61
В
С
168
0
26
27
168
0
26
’
30
73
0
34
’
30
’’
А
94
0
52
52
94
0
52
’
73
0
35
’
С
36
0
55
57
36
0
56
’
73
0
35
’
30
’’
В
А
323
0
20
21
323
0
20
’
30
’’
5. Ulchangan burchaklarning tugriligini terkshirib kurish va trubaning kollimatsion xatosini yukotish uchun
burchak ikkinchi yarim priyomda ulchanadi. Bunda verrtikal doyra ung tomonda bulsa chap tomonga,
chapda bulsa-ung tomonga utkaziladi, ya'ni truba zernit orkali aylantiriladi. Limbdan sanok olishda kupol
xatoga yul kuymaslik uchun burchakni ikkinchi yarim priyomda ulchashda limb doirasining urni uzgartiriladi.
Buning uchun limbning maxkamlagich vintini bushatib, doyra taxminan 90° ga buriladi. Burchakni ikkinchi
marta ulchash xam yukoridagi kabi bajariladi, ya'ni avval ung tomondagi nuktaga, sungra chap tomondagi
nuktaga karab verrnerrlardan sanok olinadi. Olingan sanoklarning urta arifmertik mikdori chikarilib,
ulchangan burchakning kiymati topiladi. Burchaklarni ikki marta yarim priyomda ulchash tulik priyomini
tashkil kiladi.
6.Ikki marta yarim priyomda ulchanganda olingan natijalar ayirmasi verrnerr anikligining ikkilanganligidan
kichik bulsa, burchak tugri ulchangan xisoblanadi. Agar burchak tugri ulchangan bulsa, ularni urtachasani
chikarib, jurnalning 7-grafasiga yoziladi. Notugri ulchangan bulsa, burchak kayta ulchanadi. M: burchak
birinchi yarim priyomda ulchanganda 73° 3413011, ikkinchi yarim priyomida ulchanganda 73°3513011
chikkan, ularning ayirmasi 1; terodolitning verrnerr anikligi I1, ikkilanganligi esa 2!,Dermak burchak tugri
ulchangan. Shunda burchakning urtacha kiymati 73°351 buladi. Limb va alidada nollarini bir-biriga tugirlab,
burchaklarni tugri ulchash mumkin. Buning uchun limb bilan alidadaning maxkamlagich vintlari bushatiladi
va birinchi verrnerrning nol shtrixi limbning nol shtrixiga tugirlanadi. Sungra alidadani maxkamlanadi va
limbni aylantirib, truba orkali chap tomondagi nuktaga karaladi. Bunda limbning yunaltirgich vinti yordamida
iplar sertkasining kersishgan nuktasi verxaning tubiga vizirlanadi.Keryin alidadaning maxkamlagich vintini
bushatib, truba ung tomondagi nuktaga vizirlanadi va 1-verrnerrdan sanok olinadi. Bu olingan sanok
ulchangan burchakning kiymatini kursatadi. Terodolit bilan burchak ulchashning bu usuli ulchangan
burchaklar kiymatini terkshirish va tafsilotlarni planga olishda kullaniladi.
Dostları ilə paylaş: