Tema: Mektepke shekemgi tálim shólkemlerindegi pedagogikalıq iskerlikti shólkemlestiriw

V. Tálim -tárbiya procesine psixologiyalıq qatnas.
Insan iskerligi psixolog nuktai názerinen ush túrden ibarat. Olar úyin, ukish hám mexmat xızmetleri bolıp tabıladı. Bul iskerlik túrleri mulokot procesi orkali ámelge asıriladı. Sol nuktai názerinen pedagogikalıq process kuyidagicha bulishi múmkin:

Usı kesteden kurinib turıptı, olda, pedagog uz iskerligi xamda bulajak qánigeler iskerligin fakat mulokot orkali tashkil kshgashi múmkin.

Pedagogikalıq mulokot tálim-tárbiyanıń psixologiyalıq hasası bulib, onı nátiyjeli boshkarish ushın mulokot procesiniń moxiyati hám mexanizmin anik bulishi talap kilinadi. Sonday kilib, pedagogikalıq processga kompleksli qatnas texnologiyası tálim-tárbiyanıń maqseti, wazıypaların belgilep alıwdan baslap, bul processtiń bir pútkil pútinlikkacha bolǵan baǵdarın názerde tutadı.

4. 
   Pedagogikalıq texnologiyanıń tiykarǵı principleri.
   

Búgingi globallasıw processinde tálim sisteması nátiyjesi bulajak qánige iskerliginiń kanday dúziliwine barıp takaladi. Tálim moynına qóyılıp atırǵan wazıypalar bolsa bul processga salıstırǵanda munasábet, qatnasdı ózgertiwdi talap etmokda. «Xalk tálimi», «Baslanǵısh tálim»,

«Bilim» hám boshka jurnal -gazetalarda naǵız ózi munasábet hám qatnasdı ózinde sáwlelengen etiwi kerek bolǵan pedagogikalıq texnologiya jóninde bir kator makolalar daǵaza kilingan (J. G. Iuldoshev, N. Sayidaxmedov, K. Abdullaevalar sıyaqlı ). Biraq házirgi islokotlar jedelligi ámeldegi teoriyanı tezrok ámeliyatqa nátiyjeni ámelde qollanıw etiwdi talap etedi. Sol sebepli, dóretiwshi oqıtıwshılardan buǵan baylanıslı alıp baratırǵan ámeliy jumısları sawlelengen makolalarni da baspadan shıǵartırıw maqsetke muwapıq bolıp tabıladı.
Jańa texnologiyalardı shólkemlestiriw hám olardan tálim-tárbiya processinde paydalanıw málim konuniyatlarga tiykarlanadı. Bul tiykarlar pedagogikalıq texnologiyanıń ayrıqsha jixatlarini bildiredi hám metodikadan ayrıqsha táreplerin kórsetip beredi.
Basqasha aytqanda, olardı pedagogikalıq texnologiya principleri, dep ataw múmkin. Princip - grekshe «prinsip» sózinen alınǵan bolıp, tiykar, dáslepki jaǵday, boshkaruvchi ideya, ulıwmalasqan talap sıyaqlı mánislerdi ańlatadı. Didaktikada ilimpazlar principlerdi túrlishe talqin etiwedi: pedagogikalıq jaǵday jolǵa salınǵan didaktik xolatlar, usınıslar (v. I. Zagvyazinskiy, L. I. Gritsenko), o'kitishning normativ tiykarları (M. A. Danilov), didaktik maqsetke erisiw usılları (I. Ya. Lerner) hám xokazo.
Biz pedagogikalıq texnologiya principleri degende joybarlanǵan oqıw -tárbiyalıq processni ámelge asırıwǵa yukori nátiyjelerge erisiw ushın ámel kilinadigan ulıwma normalar, qaǵıydalar hám talaplardı túsinemiz. Sonday eken, ol yamasa bul pedagogikalıq hádiyse princip bolıwı múmkin,
kachonki onı oqıw processinde esapqa alıw (ámel qılıw ) zárúr bolsa, yaǵnıy oǵan tayanilsa. Ámelge asırılǵan izertlewlerdiń kórsetiwishe, pedagogikalıq texnologiya principleri didaktik principlerden tupten parq etedi hám ózinde zárúrli sapa kórsetkishlerin sáwlelengenlestiredi. Haqıyqatında, tálimdiń tariyxıy rawajlanıw basqıshlarında o'kuv-tárbiyalıq processni ámelge asıratuǵın pedagogikalıq texnologiya ámeldegi bolǵanma yamasa bul búgin payda boldıma, degen xaqli soraw to'g'iladi.
Bul sorawǵa akademikalıq v. P. Bespalko qo'yidagicha juwap beredi: «Pedagogikalıq texnologiya mudamı hár qanday oqıtıw hám tárbiyalaw processinde ámeldegi, birok eń makbul oqıtıw hám tárbiyalaw texnologiyasın tańlaw hám anglangan halda basqarıw pedagogika páni hám mektep ámeliyatı múmkinshilikleri sheńberinden shette kolayapti».
Bizińshe, pedagogikalıq texnologiya —ta'lim-tárbiya natiyjeliligin belgileytuǵın kator faktorlardı bahalaw imkaniyatın beretuǵın dóretiwshilik, jaratıwshılıq, belsendilik iskerligi nátiyjesi bolıp tabıladı. H. Sayidaxmedov tárepinen pedagogikalıq texnologiya principlerin anıqlawda qo'yidagi jaǵdaylar itibarǵa alınǵan :

1. 
   ámeldegi jámiyet talaplarına moe keletuǵın tálim-tárbiya maqseti;
   
2. 
   didaktik processtiń ob'ektiv nizamlıqları ;
   
3. 
   tálim-tárbiya processinde ámelge asırilatuǵın shárt-shárayatlar.
   

Sol kózqarastan innovciyalıq pedagogikalıq texnologiyalardı ámelde qóllawdı qo'yidagi principlerge boglab aytıw múmkin.

1. 
   Pútinlik principi —texnologiya proektsi jaratılayotganda pedagogikalıq sistemanıń barlıq elementleri óz-ara tásir sheńberinde bolıwı hám óz-ara baylanıslılıǵın itibarǵa alıwdı takozo etedi.
   

2. 
   Pedagogikalıq texnologiya oqıw -tárbiyalıq processni aldınan shólkemlestiriw hám keyingi basqıshlarda ámelge asırıwdı kuzda tutadı.
   
3. 
   Pedagogikalıq texnologiyanıń zárúrli principi: oqıtıwdıń pıtkenlik principi - tálim-tárbiya processinde kepillik berilgen nátiyjege erisiw imkaniyatın beredi.
   

Soraw hám tapsırmalar.
«Pedagogikalıq texnologiya» túsinigi neni ańlatadı