Termiz davlat pedagogika instituti boshlang’ich ta’lim fakulteti boshlang‘ich ta’lim metodikasi kafedrasi matematika o‘qitish metodikasi fani bo‘yicha raqamli uslubiy ta’minot

Amaliy mashg’ulot-13


MAVZU: QOLDIQLI BO’LISHGA DOIR MASALALARNI YECHISH METODIKASI
REJA:

3. 
   Qoldiqli bo’lishga doir masalalar yechish metodikasi
   
4. 
   Nostandart va mantiqiy masalalarni yechish metodikasi
   

Tayanch so’zlar: qoldiq, masala, nostandart, mantiqiy
Mantiqiy masala
1.Uch dugona –Aziza, Iroda va Shaxlo turli rangdagi: ko’k, sariq va oq ko’ylaklar kiyib olishgan. Azizaning ko’ylagi oq emas, Irodaniki esa oq ham, sariq ham emas, aytingchi har bir qizchaning ko’ylaklari qanaqa rangda?
Javob: Aziza – sariq, Shaxlo– oq, Iroda esa ko’k rangdagi ko’ylakda.
2.Sut to’ldirilgan bidon og’irligi 34 kg, yarim to’ldirilgani esa 18 kg. Bo’sh bidon og’irligi nеcha kg?
Javob: Bo’sh bidon og’irligi 2 kg.
3.Munisa Nodiraga nisbatan bo’yi pastroq, Kamola esa Nodiraga nisbatan bo’yi balandroq.
Quyidagi savollarga javob bеring?
Kimning bo’yi balandroq – Kamolanimi yoki Nodiranikimi?
qizchalarni bo’yiga qarab yozib chiqing.
Yechimi: Kamola, Nodira, Munisa.
4.Tarozining bir pallasida katta karam, ikkinchi pallasida esa 2 kilogramli tosh va kichik karam. Tarozi pallalari muvozanatda. Katta karam massasi kichik karam massasiga nisbatan qanchaga ko’p?
Javob: 2 kilogrammga.
5.Ikki litrlik bankadan va 5 litr suv sig’adigan choynakdan foydalanib, qaysi yo’l bilan vodoprovoddan 6 litr suv olish mumkin?
Javob: Bankaga 2 litr suv olib, choynakka quyamiz, yana bankaga 2 litr suv olib, choynakka quyamiz va bankaga yana 2 litr suv olamiz.
6. 25 ta sportchining maykalarida ularning tartib raqamlari yozilgan. Qanaqa raqamlar ko’proq – toqlarimi yoki juftlari va nеchtaga ko’p?
Javob: juft raqamlar 12 ta, toqlari esa 1 taga ko’p, ular 13 ta.
7. 4 ta o’rtoqning ismi Karim, Ikrom, ?ani va Salim. Agar Ikrom ular orasida eng bo’yi baland emasligi, ammo baribir Karim va Salimdan balandro?ligi, Karim esa Salimdan balandro? emasligi ani? bo’lsa, tartib bo’yicha bolalarning ismi kim?
Javob:
8. Sonlar kеtma – kеtligidan tuzilgan har bir bеrilgan qatordagi qonuniyatni aniqlang va qatorni davom ettiring.

	3	6	12	24	48
	1	2	2	2	4	2	8
	1	5	3	15	5	25
	40	2	38	2	36	2
	100	99	97	94	90	85
	3	10	6	20	9	30	12

9. To’tiqushning tayoqchasi filchaning tayoqchasidan uzunroq, ammo bo’g’ma ilonning tayoqchasidan qisqaroq, martishkaning tayoqchasi esa filchaning tayoqchasidan qisqaroq. Tayoqchalar egalarini tayoqchalarining uzunligi kichrayishi darajasida qarabnomini ayting?
Javob: Bo’g’ma ilon, to’tiqush, filcha va martishka
10. Kvadratlarning o’ng tomonida va pastda har bir qatorning va har bir ustunning yiqindisi bеrilgan. Bo’sh kataklarni shunday to’ldiringki, natijada to’g’ri tеnglik hosil bo’lsin.
Quyidagi variantlarda faqat ustundagi va qatorlardagi sonlar yig’indisi bеrilgan. Bo’sh kataklarni to’ldirib qo’shiluvchilarni toping?

11.
6 2 3 = 12 Javob: 6 + 2 · 3 = 12

9 8 3 2 6 = 12 9 + 8 + 3 – 2 – 6 = 12