Тема. Mektepke shekemgi ha’m kishi mektep jasindag`i balalardin` psixologiyaliq rawajlani joba

ТЕМА. MEKTEPKE SHEKEMGI HA’M KISHI MEKTEP JASINDAG`I BALALARDIN` PSIXOLOGIYALIQ RAWAJLANI
Joba:
1. Go’deklik da’wirde psixikalıq rawajlanıwi.
2. 1-3 jaslı balalardin’aqılıy rawajlaniwı
3. Erte balalıq da’wiri.
4. Kishi mektep jasindag`i balalardin` psixologiyaliq rawajlaniwi (6-7-10)
Go’deklik da’wirde psixikalıq rawajlanıw.
Go’deklik da’wir balanin’tuwılg’annan bir jaslarına shekemgi da’wirdi o’z ishine alıp, bulda’wirdebala sırtqı ortalıqqa beyimlesiwi ushın belgili da’rejede jetilgen nerv sisteması menen tuwıladı. Go’deklik da’wir insan o’mirindegi organikalıq talaplardı (kislorodqa, awqatqa, ıssı h’a’m suwıqqa) qandırıwg’a qaratılg’an is-h’a’reketleri tuwma, instinktiv formaları sap h’alda gu’zetiletug’ın jalg’ız da’wir bolıp esaplanadı. İnsang’a xas bolg’an is-h’a’reketler, jan’a ta’jiriybelerdi iyelew ushın sheksiz imkaniyatlardın’ bar ekenligi go’deklik da’wirindegi balalardin’ tiykarg’ı qa’siyeti. Eger organik talaplar jeterli da’rejedeqandırılıp barılsa, olar o’zlderinin’ tiykarg’ı bo’liw a’h’miyetin jog’altadı: tuwrı sho’lkemlestirilgen ku’n ta’rtibi, rejim h’a’m ta’rbiya na’tiyjesinde bala psixik rawajlanıwı ushın tiykar bolatug’ın tu’siniklerge , h’a’reketlerge, qarım-qatnasqa bolg’an jan’a tu’rdegi za’ru’rlikler, talaplar ju’zege keledi.
Bala tuwılıwının’ birinshi h’a’ptesinen-aq onin’ko’riw h’a’m esitiw seziwleri jedel rawajlanadı. Bala h’a’reketlenip atırg’an na’rseni gu’zete baslaydı. Ol tu’rli dawıslarg’a, solardan, u’lkenlerdin’ dawıslarına itibar bere baslaydı. Jan’a tuwılg’an na’restenin’ miyinin’ awırlıg’ı u’lkenlerdin’ miyinin’ a’/ bo’legine tuwrı keledi, nerv kletkalarının’ sanı bolsa u’lkenlerdiki sıyaqlı bolıp, lekin olar jetkilikli da’rejede rawajlanbag’an boladı.
Erte go’deklik da’wir – bul balanin’qorg’awsız, kem h’a’reket, h’a’reket jag’dayınan ju’da’ jedel da’rejede rawajlanatug’ın, quwnaq balag’a aylanatug’ın da’wiri. Olar qısqa waqıt ishinde u’lkenler menen mu’na’sebet ornatadı, predmetlerdi uslawg’a h’a’m olardan paydalanıwg’a u’yrenedi. Ol do’gerek a’tiraptag’ı na’rselerdi gu’zetedi, predmetlerdi qolı menen uslap, olardın’ qanday ekenligin biliwge umtıladı, dawıslarg’a itibar beredi h’a’m predmetler ja’rdeminde usı dawıslardı o’zi jaratıwg’a h’a’reket etedi. Ol o’z anası h’a’m basqa jaqınları menen emotsional qatnasqa kirisedi. Go’dek jasındag’ı bala fizikalıq, psixikalıq h’a’m sotsiallıq jaqtan da tez rawajlanadı. Ju’da’ qısqa waqıt ishinde a’tiraptag’ı h’a’diyselerge ju’da’ kem reaktsiyası bolg’an baladan, aktiv, tez sezetug’ın, h’a’reketshen’ ja’rdemge shaqıra alatug’ın , u’lkenlerge jaqın keliwden quwanatug’ın balag’a aylanadı.
Eki aylıq bala o’z anasının’ ju’zi h’a’m dawısın basqalardan adjırata aladı. 2-3 aylıqtan baslap bolsa, anasının’ ku’lkisne ku’lki menen, basqa da is-h’a’reketler menen juwap qaytara aladı.
3-4 aylıg’ınan baslap balalar is-h’a’reketleri menen ko’riw, esitiw h’a’m so’ylewdi qa’lep atırg’anlıg’ın ko’rsetedi. h’ aylıg’ınan byuaslap bala o’zgeshe muxit h’a’m biyganalar qolına tu’sse o’z qa’weterin jılawı menen bildiredi. Bul qa’weterleniw a’ӊ-a’h’ aylıg’ında a’stelik penen kemeyip baradı.
2-3 aylıq balada payda bolatug’ın na’rselerdi uslay alıw h’a’reketlerinin’ qa’liplesiwi olarda predmetlerdin’ forması h’a’m ko’lemin qabıl etiwdin’ rawajlanıwına alıp keledi. Bir jasqa jetken balada do’gerek a’tiraptı biliwge qızıg’ıwı h’a’m rawajlanıp atırg’an biliw aktivliligi ko’zge taslanadı.