Termiz davlat universiteti pedagogika fakulteti

---

1 
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM 
VAZIRLIGI 
TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI 
PEDAGOGIKA FAKULTETI 
BOSHLANG’ICH TA’LIM VA SPORT TARBIYAVIY ISH 
YO’NALISHI III KURS TALABASI 
TOSHMATOVA YULDUZning 
TARBIYAVIY ISHLAR METODIKASI FANIDAN TAYYORLAGAN 
 
 
 
KURS ISHI 
 
 
 
Mavzu: Shaxsni tarbiyalashda oila, maktab va mahallaning 
hamkorligi. 
 
 
 
 
 
Qabul qildi: BERDIYEVA H.B. 
 
 
 
TERMIZ – 2015 

---

2 
Shaxsni tarbiyalashda oila, maktab va mahallaning 
hamkorligi. 
Reja: 
I. 
Kirish 
II. 
Asosiy qism. 
1. Tarbiyaviy ishlarni amalga oshirishda "Oila, mahalla, 
maktab hamkorligi" Kontseptsiyasining o’rni va ahamiyati. 
2. Sinf rahbarining oila va jamoa bilan olib boradigan 
faoliyati. 
3. Ota-onalar bilan ishlashning shakl va metodlari.
4. Shaxsni tarbiyalashda oila, mahalla va ta’lim muassasasi 
hamkorligini amalga oshirish tamoyillari va bosqichlari. 
III. Xulosa 
IV. Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

3 
KIRISH 
Mavzuning dolzarblligi. Hozirgi kunda mamlakatimizda chuqur, keng 
qamrovli iqtisodiy, siyosiy, ijtimoiy islohotlar amalga oshirilmoqda. Jamiyat 
ma’naviy yuksalish va yangilanish sari yuz tutgan. Jamiyat ma’naviyatini 
yuksaltirish — davlat siyosatining ustuvor yo’nalishi hisoblanadi. O’zbekistan 
Respublikasi Prezidentining 1999 yil 3 sentabrdagi «Respublika ma’naviyat va 
ma’rifat kengashini qo’llab-quvvatlash to’g’risida»gi Farmoni zamiridagi g’oyalar, 
ulardan kelib chiqadigan asosiy maqsadlar ma’naviyatning ustuvorligini yana bir 
karra tasdiqlaydi. 
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov birinchi chaqiriq, 
O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining XVI sessiyasidagi nutqida, «Erkin 
fuqaro ma’naviyatini, ozod shaxsni shakllantirish masalasi oldimizda turgan eng 
dolzarb vazifadir. Boshqacha aytganda, biz o’z kuchi va imkoniyatlariga 
tayanadigan, atrofida sodir bilayotgan voqea-hodisalarga mustaqil munosabat bilan 
yondashadigan, ayni zamonda shaxsiy manfaatlarini mamlakat va xalq, manfaatlari 
bilan uyg’un holda ko’radigan erkin, har jihatdan barkamol insonlarni 
tarbiyalashimiz kerak. Barchamiz yaxshi anglab olishimiz kerakki, hayotimizning 
boshqa sohalaridagi ahvol, amalga oshirilayotgan islohotlarimizning samaradorligi 
avvalo xalq, ma’naviyatining tiklanishi, boy tarixiy merosimizning keng 
o’rganilishi, an’analarimizning saqlanishi madaniyat va san’at, fan va ta’lim rivoji 
bilan uzviy bog’liqdir», — deb ta’kidladi. 
Respublikamiz hukumati tomonidan mustaqillikning ilk yillaridanoq, jismonan
sog'lom, ma’nan yetuk shaxs yaratishga e’tibor berila boshlandi. Bu boradagi 
ishlarni aniq, maqsadli amalga oshirish uchun davlat ahamiyatiga molik dasturlar, 
rejalar ishlab chiqildi. Birgina o’tayotgan yillarning atalishida ham buning isbotini 
ko’rishimiz mumkin. 1997 yil — Inson manfaatlari yili: albatta jamiyatdagi 
fuqarolar manfaati himoya qilinmagan, ularning ehtiyojlari qondirilmagan davlat 
hech qachon qudratli bo’lolmaydi. SHu bois ham avvalo inson qadr-qimmati oliy 
darajaga ko’tarildi. 1998 yil — Oila yili: xalqimiz azaldan oilani muqaddas bilib, 
uni «Vatan ichra vatandir» deya ulug’lab kelgan. Unda ulg’aygan har bir farzand, 

---

4 
avvalo o’z oilasi aksini, ular birlashib esa mamlakat qiyofasini butun dunyoga 
tanitadi. 1999 yil — Ayollar yili: Ona xayotning boshi. SHunday ekan jamiyatda 
ayollar ahvoli uning kelajakni belgilovchi asosiy omil bo’ladi. U nafaqat kelajakni 
dunyoga keltiradi, balki, uning tarbiyasida muhim o’rin tutadi. Ona tarbiyasi 
o’rnini hech bir narsa bosolmaydi. Mamlakatimiz rahbari Islom Karimov 1999 yil 
7 dekabr — Konstitutsiya kuni bayrami tantanalarida bu 2000 yilni — Sog’lom 
avlod yili, deya e’lon qildi. Bu bilan yuqorida sanab o’tilgan barcha maqsadlar, 
niyatlar bir narsaga — ya’ni, buyuk kelajak barpo etishga qaratilganligi kunday 
ravshan bo’ldi.
O’zbekistonda ro’y berayotgan bunday o’zgarishlar "Oila, mahalla, o’quv 
bilim yurti hamkorligi" yo’nalishidagi shaxs tarbiyasida oila, ota-ona, mahalla, 
o’quv bilim yurtining asosiy vazifalarini mazmunan yangilab hayotga tatbiq 
etishni taqozo qiladi. Ayniqsa, sinf rahbari bilan oila o’rtasidagi bu xildagi o’zaro 
xabarlashuvlar o’quvchini to’la o’rganishga, ta’lim va tarbiyada shu o’quvchi 
uchun eng maqbul tarbiya va ta’sir vositasini topishga yordam beradi. Sinf rahbari 
o’z kuzatishlari, oiladan olgan axborotlari natijasini kundalikka yozib borsa, 
undagi to’plangan ma’lumotlarni vaqti-vaqtida o’rganish bilan shularga asoslanib 
tegishli xulosalar chiqarsa, bola xulqini va fazilatlarini yaxshilash yo’llari, keyingi 
rejalarni belgilasa, erishilgan darajani hisobga olib yangi pedagogik talablar qo’yib 
bo’lsa, tarbiya albatta samarali natija beradi. 
Sinf rahbarining ota-onalar bilan olib boradigan ishlari g’oyat keng, ko’p 
qirrali bo’lib, bu ishlar faqat sinf va maktab miqyosi bilan cheklanmaydi, aksincha 
turar joylardagi va o’quvchining ota-onasi ishlab turgan korxonadagi jamoatchilik 
bilan ham yaqin aloqada bo’lishni taqozo etadi. Yuqorida keltirilib o’tilgan
fikrlardan ma’lum bo’ladiki, 
shaxsni tarbiyalashda oila, maktab va mahallaning 
hamkorlik usullarining xilma-xilligini ko’rsatadi va bu esa mavzuning dolzarbligini 
asoslaydi.