Tashkent Medical Academy Volume 4

Tashkent Medical Academy 
Volume 4 | TMA Conference | 2023
Integration of Science, Education and Practice 
in Modern Psychology and Pedagogy: 
Problems and Solutions 
Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, 
ta’lim va amaliyot integratsiyasi:
muammo va yechimlar 
 
 
 
 
1041
 
May 6 
https://tma.uz/ International Scientific and Practical Conference 
qiladi, muloqotga kirishadi. Maktabgcha yoshdagi bolalarning nutqini o‘stirishda 
oldindan tayyorlangan mavzularda suhbatlar, teatrlashtirish usullari, sahnalashtirish 
o‘yinlari, savol-javoblar juda foyda beradi. Ta’kidlash joizki, bola uchun katta 
yoshli odam savollarga javob topishning yagona vositasi, qiziqarli taassurotlar 
manbai hisoblanadi. Bola kattalar bilan dialogga kirishishga, narsalar va 
oʻyinchoqlarga egalik qilishga intilarkan, u ushbu maqsadlarga erishish uchun 
soʻzdan foydalanishga ehtiyoj sezadi, bа’zida oʻzi tashabbus koʻrsatib, fikr 
bildiradi. Katta yoshli odam bola bilan dialogga kirishish jarayonida bolaning bir 
soʻzli fikrlarini grammatik jihatdan toʻliq shakllantirilgan soʻzlarga aylantirish 
orqali uning kamchiliklarini tuzatadi. Bola o‘rganganlarini faol oʻzlashtiradi va 
undan oʻz nutqida foydalanadi. Shuning uchun maktabgacha yoshdagi bolalar 
nutqini rivojlantirishda uning ota-onasi, aka-opalari va tarbiyachilarining hissasi 
katta. 
Nutq o’stirishdagi metodlar va innovatsion texnologiyalar 
Maktabgacha yoshdagi bolalar nutqini rivojlantirish “Ilk qadam” Davlat oʼquv 
dasturida belgilangan bolalarga taʼlim berishda kompetentsiyaviy yondashuvning 
muhim qismi sanaladi. 6-7 yoshli bolaning umumiy muhim kompetentsiyalari sifatida 
birinchi navbatda, kommunikativ kompetentsiya, yaʼni muloqot vositalaridan turli 
vaziyatlarda foydalana bilish koʼnikmasini shakllantirish belgilangan. Demak, 
tarbiyalanuvchilarning oʼyin, bilish va ijtimoiy kompetentsiyasi qatorida muloqot 
kompetentsiyasi asosiy oʼrinni egallaydi. Shunday ekan, MTTda har bir taʼlimiy 
faoliyat mazmunida bolaning nutqini oʼstirish va muloqotchanlik koʼnikmalarini 
shakllantirish asosiy vazifa hisoblanadi. Bola yangi bilimlarni oʼyinlar va didaktik 
vositalar asosida oʼzlashtirganida samaradorlik yuqori boʼladi. Yaʼni badiiy 
adabiyotni oddiy oʼqib berishdan koʼra innovatsion taʼlim texnologiyalarini qoʼllagan 
holda faoliyatga tatbiq etish har bir bolaning nutqini rivojlantirish jarayonini 
taʼminlaydi, tezlashtiradi va shu bilan taʼlim sifatini oshirishga yordam beradi. 
Buning uchun maktabgacha yoshdagi bolalar nutqini rivojlantirishning yangi 
texnologiyalarini ishlab chiqish va jarayonda faol qoʼllash talab etiladi. Maktabgacha 
yoshdagi bolalar nutqini shakllantirish muhim va qiyin vazifadir. Ushbu muammoni 
muvaffaqiyatli hal qilish ham bolalarni yaqinlashib kelayotgan maktabga tayyorlash 
uchun, ham boshqalar bilan qulay muloqot qilish uchun zarurdir. Bolalar nutqini 
rivojlantirish boʼyicha yurtimiz va MDH davlatlari pedagoglari qator izlanishlar olib 
borishganki, xususan, R.Inogʼomova, L.Moʼminova, V.Gerbova, 
M.Konin, G.Lyamina, O.Ushakovalarning pedagogik xazinasidan 

---