Amir Tem ur M ovarouim ahrning boshqa shaharlarida, jum la-
dan, Shahrisabz shahrida ham ajoyib m e’moriy obidalar bunyod
ettirdi. Ulardan biri otasi va o ‘g‘li Jahongirning qabri ustiga qurdir-
gan m aqbara edi.
T urkiston shahrida buyuk m utafakkir A hm ad Yassaviy qabri
ustiga qurilgan maqbara, Toshkent viloyatidagi Zangiota m e’moriy
m ajm uasi ham yuksak n am u n ad ag i
m e’moriy inshootlardir.
Alisher Navoiy
(1441 — 1501). 0 ‘zbek
xalqining buyuk mutafakkir shoiri, davlat
arbobi, ilm -fan va m adaniyat homiysi,
o ‘zbek adabiy tilining asoschisi Alisher
Navoiy 1441-yilning 9-fevralida H irot
shahrida tug‘ildi.
Otasi G ‘iyosiddin Bahodir Temuriylar
xizm atida b o ‘ldi. Shu tufayli Alisher
temuriyzoda, keyinchalik hukmdor bo‘lib
yetishgan Husayn Boyqaro bilan birga
tarbiyalandi.
Alisher Navoiy 4 yoshidan maktabda
ilm o ‘rgandi. Turkiy va forsiy tillardagi
she’rlarni yod oldi. 1 0 —12 yoshidan
boshlab esa o‘zi ham she’r yoza boshladi.
Uning she’riyatga b o ‘lgan ixlosi va iste’dodi hatto o‘z davrining
mashhur shoiri Lutfiyni
ham hayratga soldi. Alisher Navoiy
15 yoshida shoir sifatida elga tanildi. Turkiy (o‘zbek) tilidagi she’rla-
rini «Navoiy» va forsiy tilidagi she’rlarini «Foniy» taxallusi bilan
yozdi. Turkiy tilda birinchi beshta katta kitob — shoh asari «Xamsa»ni
yaratdi. Ungacha nazm, asosan, fors tilida yaratilgan.
Bu asar o ‘zbek adabiyotining shuhratini olamga yoydi. Jahon
adabiyotining durdonalaridan biriga aylandi.
Bundan tashqari, o‘zbek tilidagi she’rlarini to ‘plab, to ‘rt qismdan
iborat «Ma’nolar xazinasi» devonini tuzdi.
Keyinchalik esa forsiy tilda yozgan she’rlarini to ‘plab «Devoni
Foniy»ni yaratdi. Bu bilan forsiy she’riyat taraqqiyotiga ham munosib
hissa qo‘shdi.
Yüklə
Dostları ilə paylaş: 
