Tarix-7 2017.(Uzb). indd



Yüklə 3,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə48/139
tarix14.12.2023
ölçüsü3,01 Kb.
#176911
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   139
[@abituriyent plus] Jahon tarixi 7-sinf òzb

14-§. OSIYO 
MAMLAKATLARI MÀDÀNIYATI
Islîm màdàniyati và O‘rtà Îsiyo. 
Arab xalifaligi tîmînidàn istilî etil-
gàn màmlàkàtlàrdà yangi – àràb sivi-
lizàtsiyasi vujudgà kåldi. Uning pàydî 
bo‘lishidà islîm dinining àhàmiyati ni-
hîyatdà kàttàdir.
G‘àrbiy Îsiyoning qàdimgi yuksàk 
mà 
dàniyatli o‘lkàlàrigà kålgàn àràblàr 
dàstlàb yunînlàr, yahudiylàr, suriyaliklàr, 
48-rasm. 
«Bayt ul-hikma»


60
II BÎB. ILK O‘RTA ÀSRLÀRDÀ ÎSIYO
fîrslàr, sug‘diylàrgà nisbàtàn qîlîq edilàr. Àmmî ushbu 
õàlqlàr mà 
dàniyatini o‘zlàridà singdirib, yanàdà yuksàkrîq 
màdà 
niyatning vujudga kelishigà shàrîit yaràtdilàr. Õu-
susàn, õàlifà 
Horun ar-Rashid
sàrîyidà IX àsr bîshlàridà 
«
Bàyt ul-hikmà
» – «Dînishmàndlik uyi» tàshkil etilàdi.
Bu dàvrdà àniq fànlàr – màtåmàtikà, àstrînîmiya, 
gåîgràfiyaning tàràqqiyoti kuzàtilib, bu jàràyon hunàr-
màndchilik và sàvdîning yuksàlishiga olib kelàdi. Zàmîn-
làr o‘tib õàlifàlikdà iõtirî qilingàn glîbus và usturlob (ast-
rolyabiya)dàn bàrchà màmlàkàtlàrdà fîydàlànà bîsh 
lànàdi. 
Yevropa tibbiyoti esà XVII àsrning o‘rtàlàrigà qàdàr bilim 
và àmàliy tàvsi 
yalàrni O‘rtà Îsiyodà yåtishib chiqqàn 
àllîmàlar – 
Àbu Àli ibn Sinî 
va
 Àbu Bàkr àr-Rîziy
àsàrlàridàn îlgàn.
Vàtàndîshimiz 
Muhàmmàd Õîràzmiy
(IX àsr) 
màtåmàtikà tàriõidà birinchi bo‘lib àlgåbrà fànigà àsîs 
sîlàdi. Màtåmàtikàdà fîydàlànà bîshlàngàn hind ràqàm-
làri kå 
yinchàlik Yevropagà àràb ràqàmlàri nîmi bilàn 
tàrqàlàdi.
Bag‘dîd và Dàmàshqdà ràsàdõînàlàr bàrpî etilib, 
ulàr 
dà muràkkàb o‘lchîv 
làrdàn fîydàlàngàn àstrînîm-
làr yer shàrining meridianini hisîblàb chiqàdilàr. Àràb 
sàyyohlàri yevropaliklàrdàn bir nåchà àsr àvvàl Hindistîn 
và Õitîydà, Àfrikà và Sharqiy Yevropaning eng chåk 
kà 
hudud 
làridà bo‘lib qàytàdilàr. 

Yüklə 3,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   139




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin