«tasdiqlayman» kafedrasi mudiri 2023 y reja: Kirish

3-jadval
Xususiylashtirishning asosiy kursatkichlari ( 2018-yil yanvar-mart xolatiga)³⁰

Hududlar	Xususiylashtirilgan korxona va obhektlar soni		Davlat aktivlarini sotishdan olingan tushumlar
	Birlik	Jamiga nisbatan foizda	Mln. so’m	Jamiga nisbatan foizda
O’zbekiston Respublikasi	213		84953,7	100%
Qoraqolpog’iston Respublikasi	26	12,2	1939	2,3
Viloyatlar		0,0		0,0
Andijon	14	6,6	486,7	0,6
Buxoro	3	1,4	727,1	0,9
Jizzax	5	2,3	774,7	0,9
Qashqadaryo	21	9,9	722,5	0,9
Navoiy	6	2,8	269,8	0,3
Namangan	9	4,2	5879,1	6,9
Samarqand	13	6,1	2557,1	3,0
Surxondaryo	30	14,1	1598,8	1,9
Sirdaryo	9	4,2	318,3	0,4
Toshkent	53	24,9	3570,1	4,2
Farg’ona	6	2,8	2136,3	2,5
Xorazm	13	6,1	708,4	0,8
Toshkent shahri	5	2,3	63265,2	74,5

O’zbekistan Respublikasi Xususiylashtirilgan korxonalarga ko’maklashish va raqobatni rivojlantirish davlat qo’mitasining mahlumotiga ko’ra, 2018 yilning yanvar-mart oylarida 213 ta (dactur doiracidagi va dacturdan tashkari obhektlarni qo’shgan holda) korxona va obhektlar xucuciylashtirildi.

Hisobot davrida eng ko’p xucuciylashtirilgan obhektlar soni Toshkent viloyatida 53 tani (jami Respublika bo’yicha xususiylashtirilgan obhektlar umumiy sonining 24,9 %), Surxondaryo viloyatida - 30 tani (14,1 %), Qoraqalpog’icton Respublikasida - 26 tani (12,2 %), Qashqadaryo viloyatida - 21 tani (9,9 %), Andijon viloyatida - 14 tani (6,6 %), Xorazm viloyati - 13 tani (6,1 %) tashkil etdi.

5-rasm. 2018 yil yanvarg’-mart oylarida davlat idoralari kesimida xususiylashtirilgan davlat obhektlarining tarkibi (jamiga nisbatan foizda)³¹

6-rasm. 2018 yil yanvarg’-mart oylarida Respublika hududlari kesimida davlat mulkini sotishdan tushgan tushumlar tarkibi (jamiga nisbatan foizda)³²

O‘zbekiston Respublikasi davlat aktivlarini boshqarish agentligining ma’lumotiga ko‘ra, 2021- yilning yanvar-sentabr oylarida 614 ta (dastur doirasidagi va dasturdan tashqari obyektlarni qo‘shgan holda) korxona va obyektlar (keying o‘rinlarda – obyektlar) xususiylashtirildi.
4-jadval

Xususiylashtirishning asosiy ko‘rsatkichlari

(2021- yil yanvar-sentabr holatiga ko‘ra)

	Xususiylashtirilgan korxona va obyektlar soni		Davlat aktivlarini sotishdan olingan tushumlar
	birlik	Jamiga nisbatan foizda	mlrd. so‘m	Jamiga nisbatan foizda
O‘zbekiston Respublikasi	614	100,0	3 638,7	100,0
Qoraqalpog‘iston Respublikasi	24	3,9	16,9	0,5
viloyatlar:
Andijon	40	6,5	21,1	0,6
Buxoro	22	3,6	25,8	0,7
Jizzax	30	4,9	1,5	0,0
Qashqadaryo	55	9,0	10,3	0,3
Navoiy	22	3,6	4,2	0,1
Namangan	81	13,2	29,3	0,8
Samarqand	36	5,9	33,0	0,9
Surxondaryo	31	5,0	7,9	0,2
Sirdaryo	12	2,0	2,9	0,1
Toshkent	74	12,1	61,5	1,7
Farg‘ona	125	20,3	28,8	0,8
Xorazm	34	5,5	25,2	0,7
Toshkent sh.	28	4,5	125,2	3,4
Agentlik markaziy apparati	-	-	3 245,2	89,2

Hisobot davrida eng ko‘p xususiylashtirilgan obyektlar soni Farg‘ona viloyatida– 125 ta (20,3 %), Namangan viloyatida–81 ta (13,2 %), Toshkent viloyatida–74 ta (12,1 %), Qashqadaryo viloyatida–55 ta (9,0 %), Andijon viloyatida–40 ta (6,5 %), Jizzax viloyatida–30 ta (4,9 %), Samarqand viloyatida–36 ta (5,9 %) ni tashkil etdi.

2021- yilning yanvar-sentabrida vazirlik va idoralar kesimida xususiylashtirilgan davlat obyektlarining tarkibi (jamiga nisbatan % da)

15,0

51,0


22,0


1,0
Mahalliy hokimiyat organlari Suv xo‘jaligi vazirligi
Davlat aktivlarini boshqarish agentligi Xalq ta'limi vazirligi

Xususiylashtirilgan davlat mulki obyektlari tarkibida eng ko‘p ulush mahalliy hokimiyatlarga – 314 ta obyekt (respublika bo‘yicha jami xususiylashtirilgan obyektlarning 51,0 % i), O‘zbekiston Respublikasi Suv xo‘jaligi vazirligi – 90 ta obyekt (15,0 %), Davlat aktivlarini boshqarish agentligiga – 133 ta obyekt (22,0 %), Xalq ta’limi vazirligiga – 6 ta (1,0 %) to‘g‘ri keldi.
2021- yilning yanvar-sentabrida davlat mulkini sotishdan tushgan tushumlar 3638,7 mlrd. so‘mni tashkil qildi.

2021- yilning yanvar-sentabrida respublika hududlari kesimida davlat mulkini sotishdan tushgan tushumlar tarkibi: (jamiga nisbatan % da)

Agentlik MA Toshkent sh. Toshkent
Qoraqalpog‘iston Resp.
Samarqand Farg‘ona Namangan
Buxoro Xorazm Andijon Qashqadaryo Surxondaryo
Navoiy Sirdaryo Jizzax
89,2
Hududlar kesimida davlat mulkini sotishdan tushgan tushumlarning asosiy qismi Agentlik MAga ( barcha tushumlarning 89,2 %i), Toshkent shahri (3,4 %), Toshkent (1,7 %), Qoraqalpog‘iston Respublikasi (1,2 %), Samarqand (0,9 %), Farg‘ona (0,8 %) Namangan
(0,8 %), va Xorazm (0,7 %) viloyatlari hissasiga to‘g‘ri keldi.


Davlat noturar joy fondidan samarali foydalanish maqsadida 2021- yilning yanvar-sentabrida obyektlarni ijaraga berish bo‘yicha 22,7 mingdan ortiq ijara shartnoma- larituzildi
Natijada 5,0 mingdan ortiq yangi ish o‘rinlari yaratildi.



Davlat mulkini ijaraga berishdan tushgan tushumlar jami 181,2 mlrd. so‘mni tashkil etdi
Hududlar kesimida davlat mulkini ijaraga berishdan tushgan tushumlarning asosiy qismi Toshkent shahriga (barcha tushumlarning 51,0 % i), Toshkent (7,0 %), Andijon (5,1 %), Farg‘ona (4,7 %).

5-jadval
Ommaviy savdolar orqali sotilishi belgilangan davlat mulki obyektlari ( 2020-yil)³³

Nomi	Xududlar	soni
1	Qoraqalpog’iston Respublikasi	6
2	Andijon viloyati	12
3	Buxoro viloyati	19
4	Jizzax viloyati	17
5	Qashqadaryo viloyati	40
6	Navoiy viloyati	9
7	Namangan viloyati	4
8	Samarqand viloyati	11
9	Surxondaryo viloyati	11
10	Sirdaryo viloyati	10
11	Toshkent viloyati	48
12	Farg’ona viloyati	65
13	Xorazm viloyati	19
14	Toshkent shahri	38

Bugun hech kimga sir emaski, xususiy mulk va xususiy tadbirkorlik faoliyatining amaliyoti xususiy mulkning davlat mulkiga nisbatan har tomonlama samaradorligini ko’rsatmoqda.

Chunki xususiy korxonalarda sidqidildan mehnat qilishga undaydigan omillar va shaxsiy manfaatdorlik darajasi va eng asosiysi, o’zining ishlab chiqarish va moliyaviy faoliyatining yakuniy natijasi uchun mas’uliyat hissi butunlay yuqori ekanligi hammaga ma’lum.

4. 
   O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI MULKChILIK TO‘G‘RISIDAgi qonunchiligi
   

Yurtimizda davlat mulkini hususiylashtirish eng dolzarb va ko’zga ko’rinarli islohatlardan biri bo’lib kelmoqda. Bunga yaqqol misol prezidentimmizning 2019.14.08 da mulk dahlsizligi to’g’risida bergan farmoni desak mubolag’a bo’lmaydi. Unga ko’ra davlat tasarrufidan chiqarilgan va hususiylashtirilgan xususiy mulkdorlarga ularning huquqlarini buzgan holda zarar yetkazilishiga, shu jumladan mulk huquqini noqonuniy cheklash va (yoki) undan mahrum qilish, xususiy mulkka, jumladan avval xususiylashtirilgan mulkka tajovuz qilish, mulkni yoki mulkiy huquqni topshirishga doir asossiz talablarni qo‘yish, mulkni olib qo‘yish yoxud mulk egasini shaxsiy mulk huquqidan voz kechishga majbur qilishga yo‘l qo‘yilmasligi ustidan tizimli nazorat o’rnatilishi va bu tizim amalda keng qo’llanilishi ta’kidlab otilgan. Yuqorida keltirilgan farmon mazmunan hususiy mulkni amaldorlar tomonidan suistemol qilinishini oldini olish va tadbirkorlar mulk huquqini himoya qilishdan iborat. Bu korilgan chora tadbirlar tadbirkor va mulk egalariga hususiy mulkdan kengroq foydalanishlariga imkon beradi. Bundan tashqari Respublikammiz qonunchiligida ko’rsatilga quyidagi moddalar tadbirkorlarning faoliyatini tashabbuskorligini qo’llab quvvatlashda yordam beradi: