Tema: Piyadalardin jol hareketin sholkemlestiriwdegi orni. Piyadalar agimi xarakteristikalari. Piayadalar agimin uyreniw usillari Reje

Hareket jedelligi ha’m tezligi. Piyadalar ag’islari menen transport ag’islarinin’ oz-ara tasirlesiwi.

Háreketti shólkemlestiriw boyınsha izertlewler hám proektler menen transport aǵımlarınıń matematikalıq usıllar menen xarakteristikasına shaqırıq qılıw kerek. Transport aǵımların modellestiriwdi rawajlandırıwǵa xızmet etken tiykarǵı wazıypalar jollardıń ótkiziwshenlik qábiletin hám olardıń kesilispelerin úyreniw hám tiykarlaw edi. Transport aǵımınıń minez-qulqı júdá ózgeriwsheń hám kóplegen faktorlar hám olardıń kombinatsiyalarına baylanıslı. Texnikalıq faktorlar (transport quralları, jollar)menen bir qatarda, adamlardıń (aydawshılar, piyadalar) minez-qulqları hám transport ortalıǵınıń jaǵdayı sheshiwshi tásir kórsetedi.
Jol háreketi nizamlıqlarınıń matematikalıq modellestiriw tiykarları 1912 jılda rıs alımı, professor G.D.Dubelir tárepinen jaratılǵan. Transport aǵımlarınıń matematikalıq izertlewlerin ulıwmalastırıw hám olardı ámeliy matematikanıń ǵárezsiz bólimi retinde usınıwǵa birinshi urınıw F.Hayt tárepinen ámelge asırıldı. Bul tarawdaǵı keyingi izertlewler hám islenbeler kóplegen shet el hám jergilikli ilimpazlardıń jumıslarında sáwlelendirilgen.Jol háreketin shólkemlestiriwde málim bolǵan hám ámeliy qollanılatuǵın matematikalıq modeller qollanıwına qaray eki gruppaǵa bóliniwi múmkin: deterministik hám itimallıq (stoxastik). Deterministik mısalı, aǵımdaǵı avtomobiller arasındaǵı tezlik hám aralıq sıyaqlı individual kórsetkishler ortasındaǵı funktsional munasábetlerge tiykarlanǵan modellerdi óz ishine aladı. Sonıń menen birge, barlıq avtomobiller bir-birinen birdey aralıqta jaylasqan. Stoxastik modeller kóbirek obektivlik penen ajralıp turadı. Olarda transport aǵımı itimallıq (tosınarlı ) process retinde qaraladı. Mısal ushın, aǵımdaǵı avtomobiller arasındaǵı waqıt aralıǵın bólistiriw anıq emes, bálki itimallı qabıl etiliwi múmkin. Deterministik modeller. Avtomobil aǵımın suwretleytuǵın eń ápiwayı matematikalıq model ápiwayılastırılgan dinamikalıq model bolıp tabıladı. Ol hám tezliginde Namax jolınıń bir sızıǵında maksimal háreketleniw intensivligin anıqlaw ushın isletiledi:Piyadalar háreketin xarakteristikalaytuǵın tiykarǵı kórsetkishleronıń tıǵızlıǵı, tıǵızlıǵı hám tezligin óz ishine aladı.piyada piyadalar aǵımınıń intensivligi kóshe yamasa joldıń funktsional maqsetine hám olar ústinde jaylasqan dıqqatqa iye jaylarǵa qaray júdá keń parıq etedi.Ásirese, iri qalalardıń tiykarǵı hám sawda kóshelerinde, sonıń menen birge, transport transplantatsiya orayları (stanciyalar, metro stanciyaları ) aymaǵında piyadalar háreketiniń joqarı intensivligi gúzetilip atır. Tóbelik saatlarında úlken qala jolları boylap hár eki jóneliste de piyadalar aǵımınıń kólemi 15-20 mıń kisige jetiwi múmkin. ótiw: saytda háreketleniw, qıdırıw Piyada aǵımları kún dawamında sezilerli waqtınshalıq bolmaǵan birdeylik menen xarakterlenedi. Bul, tiykarınan, kóshediń bir yamasa bir neshe bóleginiń funktsiyasına hám piyadalar tartıw ob'ektleriniń jaylasqan jayına baylanıslı . Jol háreketi shólkemi ushın anıq sheshimlerdi islep shıǵıw ushın maǵlıwmatlar tábiy gúzetiwler arqalı alınıwı kerek. Piyada piyadalar aǵımınıń tıǵızlıǵı, sonıń menen birge, intensivligi keń ózgerip turadı hám piyadalar háreketi tezligi hám júriw jollarıniń ótkiziwshenligine tásir etedi.