlabki 20 yillik tarixidan o‘qigan
va bilganlaringizni so‘zlab bering.
2. Xaritadan arablar istilo qilgan mamlakatlarni
ko‘rsating.
3. Xalifalikka kirgan noibliklarda qanday soliqlar
joriy etilgan? Ulardan qaysilari avval ham
bo‘lgan?
4. Arablarga qarshi xalq qo‘zg‘olonlari bo‘lgan
joylarni ko‘rsating va ularning sabablarini ay-
ting.
Dostları ilə paylaş: 
