Tema: Kishi topar balalarinda geometriyaliq formalar haqqindaģi qiyallardi qàliplestiriw metodikasi hàm texnologiyasi. Mazmuni Kirisiw. I bap. Mektepke shekemgi tálimde Balalardi geometriyaliq figuralar menen tanistiriw

Juwmaqlaw
Baslanǵısh klass matematika sabaqlıǵında geometriyalıq materiallardı úyretiw ushın bólek tema ajratilmagan. Soǵan qaramastan baslanǵısh klass matematika programmasında geometriyalıq material úlken orındı aladı. Kópshilik jaǵdaylarda bul material arifmetik materiallar menen ajıralmas baylanısadı.
Geometriyalıq materialdı úyreniw wazıypaların esapqa alǵan halda oqıtıwdıń hár túrlı qurallarından keń paydalanıw kerek. Bular geometriyalıq figuralarning reńli kartondan yamasa qalıń qaǵazdan tayarlanǵan pútkil klass ushın mólsherlengen modelleri, figuralari hám diafilmlardan ibarat. Doska daǵı sızılmalardı orınlaw ushın klassta sızılma ólshew ásbaplarınıń jıynamasi: sızǵısh, sızılmashılıq múyeshi, cirkul bolıwı zárúr.
Oqıwshılardı jańa matematikalıq túsiniklerdi ózlestiriwge tayarlawdıń taǵı bir zárúrli tárepi sonnan ibarat, oqıwshılarda intellektual operasiyalar; analiz, sintez, salıstırıwlaw nomuhim zatlardı ápiwayıǵana chetlab ótip, zárúrli ulıwmalıqtı sezim eta alıwı bolıp tabıladı. Bunday intellektual operasiyalarni qáliplestiriw oqıtıwdıń birinshi kúnlerinen baslawdı názerde tutadı. Sol joqarıda úyreniw kerek bolǵan, geometriyalıq figuralar hám geometriya elementlerin úyretiwde oqıtıwshı aldıńǵı pedagogikalıq texnologiyadan paydalansa maqsetke muwapıq bo'lar edi.
Matematika shınıǵıwlarında balalar eń ápiwayı geometriyalıq figuralar menen, olardıń birpara ózgeshelikleri menen tanisadi, buyımlardı geometriyalıq etalonlar menen salıstırıwlaw tiykarında olardıń (buyımlardı ) formasın analiz qılıw hám bahalawdı ùyrenedi. Balalarda az-azdan forma haqqındaǵı ulıwma oyda sawlelendiriw qáliplesedi, bunday oyda sawlelendiriw mektepte geometriya, sızılmashılıq sıyaqlı pánlerdi ózlestiriw ushın tiykar boladı. Tuwılǵan balalar geometriyalıq figuralarni sezim eta baslaydılar. Mısalı, bir neshe túrli butilkalarni balanıń aldına terip qóysaq, bala awqat yeydigan butilkasini kózi menen, labi menen tesip jiberay deydi. Bala azmaz ulg'aygandan keyin oyınshıqların geometriyalıq figuralar menen salıstıra baslaydı.