Тема. Mektepke shekemgi ha’m kishi mektep jasindag`i balalardin` psixologiyaliq rawajlani joba

Erte balalıq da’wirde psixikaliq iskerlik.
Erte balalıq da’wiri: Go’deklik da’wirinen soz rawajlanıwdın’ jan’a basqıshı erte balalıq (1-3 jas) da’wir baslanadı. Erte balalıq da’wir bala o’mirinde en’ a’h’miyetke iye, onin’keleshektegshi psixologiyalıq rawajlaniwin belgilep beriwshi – a’h’miyetli da’wir bolıp esaplanadı. Bul. da’wirdegi rawajlanıwdıw tiykarın balanin’tuwrı ju’riwi, qarım-qatnasqa kirisiwi h’a’m predmetli iskerlikti iyelew qa’siyetleri quraydı. Tik h’a’m tuwrı ju’re alıw imkanı Balanı, h’a’r dayım jan’a mag’lıwmatlardı iyelewge tiykar jaratadı. Bul. jastag’ı balalar ju’da’ aktiv h’a’m u’lkenler menen qarım-qatnasqa kirisiwge umtılıwshan’ boladı. a’-q jastag’ı bala qa’liplesiwinde psixik rawajlanıwdın’ ju’da’ a’h’miyetliligin esapqa alıp, ayırım psixologlar ( R.Zazzo) insan tuwılg’annan jetiklik da’wirine shekemgi bolg’an psixik rawajlanıw shama menen oratları q jasqa tuwrı keledi, degen pikirdi bildiredi. Bul. jastan baslap bala rpedmetler a’lemin u’yreniwge qa’dem basadı. Ol endi u’lkenler menen til arqalı qarım-qatnas ornata aladı h’a’m a’piwayı a’dep-ikramlılıq qag’ıydalarına a’mel qıladı. :lkenler menen bolg’an qarım-qatnas sebepli bala do’gerek-a’tirap h’aqqında ko’birek mag’lıwmat aladı. Til- bul jasta tek g’ana qatnas quralı emes, ba’lkim bala oylawının’ rawajlanıwı h’a’m o’zin-o’zi, sonday-aq biliw protsesslerin basqarıw quralı bolıp ta xızmet etedi.
Erte da’wirdegi balalardin’tiykarg’ı iskerligi- predmetlerdi u’yreniw bolıp esaplanadı. Go’deklik da’wirge qarag’anda erte balalıqda’wirdebala ortalıqtag’ı na’rse h’a’m h’a’diyselerge bolg’an qızıg’ıwshılıg’ı menen ajıralıp turadı. Eger go’dek predmetti a’piwayı h’a’reketler menen gu’zetse, g’-q jastag’ı bala bul predmet bo’leklerin dıqqat penen u’yrenip bolg’annan keyinislete baslaydı. Balanı da’slep bul predmetlerdin’ qollanılıw wazıypası, a’h’miye ti qızıqtırıp, ol o’z sorawına juwap alıw maqsetinde u’lkenlerge « Bul ne?» degen soraw menen mu’ra’jat etedi. q jaslardag’ı bala oyınlarında bul predmetlerdi maqsetsiz paydalanbastan, ba’lkim olardı o’z wazıypaların qarap isletedi. Balanin’tili a’,o’ jasqa shekem birqansha a’stelik penen rawajlanadı. Bul da’wir ishinde ol 30-40 so’zden 100 so’zge shekem o’zlestiredi, biraq onı a’meliyatta ju’da’ kem qollanadı. 1-5 jastan baslap onin’tili tez rawajlanadı. Endi bala predmetlerdi aytiwga h’a’reket etedi. Tildin’ rawajlanıw da’rejesi tezlesedi.
g’ jaslardın’ aqırlarına barıp, bala q00 so’zdi ayta aladı, q jaslardın ‘ aqırlarına barıp bolsa, o’00-a’o’00 ge shekem so’zlerdi durıs ayta aladı.