Tesla Anlaşılamamış Dahi

Ölüm ve Dönüşüm

Halkın  desteğini  büyük  ölçüde  arkasına

alan  Kral  Peter  hükümeti  Almanlara  karşı

koyacak  ve  Hitler  ile  Prens  Paul  arasında

imzalanan

anlaşmayı

tanımadığını

ilan

edecekti.  Hemen  ardından  da  Almanların

misillemesi gelecekti.

Oysa  bu,  Yugoslavlar  için  savaşın  henüz

başlangıcıydı. Yüzyıllar boyunca sayısız işgale

---

tanık

olan

halklar

kendilerini

çabucak

toparlayabilmeyi  öğrenmişlerdi.  Ordunun  bir

kısmı ve komünist birlikler dağlara çekilmiş ve

işgal  birliklerine  gerilla  saldırıları  düzenlemek

üzere hazırlıklara girişmişlerdi. Bu silahlı güçler

savunmasız  köylerde  kalan  yaşlıların  ve

çocukların  kendilerine  sağladıkları  erzak  ile

varlıklarını devam ettirebiliyorlardı.

Bir  Hırvat  olan  Tito'nun  monarşiye  sempati

beslemesi  için  tek  bir  neden  bile  yoktu,  zira

Yugoslavya'ya  döner  dönmez  cezaevine

yollanacaktı.  Tahliye  edildikten  sonra  metal

işçileri  sendikasının  örgütlenmesinde  aktif  bir

rol  oynayacak  ve  Yugoslav  işçi  hareketinin

---

oluşumunda  etkili  bir  isim  olacaktı.  II.  Dünya

Savaşı  sırasında  savaşçılara  ilham  kaynağı

olacak

ve

katı

disiplini

ile

birliklerini

yönetecekti.  Ne  monarşinin,  ne  de  yabancı

güçlerin  baskısı  altında  olacak  geleceğin

Yugoslavya'sının kuruluşunu iple çekiyordu.

Tito'nun  fikri  Rus  modelini  izleyerek  halk

kurtuluş  komitelerinin  kurulması  idi.  Mihailoviç

ve Çetnikler ise monarşiye sadık yerel yönetim

otoriteleri

oluşturmaya

çalışıyorlardı.

İki

fraksiyon  da  Alman  ve  İtalyan'lara  önemli

kayıplar  verdiriyorlardı  ama  birbirlerini  de

kırmaya devam ediyorlardı.

1941'de  Yugoslavya  yıkıldıktan  sonra  işler

---

daha karmaşık bir hal almaya başlamıştı. Sırp

ve  Hırvat  soylulardan  oluşan  bir  ekip Amerika

Birleşik Devletleri'ne gelmişlerdi. Bir süre sonra

yeğeni  Sava  Kosanoviç  aracılığıyla  Tesla  ile

bağlantı  kurdular  ve  kendisinden  Sırpların  ve

Hırvatların

birliği

yönünde

çağrılarda

bulunmasını rica ettiler. Zaten Tesla da eskiden

beri  "Anavatanı  Hırvatistan  olan  bir  Sırp"

olduğunu söylerdi.

Yugoslavya'nın  Washington  Büyükelçiliği

haber  alma  servisi  şefi  Raditsa,  "Tesla,

Hırvatlar  ile  Sırplar  arasındaki  çatışmanın

farkında  değildi  ve  seksenini  geçkin  bir  bilim

insanı

olarak

politika

konusunda

hayli

---

iyimserdi" diyordu.

Tesla

New

York'ta

bir

akrabasının

bulunması  nedeniyle  bir  hayli  mutlu  olmuş  ve

Kosanoviç'in  her  sözüne  tam  bir  güven

beslemeye  başlamıştı.  Bu  dönemde  mucit

kraliyet  hükümetinden  ayda  500  dolarlık  bir

liyakat maaşı alıyordu.

Yurdu  hakkında  kendi  imzasını  taşıyan

fikirlerinin

çoğunun

Kosanoviç

tarafından

kaleme alındığını belirtiyordu Raditsa.

Mihailoviç  ile  Tito  arasındaki  çatışmalar  su

yüzüne  çıktığında  Washigton'daki  Yugoslav

haber  alma  servisinde  de  bir  kriz  baş

---

gösterecekti.

Kosanoviç,  Tito  taraftarı  idi  ve  Yugoslavya

Ulusal  Kurtuluş  Hareketi  lehinde  propaganda

yapmaya  başlamıştı.  Tesla'yı  eski  monarşinin

çökmüş ve yeni bir Yugoslavya'nın kurulmakta

olduğu  konusunda  ikna  etmekte  bir  hayli

zorlanacaktı.  Hırvatistan'daki  Sırpların  birçoğu

Tito'nun

saflarına

katılmaya

başlamıştı.

Kosanoviç,  Tesla'yı  da  Tito'yu  desteklemek

konusunda  ikna  edebilecekti  en  sonunda.

Böylece Tesla'nın ağzından Hırvat ve Sırplara

yönelik  bir  çağrı  Kosanoviç  tarafından  kağıda

dökülecekti.

Belgrat'taki  müzenin  duvarında  hala  bir

---

kopyası asılı olan bu çağrıda Tesla, ölümünden

sadece  birkaç  hafta  önce,  anavatanındaki

yurttaşlarına şöyle sesleniyordu: "Bu savaştan

yeni bir dünya, insanlığın fedakarlıklarına layık

olan  bir  dünya  doğmalıdır.  Bu  dünyada  hiçbir

zayıf  güçlüler  tarafından,  hiçbir  iyi  kötüler

tarafından  sömürülmemelidir;  fakirlerin  gururu

zenginler

tarafından

kırılamamalıdır;

düşüncenin,  sanatın  ve  bilimin  ürünleri  insan

hayatının  iyileştirilmesi  ve  güzelleştirilmesi  için

kullanılmalıdır,

yoksa

bireylere

parasal

zenginlik  sağlamak  için  değil.  Bu  yeni  dünya

ezilmişlerin  ve  sömürülmüşlerin  değil,  özgür

insanların  ve  ulusların  eşit  saygı  gördüğü  bir

dünya olmalıdır."

---

Tito'yu  destekleyenlerin  sayısı  her  geçen

gün  artarken  Kral  Peter  de  Roosevelt  ve

Churchill'in  desteğini  kazanmaya  çalışıyordu.

Ancak,

başlarda

krala

karşı

sempatik

davranan

İngiltere

gittikçe

güçlenen