Telman Orucov “Dünyanın gizli tarixinin



Yüklə 0,91 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/10
tarix12.02.2017
ölçüsü0,91 Mb.
#8341
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Anlamanın  və  ya  işıqlanmanın  cığırı  Budda  tərəfindən  “səkkiz 
dolaşan cığır” adlanmışdır. 
Bura  inam,  inandırılma,  öyrənmə,  hərəkət,  yaşamaq,  niyyət, 
düşünmək,  seyr  etmək  daxil  idi.  Buddanın  səkkiz  dolaşan  cığırı 
səkkiz praktikadan və tapşırıqdan ibarət olmaqla Çakra boğazının 
16  ləçəyindən  canlanan  səkkizi  üçün  mövcud  idi.  Budda  öləndə 
öz  məqsədinə  nail  olmuşdu.  Reinkarnasiya  barədə  ona  heç  bir 
tələb olunmayacaqdı. 
 
Pifaqor. Böyük Aleksandr. 
 
Brahminlər. 
Pifaqor isə inkişaf edən  yunan adası  olan Samosda b.e.ə. 575-ci 
ildə  anadan  olmuşdu,  bu  vaxt  Afina  Akropolunun  yüksəkliyinə 
ilk mərmər lövhələr döşənmişdi.  Pifaqor öz ömründə  yarımallah 
kimi  sayılırdı.  O,  böyük  təbib  idi,  bəzən  böyük  şair  bildiyi 
Homerdən  xüsusi  şer  parçalarını  əzbər  söyləyirdi,  necə  ki, 

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 75 
 
xristian mistiklər “Zəburlar” dan və İoannın “İncil”indən bəndlər 
söyləyirdilər.  O,  xəstələri  sağaltmaq  üçün  musiqidən  istifadə 
edirdi.  Erkən  Yunan  filosofu  Etnpodoke  deyirdi  ki,  Pifaqor 
xəstəni sağalda və qocanı cavanlaşdıra bilirdi. Budda kimi o, öz 
son inkarnasiyasını xatırlaya bilərdi. Və hətta deyirlər ki, o, bütün 
dünyanın  tarixini  başlanğıcından  söyləyə  bilərdi.  Onun 
müdrikliyi  Sirli  məktəblərdə  illər  boyu  tədqiqat  aparmasına  və 
müqəddəs  saymağa  dəfələrlə  özünü  həsr  etməsi  idi.  O,  22  il 
ərzində  Misir  müqəddəs  sayma  keşişlərinin  sirlərini  öyrənmişdi. 
Pifaqor  532-ci  ildə  Samosun  diktator  hökmdarının  çirkin 
əməllərini  hiss  etməyə  başladı  və  sürgünə  yollanmağa  məcbur 
edildi.  O,  İtaliyanın  cənubundakı  Krotonada  yaratdığı  bir  neçə 
kiçik  icmalarından  birincisini  təşkil  etdi.  İcmaya  üzv  olmağa 
namizədlər  bir  neçə  il  məşq  edirdi,  bura  qəribə  xüsusiyyətli 
pəhriz  də  daxil  idi.  Bu  pəhrizdə  istiotdan,  küncütdən,  xiyar 
toxumundan,  yabanı  baldan,  çiçəklərdən  və  dəniz  soğanının 
dərisindən istifadə olunurdu, onların bütöv şirəsi çıxardılırdı. Bu 
gimnastikanın  ən  yüksək  fazası  olmaqla,  üç  insan  bədənini- 
maddi,  bitki  və  heyvan  bədənlərini  harmoniyaya  gətirmək  yolu 
idi və namizədlərdən tələb olunurdu ki,  illər ərzində axıra qədər 
dinməz qalsınlar. 

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 76 
 
Pifaqor öz şagirdlərinə ruhi dünyanı yaxşı görmək biliyi verməyə 
qadir  idi,  bunu  onlara  izah  edirdi.  Bunlardan  əlavə  ilk  müzakirə 
olunan  təlim  matematika,  həndəsə,  astronomiya  və  musiqi  kimi 
meydana çıxdı. Öz dövründə Pifaqora demişdilər ki, yalnız insan 
oğlu  Yer  kürəsinin  musiqisini  eşitməyə  qadirdir,  o  müxtəlif 
notların  tərəzisi  kimidir,  onların  hər  birini  isə  məkanda  hərəkət 
edən yeddi planet düzəldir. 
Bir dəfə Pifaqor şəhərdə gəzəndə o, metalın zindana döyüldüyünü 
eşitdi. O, gördü ki, müxtəlif ölçülü çəkiclər müxtəlif səslər əmələ 
gətirir.  Evə  qayıdanda  o,  otağının  yanında  ağac  lövhə  qurdu  və 
ona  artan  çəkidə  ağırlıqlar  asdı.  Sınaq  və  səhv  etmə  prosesi 
vasitəsilə  o,  müəyyən  etdi  ki,  insan  qulağında  səslənən  gözəl 
musiqi  notları  müxtəlif  ağırlıqlardan  asılıdır.  Sonra  o,  hesabladı 
ki, onların biri riyazi dəqiqlik qaydasında digərinə mütənasibdir. 
Pifaqorun  həmin  hesablamalarından  bu  gün  bizim  başa 
düşdüyümüz və həzz aldığımız musiqi oktavaları çıxarılırdı. 
Sirli  məktəblərin  təlimi  şəhərləri  tikməyə,  elmin  və 
texnologiyanın  inkişafına,  zahiri  Dünyanın  quruluşuna  və 
nizamlanmasına  kömək  etməli  olan  rasional  tərəflə  əlaqədədir. 
Plutarx  demişdi  ki,  kim yüksək  həqiqətləri  bilirsə,  belə  nəticəyə 
gəlir  ki,  cəmiyyətin  “ciddi”  vəzifələrini  ciddi  qaydada  qəbul 

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 77 
 
etmək  çətindir.  O,  Heraklitdən  “Əbədilik  oynayan  uşaqdır” 
sitatını gətirmişdi. 
 Pifaqorun  şagirdləri  cəmiyyətdən  ayrı  yaşamağa  öyrədilirdi, 
musiqi  ekstazı  ilə  intellektual  analizlər  arasındakı  alternativi 
seçirdilər.  Pifaqor  ilk  adam  idi  ki,  özünü  müdrikliyi  sevən 
adlandırırdı,  bu  da  yunanca  “filosof”  (hərfi  mənada  bu  söz 
“müdrikliyi  sevən”  deməkdir)  adlanırdı.  Onu  təqlid  edən  Sokrat 
və  Platon  kimi  o,  müasir  universitet  professorlarından  daha  çox 
maqlara yaxın idi. Onun şagirdləri ondan qorxu hissi keçirirdilər. 
İnanırdılar  ki,  əgər,  istəsə  onları  yatırtmaq  gücünə  malikdir  və 
onların oyaq şüurunu uzaq məsafədən də döndərə bilir. Pifaqoru 
özünün  daxili  siklindən  xaric  edilənlərdən  çıxan  ölümcül  qəzəb 
cəzb  edirdi,  buna  görə  o,  Siron  adlı  adamı  öz  Sirli  məktəbinə 
qəbul  etməkdən  imtina  etdi,  səbəbi  isə  onun  düşünülməmiş 
davranışı,  özünü  təkəbbürlü  aparması  idi.  Siron  kütləni  Pifaqora 
qarşı  qaldırdı.  Adamlar  Pifaqorun  öz  ardıcılları  ilə  görüşdüyü 
binanı,  onun  içərisinə  girib  yandırdılar.  İçəridə  olanların  hamısı 
öldü. 
Pifaqor erasında dünyanın iki müxtəlif tərəfində digər filosoflar- 
Yunanıstanda Heraklit və Çində Lao-Tszını qısa müddətdə tarixin 
səthinə  çıxdılar.  Onlar  rasionallığı,  həyatın  irrasional  ölçüsünü 

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 78 
 
müəyyən etməyə çalışırdılar. Heraklit demişdi: Biz eyni axına iki 
dəfə girə bilmərik. 
Belə bir əhvalat vardır ki, Konfutsi Lao Tszını görməyə yollandı 
və  ondan  özünün  həsr  edilməsini  xahiş  etdi.  Lao-Tszı  isə 
qüruruna  görə  gənc  Konfutsini  məzəmmət  etdi.  Onu  geri 
qaytardı,  ehtiramsız  davranışı  ilə  həddən  çıxan  ambisiyasının 
qarışığına  görə  onu  ələ  saldı.  Bu  yəqin  ki,  dəqiq  olmayan 
əhvalatdır,  lakin  vacib  bir  həqiqət  kimi  onu  göstərir  ki, 
Konfutsiçilik və Daosizm Çində ekzoterik təlimləri təşkil edir. 
Konfutsi ənənəvi  sirr olmayan Çin  müdrikliyini  toplamağa uzun 
illər  sərf  etmişdi  və  bu  kolleksiyalar  sonralar  Çin  liderləri 
tərəfindən  hökumət  üçün  rəhbərlik  təlimatına  çevrilmişdi. 
Konfutsinin sözləri yüksək dərəcədə müdrik idi. Min illik səyahət 
bir addımdan başlayır. Tapşırığın qiyməti mükafatdan da artıqdır. 
Əgər  sən  öz  məqsədinə  çata  bilmirsənsə,  məqsədlərini  qaydaya 
qoy. Belə qaydada onun fikirləri davam edir. 
Afinada  biz  azadlıq  istedadını,  fərdi  fikiri  görürüksə,  Spartada 
fərdi  iradənin  inkişafını,  qəhrəmana  sitayişin,  güclü  adamlar 
nöqteyi-nəzərindən rəqabət həddini və məğrurluğu görürük. 
Bütün yunan Sirli məktəblərindən ən məşhuru Afinadan bir neçə 
mil  arasındakı  Elios  kəndində  yerləşirdi.  Romanın,  özü  də  həsr 
olunmuş  olan  dövlət  xadimi  Tsitseron  deyəcəkdi  ki,  Eliosian 

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 79 
 
Sirləri  və ondan çıxanlar Afinanın sivilizasiyalı dünyaya verdiyi 
ən  böyük  fayda  idi.  Elios  “Elauno”  sözündən  əmələ  gəlmişdi, 
“mən  gəlirəm”  mənasını  verirdi,  bu  isə  o  demək  idi  ki,  “Mən 
yaranmışam” . Biz Pifaqordan da bilirik ki, Süd Yolu da nəhəng 
çay və ruhların kütləsi kimi nəzərdə tutulur. 
Dinin  neqativ  olması,  hətta  dünya  tarixinə  destruktiv  təsir 
göstərməsi  barədə  deyilən  sözlər  bayağı  səslənir.  Dini 
müharibələr,  İnkvizisiya,  elmi  fikirin  boğulması  və  məhdud 
patriarxal  münasibətlər  dəfələrlə  dilə  gətirilir.  Bunu  xatırlamaq 
yerinə  düşər  ki,  bəşər  mədəniyyətinin  bəzən  ən  böyük  şərəfli 
şəxsiyyətləri məhz Sirli məktəblərdən öz mənbəyini götürmüşdür, 
bunlar isə qədim dünyadakı mütəşəkkil dinin mərkəzi hissəsi idi. 
Təkcə  heykəltəraşlıq  və  drama  deyil,  həmçinin  fəlsəfə, 
matematika  və  astronomiya  siyasi  və  tibbi  ideyalar  kimi  bu  dini 
institutlardan  yüksəlmişdi.  Hər  şeydən  əlavə,  Sirli  məktəblər 
şüurun təkamülünə təsir göstərmişdi. 
Yevripid öz pyesində yazırdı ki, “Burada yalnız bir şey vardır ki, 
o, bütün həyat sınaqlarından çıxa bilər – bu gizli şüurdur”. 
Biz  qədim  yunan  pyesinə  baxanda  katarsis  (Aristotel  tərəfindən 
faciə barədə təlim termini kimi tətbiq edilmişdir: tamaşaçının hala 
acımaq  prosesində  keçirdiyi  ruhi  cəhətdən  boşalmasıdır) 
vasitəsilə  təmizlənirik.  Yunan  dramaturqlar  öz  auditoriyalarına 

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 80 
 
elə  təcrübə  verirdilər  ki,  bu  bəzi  cəhətcə  özünü  həsr  etmə 
təcrübəsinə  bənzəyirdi  və  onun  işləmək  qaydası  insan  təbiətini 
anlamağa əsaslanırdı, bu isə mahiyyətcə müqəddəs sayma idi. 
Sokrat  öləndən  sonra  onun  şagirdi  Platon  yunan  fəlsəfəsində 
aparıcı  şəxsə  çevrildi.  Onun  “Dialoqları”  idealizm  adlanan 
fəlsəfənin ən böyük ifadəsi oldu. Gizli tarixdə isə hər kəs dünyanı 
idealistik  qaydada  öyrənir.  Heç  kəs  soruşmur  ki,  obyektlərə 
nisbətən reallıq formalarından ideyalar yüksəkdirmi? 
Hər  kəs  düşünmədən,  instinktiv  olaraq  buna  inanır.  Platonun 
şagirdi  Aristotel  isə  bu  gün  aparıcı  rol  oynayan  materializmə 
aparan tərəfə fəlsəfi bir sıçrayış etdi. 
B.e.ə beşinci əsrdə Afina və Sparta arasında ağalıq etmək naminə 
müharibə  getdi.  Dördüncü  əsr  onların  hər  ikisinə  II  Filippin 
hökmranlıq etdiyi Makedoniya qalib  gəldi. Plutarx qeyd edir ki, 
Filippini  oğlu  Aleksandr  b.e.ə.  356-cı  ildə,  lunatik  Herostrat 
tərəfindən  Efesdəki  Artemida  məbədi  yandırılan  gün  anadan 
olmuşdu.  Sirli  məktəbin  ruhu  Aleksandr  doğulanda  ona  daxil 
olmuşdu.  Aleksandr  bütün  həyatını  öz  daxilindəki  bu  ilahi 
elementi öyrənməyə, tanımağa həsr edəcəkdi. 
Filipp  həmin  dövrün  ən  böyük  zəkası  olan  adamı  öz  oğluna 
müəllim  tutdu,  bu  Platonun  ən  böyük  şagirdi  Aristotel  idi. 
Aleksandr  və  bu  yaşlı  adam  bir-birlərində  xoş  ruhu  gördülər. 

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 81 
 
Aristotel 
maddi 
dünyanın 
məlumatlarını 
toplayıb, 
təsnifləşdirmişdi. O, fiziki qanunlarla abstraksiya (Əşyaların bəzi 
xassələrindən  və  onlar  arasındakı  münasibətdən  fikrən 
uzaqlaşma)  metodu  qaydasında  işləyirdi.  Buna  görə  də  təbiətin 
ölçüsünün  gizli  qüvvələrini  təsvir  etdikdə,  bütünlükdə  yeni  və 
müasir  yalanları  icad  etməyə  qadir  idi.  Aleksandr  dünyanın  o 
vaxta  qədər  görmədiyi  ən  iri  imperiyanı  yaratmışdı.  Bu  o  vaxt 
Aristotel fəlsəfəsi üçün bir vasitəyə çevrilmişdi. 
Oğlunun  iyirmi  yaşı  olanda  Filipp  qətlə  yetirildi.  Lakin  tezliklə 
Aleksandr  özünü  dahi  hökmdar  və  məğlubedilməz  hərbi 
sərkərdəyə çevirdi. B.e.ə. 334-cü ildə o, ordusunu Asiyaya apardı, 
İss  döyüşündə  persiyalıları  məğlub  etdi,  baxmayaraq  ki, 
axırıncıların  döyüşçülərinin  sayı  onun  birə  nisbətində 
makedoniyalılarınkından çox idi. Sonra o, Suriya və Finikiyadan 
keçməklə  Cənubu  tutdu,  sonra  isə  Misir  işğal  edildi.  Burada  o, 
Aleksandriya  şəhərinin  əsasını  qoydu.  Hər  yerdə  o,  yunan 
modelində  şəhər-dövlətlər  yaradırdı,  yunan  siyasəti  ilə  birlikdə 
yunan fəlsəfəsini də yayırdı. Bu Aleksandrın yenicə inkişaf etmiş 
şüuru xilas etmək missiyasının bir hissəsi idi. 
B.e.ə.  331-ci  ildə  Aleksandr  persiyalıları  yenidən  məğlub  etdi, 
onların qədim paytaxtı Persepolisi dağıtdı, sonra isə Əfqanıstana 
və  axırda  Hindistana  atıldı.  Burada  o,  Brahmin  filosofları  və 

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 82 
 
Rişilərin  törəmələri  ilə  fikir  mübadiləsi  apardı.  Müqəddəsləri, 
Brahmin  həsr  edilmə  mərasimlərini  müşahidə  etməyə  gəldikdə, 
Aleksandrın  öz  keşişləri  bu  mərasimlərin  özlərininki  ilə  necə 
oxşar olduğuna məəttəl qalmışdılar. 
Belə  bir  əhvalat  vardır  ki,  Aleksandr  yunan  filosofunu  göndərdi 
ki, Brahmin müəllimini onun yanına çağırsın, ona böyük ənamlar 
vəd etdi və əgər imtina etsə, boynunu vuracağı ilə onu hədələdi. 
Filosof  çox  yol  getdikdən  sonra  Brahmini  meşənin  dərinliyində 
tapdı  və  ondan  özünün  gözlədiyindən  də  sərt  cavab  aldı: 
“Brahminlər heç vaxt nə ölümdən qorxmurlar, nə də qızıla sahib 
olmağı arzu etmirlər. Biz meşə yarpaqlarının üstündə dərin yuxu 
ilə dinc şəkildə yatırıq. Əgər biz hansısa maddi mülkiyyətə sahib 
olsaydıq,  bu  bizim  yuxumuzu  yalnız  narahat  edərdi.  Biz  yerin 
səthi ilə münaqişəsiz olaraq sərbəst hərəkət edirik və bizim bütün 
ehtiyaclarımız, uşağını döşlə əmizdirən ana tərəfindən ödənilir.” 
Bu  cavab  Aleksandr  üçün  kürəyindən  vurulan  zərbə  xarakteri 
daşıyırdı. Öz həyatının sonuna yaxına qədər elə görünürdü ki, heç 
kəs onun yolunu kəsə bilməz. Tarixdə yalnız az halda baş verən 
kimi, fərdi olan şey bütün dünyanı onun iradəsinə təslim etməyə 
qadir  olan  kimi  görünürdü.  Aleksandrın  bütün  həyatı  onun  ilahi 
gücünün  mənbələrini  anlamağın  axtarışı  kimi  görünürdü. 
Müxtəlif  vaxtlarda  Perseyin  və  Herkulesini  müxtəlif  ənənələrə 

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 83 
 
müvafiq  olaraq  onun  əcdadları  olduğu  iddia  edilmişdi.  Aristotel 
Aleksandra  Homerin  “İliadası”nın  bir  nüsxəsini  vermişdi.  O,  bu 
əsəri  əzbər  öyrənmişdi  və  özünü  bəzən  Axillesə  bənzəyən 
yarımallah kimi görürdü. 
 
B.e.ə.322-ci  ildə  isə  o,  ekspedisiya  ilə  Siua  səhra  vahəsindəki 
Amon  məbədinə  getdi.  Bu,  Misirdəki  Memfisdən  beş  yüz  mil 
aralı  idi.  Bu  səfərində  o,  az  qala  ölmüşdü,  baxmayaraq  ki,  bu 
“mistik  ölüm”  barədə  xatırlanma  ola  bilərdi.  Bircə  şey  dəqiq 
məlumdur  ki,  orada  o  keşişlər  tərəfindən  “etiraf  edildi”  və  həsr 
olunmanı keçdi. Keşişlər ona deməli idilər ki, Aleksandr Amon-
Zevsin  oğludur.  Güman  edilirdi  ki,  onun  sonralar  da  geyindiyi 
mərasim  buynuzları  bunun  əlamətidir.  Onun  işğal  etdiyi  bəzi 
ölkələrdə  o,  buynuzlu  adam  kimi  yada  salınır.  Quranda  o,  Zül-
Qərneyin kimi meydana çıxır, bu “İkibuynuzlu adam” demək idi. 
Lakin  gizli  tarixə  görə  bu  buynuzlar  ovçu  buynuzları  idi.  Belə 
görünür  ki,  Aleksandr  və  Aristotel  yenidən  doğulduqda,  ikinci 
dəfə birləşəcəklər. 
Yalnız bir dəfə, otuz üç yaşında, Aleksandr Babil astroloqlarının 
şəhər  qapılarından  girməmək  barədə  ona  etdikləri  xəbərdarlığa 
məhəl  qoymamasından  iki  həftə  sonra  qızdırma  xəstəliyindən 

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 84 
 
öldü. Tezliklə aydın oldu ki, Aleksandrın imperiyası yalnız onun 
fərdi maqnetizminə görə öz birliyini saxlaya bilirdi. 
Apuleyin  “Qızıl  eşşəyi”  Roma  dövrünün  böyük  həsr  olunma 
əsərlərindən  biri  idi.  “Kuridon  və  Psixeya”  əsəri  də  həmçinin 
ezoterik  və  tarixi  cəhətə  görə  əhəmiyyətə  malik  idi.  Psixeya 
gözəl, günahsız gənc qız idi. Kuridon ona vurulmuşdu və xəbərlər 
göndərirdi  ki,  gecə  onun  yanına,  təpə  üstündəki  sarayına  gəlsin. 
O, allahla məhəbbət  yaşamalı idi. Lakin burada bircə şərt ondan 
ibarət  idi ki,  onların məhəbbətinin  baş tutacağı  yer tam qaranlıq 
olmalı  idi.  Psixeya  onu  da  qəbul  etməlidir  ki,  məhz  allahın 
sevgisindən  həzz  alır.  Qızın  böyük  bacısı  isə  paxıl  idi.  O,  kiçik 
bacısına  acı  bir  şəkildə  deyirdi  ki,  onun  sevdiyi  heç  də  gözəl 
oğlan  –  allah  deyildir,  bir  eybəcər,  nəhəng  ilandır.  Bir  gecə 
Psixeya  artıq  müqavimət  göstərə  bilmədi  və  şirin  məhəbbət 
anlarından sonra Kuridon yuxuda olanda, qız yağ lampasını onun 
üzünə tutdu. Gözəl, gənc allahı kəşf etdiyindən, çox sevindi, lakin 
yanan  yağın  bir  damcısı  oğlanın  üstünə  düşdü  və  onu  oyatdı. 
Psixeya əbədi olaraq onun yanından qeybə çəkildi. Bu əhvalatda 
ikinci  məna  ondan  ibarətdir  ki,  allah  həqiqətən  də  eybəcər  ilan 
idi. 
Tsitseron  Roma  imperiyasında  islahat  üçün  böyük  qüvvələrdən 
biri  idi.  O,  Eliosda  öz  həsr  olunmasına  həyatını  formalaşdıran 

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 85 
 
böyük  təcrübə  kimi  baxırdı.  O,  deyirdi  ki,  bu  mərasim  onu 
öyrətmişdir ki, “Şən yaşa və ümid edən kimi öl”. 
Kolizeydəki  qan  hamamları  təkcə  müqəddəslik  istisna  olmaqla, 
fərdi  insan  həyatına  heç  bir  qiymət  vermirdi.  Stoik  filosof  olan 
imperator  Mark  Avreli  həyat  fəlsəfəsi  şəklində  təklif  edəcəkdi: 
“Heç  vaxt  imkan  vermə  ki,  gələcək  səni  narahat  etsin,  gələcəyi 
görməli olsan, bu gün gerçəkliyə qarşı silahlandığın ağlının eyni 
silahları ilə onu qarşılamalı olacaqsan”. Bu sözlər üzüntü ilə dolu 
idi. 
İoanın  “İncil”ində  deyilir:  “Başlanğıcda  söz  var  idi  və  Söz 
Allahla  idi  və  Söz  Allah  idi...  Hər  şey  onun  tərəfindən 
düzəldilirdi... Və işıq qaranlığı işıqlandırırdı və qaranlıq onu dərk 
etmirdi... O, dünyada idi və dünya onun tərəfindən düzəldilmişdi 
və  dünya  onu  tanımırdı”.  “İncil”in  yaranmasını  İisus  Xristin 
missiyası ilə birlikdə sözlə müqayisə edir, bu inkarnasiya edilmiş 
söz idi. İoann bununla ikinci yaranma növü kimi ikinci missiyanı 
təqdim  edir.  Buradakı  həlledici  cəhət  odur  ki,  İisus  Xrist  daxili 
həyatı  yaratmışdır.  O,  məhəbbətin  yeni  növünü  irəli  sürdü. 
Mərhəmətli  məhəbbət  başqasının  dərdinə  yanmaq  vergisinə 
əsaslanır. Xristdən əvvəl isə məhəbbət tayfa və ya ailə məhəbbəti 
idi.  Heç  bir  fərd  qan  bağlılığından  yuxarı  qalxıb,  sevmək  üçün 
sərbəst  qaydada  kimisə  seçə  bilməyə  qadir  deyildi.  Markın 

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 86 
 
“İncil”ində (3.32) İisus öz anasının özü üçün əhəmiyyətini inkar 
edir. Matfeyin “İncil”ində isə (10.37-8) o deyir: “Kim ki, atasının 
və anasını məndən artıq sevir, o mənə layiq deyildir”. 
 Ezoterik  təlim  düz  yolla  bütün  sevgiyə  aid  olanlardan  da 
yuxarıda  durur.  Bu  təlim  deyir  ki,  sən  kosmosdan  olan 
mərhəmətli  qüvvələrlə  əməkdaşlıq  edirsən,  güc  səndən  elə  yolla 
axır  ki,  sən  onu  anlayana  çevrilə  bilərsən.  Bu  proses  möcüzə 
yaradan və ya ilahi sehrlilik adlanır. 
İisus  Xrist  təsdiq  edirdi  ki,  “Ancaq  mən  sənə  deyirəm  ki,  kim 
qadına şəhvətlə baxırsa, öz ürəyində artıq onunla zinakarlıq etmiş 
olur”. Bu vaxta qədər heç kəsin demədiyini o dedi və bu mənanı 
verirdi  ki,  bizim  dərin  düşüncələrimiz  fiziki  obyektlər  kimi 
realdır. 
Bizim  “özəl”  düşündüyümüz  şey  kosmos  tarixinə  birbaşa  təsir 
göstərir.  “Ürəyində  təmiz  olanlar  xoşbəxtdirlər,  buna  görə  də 
onlar Allahı görəcəklər”. 
Filippin  “İncil”ində  İisus  Xristin  Mariya  Maqdalina  ilə 
münasibətinə  dair  intriqa  xarakterli  bir  işarə  vardır:  “İisus  onu 
bütün  şagirdlərindən  artıq  sevirdi  və  onu  tez-tez  öpürdü”.  Bu, 
Bibliyanın “Şərqilər Şərqisi” kitabındakı şeiri yada salır: “Qoy o, 
məni  ağzının  öpüşləri  ilə  öpsün”  və  ya  “Məhəbbət  ölümdən 
güclüdür”. 

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 87 
 
Mariya  Maqdalina  adətən  tövbə  edən  kimi  təsvir  edilir.  Fra 
Bartolomeonun  tablosunda  qız  İisus  Xristin  ayaqlarını  yumağa 
apardığı bitki yağı bardağı ilə təsvir olunur. Bardaq daşın üzərinə 
qoyulmuşdur  və  daşın  üstündə  bu  sözlər  yazılmışdır:  “Mən 
könlüm sevdiyi adamı tapdım”. 
  
Xristianlıq və Şamanizm 
  
Konstantin  Roma  imperiyasının  yavaş-yavaş  gedən  tənəzzülünü 
dayandırmaq üçün yeni qüdrətli dinə-xristian dininə ümid edirdi. 
Lakin  Roma  yenidən  canavarların  və  tülkülərin  istirahət  yerinə 
çevrildi.  Konstantinin  qohumu  Yulian  361-ci  ildə  hakimiyyətə 
gələndə, o, dini dözümsüzlük dalğasını dəyişdirdi. Dar, doğmatik 
xristianlığa  qarşı  məşhur  polemik  əsərlər  yazdı,  axı  məhz  belə 
xristianlıq  yüksəlmişdi.  Buna  görə də sonralar xristian  yazıçıları 
onu “Dönük” deyə adlandırmağa başladılar. Bu o demək idi ki, o, 
inamı kənara tullamışdır. 
Yulian  Persiya  ilə  müharibə  aparanda  Persiyada  yerləşən 
Manixey Sirrli məktəbinin gizli biliyini anlamağı arzu edirdi.  O, 
Günəş  allahın  missiyasının  təhlükədə  olduğunu  kifayət  dərəcədə 
qiymətləndirməyi bacarırdı və bu Manixeyizmin daxili sirrlərinin 
Günəş allahla Əhrimən və ya İblis materializminin ruhu arasında 

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 88 
 
gedən  müharibəyə  aid  olduğunu  bilirdi.  Lakin  o,  öz  missiyasına 
nail  olmamışdan  əvvəl  Konstantinin  ardıcılları  tərəfindən 
öldürüldü.  Yeni  imperator  isə  “dinsizin”  mülkiyyətini  müsadirə 
etdi  və  onun  məbədlərini  tutdu.  İsidanın  heykəlləri  yenidən 
Mariyaya  həsr  olundu.  Romadakı  Panteon  bütün  allahlar  üçün 
məbəd  olsa  da,  imperator  Teodesi  tərəfindən  monoteizm 
məbədinə çevrildi. 
Çində  imperiyanın  tədricən  genişlənməsi  Asiyada  və  Avropa 
daxilində  domino  effekti  yaratdı.  Uzaq  Şərqdə  olanların  təzyiqi 
altında  qotlar,  vestqotlar  və  vandallar  Avropanın  bir  sıra 
hissələrinə müdaxilə etdilər, hətta yenidən geri çəkilməzdən əvvəl 
Roma kimi uzaq ərazilərə gəlib çatdılar. Köçəri monqol tayfaları 
Hun  lideri  Attilanın  başçılığı  altında  V  əsrin  ikinci  rübündə 
birləşdirir.  Onlar  əvvəllər  qotların  və  vandalların  müdaxilə 
etdikləri  ərazilərdə  at  oynatdılar  və  imperiya  Mərkəzi  Asiya 
düzənliklərindən  Şimali  Qaliyaya  qədər  uzandı.  Avropalıların 
“Allahın  bəlası”  hesab  etdikləri  Attila  barbarlığına  görə  dillərə 
düşdü,  yunan  tarixçisi  Priskus  Attilanın  düşərgəsinə  səfər  edib, 
bir  şahid  kimi  orada  olanları  təsvir  etdi.  O,  gördü  ki,  Attila, 
döşəməsi  yonulmuş  taxtadan  olan  sadə  evdə  yaşayır  və  bu  ev 
taxta hasarla çəpərlənmişdir. Yun palazlar xalça rolunu oynayırdı 
və  hərfi  mənada  “kiçik  ata”  adlanan  Attila  öz  qonaqlarını  sadə 

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 89 
 
kətan paltarda qarşılayırdı. O, ağac fincandan qədərində içki içir 

Yüklə 0,91 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin