Tarix-7 2017.(Uzb). indd

Li Yuàn
618-yilda 
tàõtni egàllàb 
Tàn sulîlàsi
gà (618–907) 
àsîs sîladi.
Yer egàligi munîsàbàtlàri. 
Tàn 
impåriyasi bîshqàruvi dàvridà Õitîy-
dàgi bàrchà yerlàr dàvlàtniki dåb 
e’lîn qi 
linàdi. Màmlàkàtning bàrchà 
hududlàridà dåhqînlàrgà kichik-kichik 
yer màydînlàri ijàràgà bårilàdi. 624-yil-
da qàbul qi 
lingàn qînungà ko‘rà, hàr 
bir õo‘jàlik uy-hîvlisi o‘rnidàn tàshqàri 
80 mugacha 
(1 mu – 6 sî 
tiõ)
hày-
dàlàdigàn yerni ijaraga îlish huquqigà 
egà bo‘làdi. Hàr bir õînàdîngà o‘z bîg‘idà måvàli dà-
ràõtlàrdàn tàshqàri, tut o‘stirish màj 
buriy etib qo‘yi 
làdi. 
Yangi qînungà binîàn, dåhqîn o‘z hîvlisi và tîmîr-
qàsini sîtishi, gàrîvgà qo‘yishi mumkin edi. Àmmî 
dàvlàt tîmînidàn àjràtilgàn yerni sîtish taqiqlàngàn. 
Dàvlàtdàn îlingàn yer hisîbigà dåhqîn turli sîliqlàr 
to‘làshidàn tàshqàri, måhnàt màjburiyatini hàm o‘tàb 
bårgàn. Õususàn, mànbàlàrdà Lîyan Buyuk kànàli qu-
rilishigà 2 milliîn, Buyuk Õitîy dåvî 
rini qurish và 
ta’mirlàshgà 1 milliîndàn îrtiq kishi jàlb etilgàni hàqidà 
yozilgàn.
Impåràtîr o‘z à’yonlàri, làshkàrbîshilàri, àmàldîrlàri 
và zîdàgînlàrgà yirik yer màydînlàrini tàqdim etgàn. 
Jumlàdàn, àyrim a’yonlarning màvqålàri: unvîn và 
làvîzimlàrigà qàràb 500 dàn 10 ming mugàchà yer bilàn 
tàqdirlàngànlàr. Mànbàlàrdà àlîhidà õizmàtlàri uchun 
hàrbiy yoki àmàldîrgà 300 dàn 6 ming mugàchà yer 
bårilgàni qàyd etilgàn. Impåràtîr tàqdim etgàn yerlàr 
sîliqlàrdàn îzîd qilingàn.
46-rasm.
Imperator 
Li Yuan

---

58
II BÎB. ILK O‘RTA ÀSRLÀRDÀ ÎSIYO
Shaharlar, hunàrmàndchilik và sàvdî. 
Õitîydà VI àsr-
dànîq sha 
har 
làr birmunchà yuksàlàdi. Chågàrà hududlàri-
da yangi shahar-qàl’àlàr bunyod etilà bîshlàydi. Dångiz 
và dàryo pîrtlàridà, õîmàshyo sårîb jîylàrdà, sàv 
dî-
hunàrmàndchilik yuksàlib, yangi shaharlàr vujudgà kålàdi. 
Buyuk kànàl hàmdà dångiz sohillari bo‘ylàb, VII àsrdà