Texnik mexanika

III – bob. Cherviyakli tishli uzatmalar

3.1. Cherviyakli tishli uzatmalar turlari, ishlatilish sohalari, afzallik va kamchiliklari

3.2. Cherviyakli tishli uzatmalarning geometrik va kinematik parametrlari

3.3. Cherviyakli tishli uzatmalarga ta’sir qiluvchi kuchlar, kontak va egilish kuchlanishlar

3.4. Cherviyakli tishli uzatmalarga qo’yiladigan texnik talablar

Xulosa.

Foydalangan adabiyotlar ro’yxati.
Kirish

Tishli mexanizmlar mashinasozlikda eng ko’p qo’llaniladigan mexanizm hisoblanadi. Ular mashinalarning tezliklar qutisida, kardan valga turli hil tezliklarni ta’minlash uchun, mashinalarning ko’priklarida g’ildiraklarning turli burchak tezliklarida harakatlanishini boshqarish uchun, metal kesish dastgohlarida potronga mahkamlangan detalning turli tezliklarda aylanishini ta’minlash uchun, reduktorlarda ishchi valga aylanish chastotasini kamaytirib berish, multipiliyatorlarda esa ishchi valga aylanish chastotasini ko’paytirib berish uchun, har – xil tekisliklarga aylanma xarakatlarni va quvvatlarni uzatish uchun xizmat qiladi. Ularning boshqa uzatmalardan afzalligi: katta quvvatlarni o’zgarmas uzatish nisbati bilan uzata olishi, uzoq muddat samarali ishlashi, ishonchliligi, foydali ish koyeffisentining yuqoriligi hisoblanadi. [1, 2, 3]

Hozirgi mavjud adabiyotlarda tishli mexanizmlarning turlari, ishlatilish sohalari, geometrik, kinematik va dinamik parametrlari, ularda hosil bo’ladigan kuchlanishlarni hisoblash usullari. [4, 5, 6, 7] keng yoritilgan. Lekin tishli mexanizmlardan uzoq muddat samarali foydalanish uchun yuqoridagilardan tashqari tishli uzatmalarga yig’ishda va ishlatishda qo’yiladigan texnik talablarni, ularda uchraydigan nuqsonlarni aniqlash va ularni bartaraf qilish usullarini, moylash usullarni bilish katta ahamiyatga ega. [8, 9, 10]

O’rta maktablarda tishli mexanizmlar politexnik ta’lim berishda, texnika va mexanizmlari haqida tassavurni kengaytirishda, maxsus kasb ta’lim kollejlarida texnika va mexanizmlarning tuzilishi o’rganishda, ularning parametrlarini aniqlashda, oily o’quv yurtlarida mehnat o’qituvchilarini va mutaxassis muxandis kadrlarni tayyorlashda, muxandilar zakovatini shakllantirishdao’qitiladi.