«tasdiklayman»

Amaliy qism

Ushbu tema tugatilgandan keyin UASh bilishi lozim bo‘lgan bilim va ko‘nikmalar ro‘yxati
1.Bemorlarni ishontira olish va sog‘lom turmush tarziga yo‘naltirish.

2 profilaktika o‘tkazish:

YuIK va insult,

- xavfli o‘sma kasalliklari( asosan o‘pka , sut bezi , bachadon bo‘yni va teri raki),

-travma va infeksiyalar intoksikatsiyasi

- tayanch xarakat tizimi kasalliklari,

- qandli diabet,

-tish kasalliklari,

-bronxial astma,

-psixik buzilishlar,

-nogironlik.

№	baxolash	a’lo	yaxshi	qoniqarli	qoniqarsiz	yomon
	o‘zlashtirish %	100%-86%	85%-71%	70-55%	54%-37%	36% va und.past
4	Amaliy qism	15-12,9 ball	12,75-10,6 ball	10,5-8,25 ball	8,1-5,5-ball	5,4 ball

5. bilim, ko‘nikmalarni nazorat shakllari

- og‘zaki

-yozma

-vaziyatli masalani yechish

-O‘zlashtirilgan amaliy ko‘nikmalar namoyishi
5.1.Talabalar amaliy ko‘nikma bo‘yicha bilim va ko‘nikmalarini baxolash mezonlari.

№	Baxo	a’lo	yaxshi	qoniqarli	qoniqarsiz	yomon
	o‘zlashtirish %	100%-86%	85%-71%	70-55%	54%-37%	36% va undan past
1	Nazariy qism	20-17,2 ball	17-14,2 ball	14-11 ball	10,8-7,4 ball	7,2 ball
2	Vaziyatli masalalar	50-43 ball	42,5- 35,5ball	35- 27,5ball	27-18,5 ball	18 ball
3	Test	15-12,9ball	12,7-10,6 ball	10,5-8,25 ball	8,1-5,5 ball	5,4 ball
4	Amaliy qism	15-12,9 ball	12,75-10,6 ball	10,5-8,25 ball	8,1-5,5-ball	5,4 ball

6. O‘tkazilgan nazoratning baxolash kriteriysi

Baholash darajasi	Reyting ball	Talabalar ishini tavsiflash
Yomon	20	Amaliy darslarda to‘plagan bali. To‘liq bilim daraja va aaliy ko‘nikmani o‘zlashtira olmagan – talaba amaliy darsga umuman tayyor emas.
Qoniqarsiz	20-54.9	Talaba qoriqarli javob bermadi. Talaba zahira bilimlarni va yangilikni o‘zlashtira olmaydi, hech bo‘lmasa quyida ko‘rsatilganlarni: -UASh ishidagi differensial tashhisni bilmaydi -Zudlik bilan tashhis qo‘yiladigan xavfli kasalliklarni bilmaydi -UASh ishida eng kekrakli tashhis xatolarini bilmaydi -Asosiy imitator-kasalliklarni bilmaydi -Ruhiy buzilish belgilarini bilmaydi -Simulyatsiya belgilarini bilmaydi
Ko‘nikma va tayanch bilimlarni ta’minlanganlik darajasi
Qoniqarli	55-60.9	Past sifatli qoniqarli javob. Talaba tayanch bilim va ko‘nikmalarni ko‘rsatishga harakat qiladi, lekin javob berish va ko‘nikmani bajarishda jiddiy hatolarga yo‘l qo‘yadi.
	61-65.9	O‘rta darajadagi qoniqarli javob. Talaba tayanch bilim va ko‘nikmalarniko‘rsatishga harakat qiladi, lekin javob berish va ko‘nikmani bajarishda hatolarga yo‘l qo‘yadi.
	66-70.9	Yuqori sifatli qoniqarli javob. Talaba tayanch bilim va ko‘nikmalarni to‘liq ko‘rsatishga harakat qiladi: -UASh ishidagi differensial tashhis rolini biladi -Zudlik bilan tashhis qo‘yiladigan xavfli kasalliklarni biladi -UASh ishidagi eng zarur diagnostik hatolarni biladi -Asosiy imitator-kasalliklarni biladi -Asab-ruhiy buzilish belgilarini biladi -Simulyatsiya belgilarini biladi
Bilim darajasini yuksaltirilganligi
Yaxshi	71-75.9	Talaba tayanch bilim va ko‘nikmani to‘liq egallagan(“66-70.9” qismda ko‘rsatilgan) + keyingi bilim va ko‘nikmani egallagan. -Taxminiy tashhis qo‘yishni asosiy qoidalarini biladi - Asosiy tashhis qo‘yish qoidalarini biladi -Yondosh tashhis qo‘yish qoidalarini biladi -Raыobatdosh tashhis qo‘yish qoidalarini biladi -Fon kasallikni tashhis qo‘yish qoidalarini biladi
	76-80	Talaba tayanch bilim va ko‘nikmani to‘liq egallagan( yuqoriga qarang) + “71-75.9” qismda ko‘rsatilganlarnibiladi, keyingi bilim va ko‘nikmani egallagan. -Tashhis qo‘yishda asosiy 7ta ko‘nikmalarni biladi 1. Tashhis qo‘yishda sindromlarni biladi 2. Diagnostik algoritm qoidalarini biladi
	81-85.9	Talaba tayanch bilim va ko‘nikmani to‘liq egallagan( yuqoriga qarang) + “71-75.9” va “76-80” qismda ko‘rsatilganlarnibiladi, keyingi bilim va ko‘nikmani egallagan: 3. Sindrom bo‘yicha yondoshishni biladi 4. Tashhisni to‘laqonli qo‘ya oladi
A’lo	86-90	Talaba tayanch bilim va ko‘nikmani to‘liq egallagan( yuqoriga qarang) + “81-85.9” qismda ko‘rsatilganlarnibiladi, keyingi bilim va ko‘nikmani egallagan: -Noto‘g‘ri tashhis manbalarini biladi -Simulyatsiya bilan kelganda bilmaydi
	91-95	Talaba tayanch bilim va ko‘nikmani to‘liq egallagan( yuqoriga qarang) + “86-90” qismda ko‘rsatilganlarnibiladi, keyingi bilim va ko‘nikmani egallagan: -Differensial tashhisda o‘ta xavfli YuQT tizimi kasalliklarini biladi - Differensial tashhisda o‘ta xavfli nafas tizimi kasalliklarini biladi
	96-100	Talaba tayanch bilim va ko‘nikmani to‘liq egallagan( yuqoriga qarang) + “91-95” qismda ko‘rsatilganlarni biladi, keyingi bilim va ko‘nikmani egallagan: -Adabiyotlar asosida ilmiy ma’lumotlar ko‘rsatdi -UASh ishida differensial tashhis amaliy bosqichlari va amaliyotda ko‘p tarqalgan kasalliklarni biladi

Eslatma: Bilim va ko‘nikmalarning baza darajasi – bu bemorlarga zarar yetkazmaydigan minimal bilimlar yig‘indisi.
7.Nazorat savollari

1.UASh ishida xavf omillarining axamiyati

2.Sanitar oqartuv ishlari xaqida tushuncha

3.Kasallanish va o‘limning asosiy sabablari

4. Axoli ruxiy salomatligini mustaxkamlash

5. Ekologiya va kasbiy omillar

6. Bemorlarni o‘qitish
8. Adabiyotlar:

Asosiy

1. 
   Ichki kasalliklar, Bobojanov S. T: Yangi asr avlod, 2008
   
2. 
   Vnutrennie bolezni, tom 1 Muxin N.A. M.: GEOTAR - Media,2009
   
3. 
   Textbook of Internal Medicine Editor-in-Chief William N. Kelley 1997
   

Qo‘shimcha

1. 
   Umumiy amaliyot vrachlar uchun ma’ruzalar tuplami , Gadaev A.G., T., 2012
   
2. 
   Obщaya vrachebnaya praktika, Pod red.F.G.Nazirova, A.G.Gadaeva. M.: GEOTAR-Media, 2009.
   
3. 
   Spravochnik vracha obщey praktiki. Dj.Myorta. M.: Praktika, 1998.
   
4. 
   Sbornik prakticheskix navыkov dlya vrachey obщey praktiki. Gadaev A., Axmedov X.S. T., 2010.
   
5. 
   Umumiy amaliyot vrachlar uchun amaliy kunikmalar tuplami Gadaev A.G., Axmedov X.S., 2010. T.
   
6. 
   Terapevticheskiy spravochnik Vashingtonskogo Pod red. M.Vudli M.: Praktika, 2000.
   
7. 
   Umumiy amaliyot shifokori uchun kullanma F.G.Nazirov, A.G.Gadaev taxr. M.: GEOTAR-Media, 2007.
   
8. 
   Media, 2005:
   

Internet resurslar:

http://www.lib.uiowa.edu/hardin/md/index.html,http://dir.rusmedserv.c,http://www.medlinks.ru/,http://www.kosmix.com/,http://www.medpoisk.ru/,

Internet meditsina saytlari:

Med.-site.narod.ru

www.medlook.ru

www.medbok.ru

www.medicum.ru

Amaliy mashg‘ulot №4
Tema: «Sayoxatchilar uchun tibbiyot. Sayoxat bo‘yich a konsultatsiya. sayoxatdan keyin maslaxat. Immunizatsiya. Iqlim va soat kamari o‘zgarishi. Dengiz va tog‘ kasalligi. sayoxat tibbiyot yig‘masi. Mavzuni o‘qitish prinsipi».
O‘qitish texnologiyasi.

O‘quv soati : 6,4 chasa
O‘quv mashg‘ulotining tuzilishi	O‘quv tematik kabineti . UASh xonasi. Dars qo‘llanmalar: fantomlar, mulyajlar, tarqatma materiallar, qo‘llanma va tekstlar Televizor, video apparatura, multimedia
O‘quv mashg‘uloti maqsadi:talabalarga UAShga o‘rgatish sayoxatdan oldin konsultatsiya o‘tkazish, sayoxatdan keyingi maslaxatlar, immunizatsiya o‘tkazish, ob xavo va vaqt o‘zgarishi tebranishlar va tog‘ kasalligi yo‘l tibbiyot anjomlarini yig‘a olish.
Pedagogicheskie vazifalar: sayoxatgacha konsultatsiya o‘tkazish, sayoxatdan keyin konsultatsiya o‘tkazish, immunizatsiya o‘tkazish, iqlim va vaqt o‘zgarishida konsultatsiya o‘tkazish tebranish va tog‘ kasalligi konsultatsiya o‘tkazish yo‘l tibbiyot anjomlarini yig‘a olish	O‘quv faoliyatining natijasi: Talaba bilish kerak: surunkali diareya va malyariya profilaktikasi JYBYuK va narkomaniya profilaktikasi. sayoxatdan keyingi maslaxatda quyidagi kasalliklar profilaktikasini bilishi shart , JYBYuK, oshqozon ichak kasalliklari disfunksiya lixoradka, bezgak kasalliklari yapon ensefaliti, meningokokkli infeksiya larni. kam uchraydigan infeksiyalar, uyqu kasalligi teri leyshmaniozi, shistozamoz, ankilostomoz, laym kasalligi, strongiloidoz, melioidoz, sigvater. vaqt almashinuvi sindromi. tebranish va tog‘ kasalligi simptomlari. Talaba bajara olishi kerak: Immunizatsiya o‘tkaza oili kerak: xolera, oltoy lixoradka, gepatit A,V va terlamaga qarshi, yapon ensefalopatiyasi, meningokokk, toshlami tiflarga
O‘qitish metodikasi	Miya xujumi usuli, rolli o‘yini,grafik organayzer, piramida, namoyish qilish, munozara, situatsion masalalar, va tekstlar yechimi, organayzer piramida
O‘quv faoliyati boshqaruv shakli	Aloxida ish, jamoada ishlash, kollektivda auditoriyada tashqarida QVP, shifokor xonasida.
O‘qitish uslubi	O‘quv tarqatma materiallari, EKG, kasallik tarixi, slaydlar, mulyajlar, grafik organayzerlar, komplektlar
Qayta bog‘lanish uchun ashyolar	Blis-savol, test, tibbiyot kartasini to‘ldirish, “professional so‘rov” amliy ko‘nikmasini bajarish

O‘quv mashg‘uloti texnologik kartasi №4

« Sayoxatchilar uchun tibbiyot. sayoxatgacha konsultatsiya. sayoxatdan keyingi konsultatsiyasi. Immunizatsiya.iqlim va vaqt o‘zgarishi. tog‘ va tebranish kasalligi. yo‘l tibbiyot anjomlari».

№	Amaliy ko‘nikma bosqichlari	Mashg‘ulot shakli O‘tkazilish joyi	Dars davomiy ligi 225
1	Kirish qismi (mavzu asosi)		10
2	Yangi pedagogik texnologiyalarga asoslangan amaliy mashg‘ulotlar muxokamasi. (miya xujumi usuli) jadvallar, bemorlar rentgenogrammasi, boshlang‘ich darajasini aniqlash.	So‘rov, muxokama O‘quv xonasi, UASh xonasi,	40
3	Muxokama xulosasi		10
4	Professional so‘roqni o‘tkazish uchun tayyorgarlik darajasini aniqlash vaziyatni tushuntirish tibbiyot kartasini to‘ldirish bo‘yicha tavsiyalar.	Muxokama UASh xonasi	20
5	O‘qituvchi nazorati ostida darsning amaliy qismiin o‘zlashtirish	Prof. so‘rov bemor bilan muloqot, vaziyatli masalalar Poliklinikada bemorlar qabuli, uyda qabuli	20
6	Bemor tekshiruv natijalarini interpretatsiya qilishg‘ shikoyatlar, palpatsiya, perkussiya, auskultatsiya xamda, UQT, UST xamda bioximik va boshqa tekshiruvlar o‘tkazish va tashxis qo‘yish	Kasallik tarixi, vaziyatli masalalar, labarator ma’lumotlar	25
7	Talabalarning nazariy va amaliy bilimlari muxokamasi, ma’lumotlarni mustaxkamlash, o‘zlashtirish darajasini aniqlab baxolash	Og‘zaki so‘rov, testlar, muxokama, amaliy ko‘nikmalar poliklinikadagi o‘quv xonasi	75
8	O‘tilgan amaliy dars mavzusi bo‘yicha xulosa chiqarish va 100 ballik shkal bo‘yicha bilimlrni baxolash. keyingi dars uchun uy vazifasi.	Mustaqil ishlash uchun Ma’lumotlar, savollar poliklinikadagi o‘quv xonasi	25

2. Motivatsiya

xar yili 400 millionga yaqin odam sayoxatga chiqadi. samolyotda uchayotgan vaqtda jismoniy va emotsional toliqishga uchraydi. bu odamlarda bu xolat o‘z vatanida uchramaydi. bunday kasalliklar odatda boshqa mamlakatlarga borganda uchraydi. sayoxatchilar xayoti davomida sayoxatga chiqayotgan odam oldidagi qiyinchiliklarni tasavvur qila olmaydi. o‘ziga uchraydigan qiyinchiliklar xaqida, xamma sayoxatlar xam bir xilda xavfsiz emas. sayoxatchilarga ba’zan yengil ba’zan esa o‘lim oldidagi kasalliklar uchraydi. ba’zi mamlakatlarda siyosiy axvol bir xilda bo‘lmaydi. a jaroxatlanish xolatlari ko‘p uchraydi. sayoxatlar davomida ba’zida avtomobil xalokatlari uchrab turadi. shuning uchun sug‘urta qilishni esdan chiqarmaslik kerak.

3. Fanlararo va fanichi aloqa
Ushbu temani talabalarga o‘qitish talabalarning anatomiya, fiziologiya, patologik anatomiya, patologik fiziologiya, mikrobiologiya, bioximiya, terapiya, ichki kasalliklar propedevtikasi, klinik farmakologiyadan bilimlariga asoslanadi. mashg‘ulotdan olingna bilimlar UASh o‘tilganda va boshqa klinik fanlar o‘tganda foydalaniladi.

4. Mashg‘ulot tarkibi

4.1. Nazariy qism

Mavzuni o‘zlashtirishda shifokor kelgusida bemor bilan sayoxatga chiqishidan oldin suxbatlashishi kerak. xech bo‘lmaganda sayoxatga 2 oy qolganda. konsultatsiya 30g‘45 minut davom etishi kerak sayoxatchiga sog‘ligi uchun o‘zi javobgar ekanligini tushuntirish kerak. ko‘rsatmalar og‘zaki va yozma tarzda beriladi. sayoxatchiga tibbiy kartasi beriladi. kartada to‘liq uning kasalliklari xaqida ma’lumotlar yozilgan bo‘ladi. sayoxatdan oldin unga stomatologga uchrashiga maslaxat beriladi. sayoxatchilarda eng ko‘p uchraydigan kasallik bu ichak infeksiyasidir. bu kasallik fekal va oral yo‘llar bilan yuqadi. sanitariya xolati yomon bo‘lgan tumanlarda ko‘proq uchraydi. eng ko‘p uchraydigan kasalliklar: diareya, gelmintoz, gepatit A. Sayoxatchilar diareyasini juda ko‘p qo‘zg‘atuvchilar chaqiradi. yashirin davri 6g‘12 soat. Kasallik yengil o‘tadi ba’zan qorin bo‘shlig‘ida qattiq og‘riqlar bilan suv aralash axlat, ba’zan qusish bilan kechadi. sayoxatchilarda diareya kasalligi kechishi 2g‘3 kun ba’zan 5 kun davom etadi. tez tez qon aralash ich ketishi, va boshqa ichak kasalliklarida xam masalan ichak amyabiazida xam diareya sindromi bilan kechishi mumkin. ko‘proq yaxna ichimliklar ichish kerak. diareyaga qarshi vositalar (agar axlatda qon bo‘lmasa) qator xolatlarda diareyaga glyukoza eritmasi va elektrolitlar ichishga. norfloksatsin 400mg 1 kunda 2martadan 3 kun davomida siprofloksatsin buyuuriladi.

umumiy intoksikatsiya simptomlari bo‘lgan og‘ir diareyada bemor kasalxonaga yotqiziladi. bolalarga trimetoprim va sulfometoksozol buyuriladi. agar diareya sindromi 3 xaftadan oshiq davom etsa surunkali xisoblanadi. Surunkali diareya bilan Xitoy va Xindistondan qaytganlarda kuzatilsa protozoy infeksiyasidan gumon qilish kerak. va yana amyabiaz yoki lyambliyozga xam. ichak infeksiyasi profilaktikasi quyidagilarga asoslangan. qaynagan suv yoki toza qayta ishlangan suv ichish kerak. suvni 10 minut davomida qaynatish kerak. meva va sabzavotlarni iste’mol qilmaslik kerak. Dudlangan go‘sht maxsulotlarini, sut va sut maxsulotlari qatiq, qaymoq, muzqaymoq sip iste’mol qilmaslik. nam salfetkalar va bir martalik sochiqlardan foydalanish Malyariya profilaktika va davosi JSST tavsiyasi bo‘yicha olib boriladi.

Xloroxin nisbatan keng tarqalgan uch kunlik malyariyada effektiv preparat. Malyariya xomiladorlik paytida, 5 yoshgacha bolalarda immunodefitsitlarda xavli kechadi. malyariyaga qarshi vaksina xali yaratilmagan, shuning uchun profilaktikaning asosiy yo‘nalishi bu bezgak chivini chaqishidan saqlanish va malyariyaga qarshi preparatlar xisoblanadi.

Majburiy immunizatsiya JSST tavsiyasiga muvofiq endemik rayonlarga borishdan oldin sariq isitmaga qarshi majburiy immunizatsiyadan o‘tkaziladi, immunizatsiyalanganalarga sertifikat beriladi. Sariq isitma bu transmissiv virusli infeksiya. Malyariya singari bu kasallik xam tropik mamlakatlarda keng tarqalgan. qo‘zg‘atuvchi tashuvchilari chivinlar. Sariq isitmaga qarshi emlash MarkaziyAfrika va Janubiy Amerikaning shimoliy rayonlariga ketishdan oldin albatta o‘tkaziladi. vaksina bir marta yuboriladi. immunitet 10 yilga saqlanadi..

Xoleraga qarshi immunizatsiya effektivligi yuqori emas, shuning uchun JSST unga aloxida e’tibor bermaydi. Pokiston va Pitkern uchun majburiy xisoblanadi Vaksina 2 marta yuboriladi, 7g‘28 sutka interval bilan. 5 yoshgacha bo‘lgan bolalarga va xomiladorlarga vaksina qilinmaydi. Xoxishga ko‘ra immunizatsiya sayoxatchi istagiga ko‘ra o‘tkaziladi, yo‘lga chiqishdan oldin boradigan joyda qandaydir infeksion kasallik yuqtirish extimoli bo‘lgana masalan gepatit A,V, tif paratif, yapon ensefaliti, meningokokk infeksiyasi yoki quturish.

Gepatit A ga qarshi vaksinatsiya 3 etapda o‘tkaziladi. oldindan NA Agga antitela darajasi aniqlanadi. Agar sayoxatchi ketishdan oldin vaksinatsiyaga to‘liq ulgurmasa unda immunoglobuln yuboriladi bu 3g‘6oy davomida passiv immunitetni ta’minlaydi. immunizatsiya 8 yoshgacha bo‘lgan bolalarga o‘tkazilmaydi. Gepetit V asosan janubiy sharkiy Osiyo va Janubiy Amerikada keng tarqalgan shu davlatga uzoq muddatga boruvchilarga asosan tibbiyot xodimlariga o‘tkaziladi. vaksina qon zardobida anti- NVS Ag antitela klassa G yo‘q bo‘lsa qilinadi. vaksinatsiya 3 etapda o‘tkaziladi: 2 doza bir oydan keyin yuboriladi 3 doza esa birinchi dozadan yarim yildan keyin .

Qorin tifiga qarshi immunizatsiya Osiya, Afrika, Markaziy va JanubiyAmerikaga borishdan oldin o‘tkaziladi. ikki turdagi vaksina mavjud

birinchisi teri ostiga ikkinchisi yangi yaratilgan ichga qabul qilishga. 4 kapsula ichgandan keyin immunizatsiya davomiyligi 5 yil.

Yaponskiy ensefalit bu transmissiv infeksiya uning tashuvchilari bo‘lib chivinlar xisoblanadi. kasallikka moyillik juda yuqori. Endemik zonalarda juda ko‘p uchraydi asosan yoz mavsumida. ko‘pincha sholipoyalar va cho‘chqa fermalariga yaqin joylarda ko‘p uchraydi. Letalllik – 20-40%. yapon ensefalitiga qarshi vaksina ko‘pincha anafilaksiya chaqiradi, shuning uchun profilaktikaning asosi chivinlardan ximoya.

Meningokokkli infeksiya bir nechta klinik formalariga ega, eng xavflilaridan biri meningokokkli meningit va meningokoksemiya xisoblanadi, ko‘pincha o‘limga olib keladi. meningokokkli infeksiya Osiyo va Afrika mamlakatlarida keng tarqalgan. immunizatsiya Katman va Nepalga boruvchilarga xamda Makkaga xaj ziyoratiga boruvchilarda o‘tkaziladi.

Quturishga qarshi immunizatsiya endemik rayonlarda xayvonlar bilan uchrovchi odamlarda o‘tkaziladi. shu rayonda bo‘lgan vaqtda xar qanday shilinish yoki ozgina jaroxatga xam immunizatsiya o‘tkazilishi shart.

samolyotda uchish vaqtida sayoxatchilarda tebranish va vaqt o‘zgarishi sindromi kuzatilishi mumkin. soat belbog‘i o‘zgarishi sindromi da charchash, diqqat buzilishi, uyqusizlik, qo‘zg‘aluvchanlik, ishtaxa yo‘qolishi, bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, ko‘ruv buzilishi kuzatilishi mumkin.

soat belbog‘i o‘zgarishi sindromiga quyidagi faktorlar ta’sir qiladi.

Endogen: yosh, sog‘lik xolati, ruxiy xolati Ekzogen: shovqin va vibratsiya darajasi, xavo namligi, salondagi qulayliklar, alkogol va sigaret iste’mol qilish .

masalaxatlar : uchishdan oldin to‘yib uxlash, aeroportga vaqtida kelish. uchish vaqtida tavsiya etiladi: apelsin va mineral suvlari ichish, kofe va alkogol ichmaslik, o‘rtacha yeyish, tunda uchilsa uxlashga xarakat qilish.

Uchish vaqtida oyoqni ko‘targan xolatda bo‘lgan ma’qul, salon bo‘yicha yurib turish, samolyotda quyidagi xolatlarda uchish maqsadga muvofiq emas: ORVI, nafas organi kasalliklari, og‘ir yurak yetishmovchiligida, yaqqol anemiya, xomiladorlik 28 xaftalik, insultdan keyingi birinchi 2 xafta, infarktdan keyingi xolatlarda, xirurgik operatsiyalardan keyin, miya o‘smalarida, epilepsiya, yuqori AQB ko‘z bosimiing yuqoriligi

Tog‘ kasalligi yuqoriga ko‘tarilganda nafas va yurakda bo‘ladigan o‘zgarishlar simptomokompleksi

tog‘ kaasalligining quyidagi shakllari farqlanadi6

1. 
   o‘tkir tog‘ kasalligi
   
2. 
   miya shishi
   
3. 
   o‘pka shishi
   

klinik belgilar birinchi 8 24 soatda rivojlanadi. bosh og‘rig‘i ensa soxasida og‘riq, xolsizlik, ishtaxa yo‘qolishi, ko‘ngil aynish, uyqusizlik .

davolash tezlik bilan pastga tushish. kislorod bilan ingalyatsiya, deksametazon 4 mg

profilaktika sekinlik bilan yuqorigachiqish. asetolozamid 250 mg ichishga.