54
II BÎB. ILK O‘RTA ÀSRLÀRDÀ ÎSIYO
Chàndràguptà I
(320–340) guptàlàr sulîlàsigà àsîs sîlàdi.
Guptalar
davlatining poytaxti
Pataliðut ra
shahri bo‘lgan.
IV àsrning so‘ngida – guptàlàr impåriyasi
gullab-yash-
naydi. Ayni shu pàytdàn boshlab Hindistîndà
yer egaligi
munîsàbàtlàri vujudga keladi.
Hukmdîrlàr o‘z yaqinlàri –
àmàl dîrlàri, hàrbiy bîshliqlàrigà
yer-mulklàr in’îm etganlar. Nàti-
jàdà, yirik yer egà
làri tàbàqàsi
shàkllànàdi. Ulàr dåhqînlàrning
sîliqlàr to‘là
shidàn tàshqàri, måhnàt
màj
bu
riyatlàrini o‘tashini hàm
joriy
etadilar. Ilk o‘rtà àsrlàrdà màmlàkàt
àhî
lisining kàstà-vàrnà (tîifà)làrgà
bo‘ li ni shi: bràõ mànlàr, kshàtriy-
làr, vàyshilàr và shudràlàr sàqlànib
qîlàdi.
Hindistîndà shàkllàngàn ijtimoiy munîsàbàtlàr sîf
fåîdàl ko‘rinishdà bo‘lmàsdàn,
qulchilik udumlari
hàm ma’lum dàràjàdà sàqlànib qîlgàn. Àmmî qullàr
mehnatidan ishlàb chiqàrishdà emàs, ko‘pinchà uy yu-
mushlarida fîydàlànishgàn. Xo‘jàyin qulni yegulik bilàn
ta’minlàshdàn tàshqàri unga yilda bir màrtà kiyim hàm
îlib bårgàn.
Màmlàkàtdà siyosiy tàrqîqlik.
VI àsrdà Hindistînga
bîstirib kirgàn eftàliylàr hujumlàri îstidà guptàlàr impåri-
yasi pàrchàlànib, istilîchilàr màmlàkàtning kàttà qismini
qo‘lgà olàdi.
VII àsrdà Hindistîndà bo‘lgàn Xitîy tàriõchisi
Syuàn
Szyan
ning yozishichà, undà 70 gà yaqin kàttà-kichik
knyaz
liklàr bo‘lgàn. Knyazlar bilan rîjàlàr o‘rtàsidà ti-
nimsiz urushlàr bo‘lib turgàn. Qo‘lgà kiri
tilgàn o‘ljàlàr,
yerlàr g‘î
liblàr îràsidà tàqsimlàngàn. In’îm etilgàn yer
màydîni
gràss
(«bo‘làk» yoki «qultum») dåb nîmlànib,
uni îlgàn shàõs hàrbiy õizmàt o‘tàb bårishi lîzim bo‘lgàn.
O‘z õînà
dînigà mànsub bo‘lmàgàn amaldorlàrgà rîjàlàr
yerni ma’
lum muddàtgà foydalanishga bårgànlàr. Bundày
yerlàr
Dostları ilə paylaş: 
