Texnologiyalari kafedrasi «hayot faoliyati xavfsizligi»

Nazorat savollari: 
1.
Aholi va hududlar xavfsizligini ta'minlashning huquqiy asoslarini izohlang? 
2.
Aholi va hududlar xavfsizliginni ta’minlashda qanday tashkiliy tadbirlar 
o‘tkazilmoqda? 
3.
Yo‘l harakati xavfsizligini oldini olish uchun qanday chora - tadbirlar o‘tkazish 
zarur? 
4.
O‘zbekiston Respublikasida mehnat muhofazasini nazorat qiluvchi tashkilotlar? 
5.
Aholi va hududlar xavfsizliginni ta’minlashda qanday ijtimoiy-iqtisodiy tadbirlar 
o‘tkazilmoqda? 
3-MA’RUZA. 
Faoliyat xavfsizligni tahlil qilish 
 
Reja:
 
1.
Hayot faoliyati xavfsizligini taminlash asoslari va tarkibiy qismlari 
2.
Inson faoliyatining asosiy turlari.
 
3.
Ish faoliyatidagi zararli va xavfli omillar. 
4.
Inson organizmiga zararli omillarning salbiy ta’siri. 
 
Mavzuga doir tayanch tushunchalar: 
Mehnat, charchash profilaktikasi, 
aqliy mehnat, jismoniy mehnat, xavfli omillar, mexanizatsialashgan mehnat, ijodiy 
mehnat, o‘ta charchash. 
1.
 
Hayot faoliyati xavfsizligini taminlash asoslari va tarkibiy qismlari. 

---

22 
Xavfsizlik umumiy 
nazariyasining 
tuzilishida asoslar 
va 
usullar 
ko‘rilayotgan sohadagi aloqalar o‘g‘risida to‘liq tasavvur qilishda metodologik 
ahamiyatga ega. 
Asos, bu
- fikr, g‘oya, maqsad (asosiy holat)dir
.
Usul,
bu –
eng
umumiy qonuniyatlarni bilish orqali maqsadga erishish yo‘lidir.
Xavfsizlikni taminlash asoslari, usullari mantiq hamda dialektikaga xos 
umumiy usullarga tegishli bo‘lmay, maxsus va ayrim usullardan hisoblanadi. 
Usullar va asoslar o‘zaro bog‘liqdir.
Xavfsizlikni taminlash choralari, bu – usullarni va asoslarni amaliy, 
tashkiliy, moddiy gavdalantirib amalga oshirishdir. 
Asoslar, usullar, choralar xavfsizlikni ta`min etishdagi mantiqiy
pog‘onadir.
Ularni tanlab olish faoliyatning aniq sharoitlariga, xavfning
darajasiga va boshqa mezonlarga bog‘liq. 
Xavfsizlikni taminlash yo‘llari ko‘p. Ularni belgilariga qarab bir necha 
sinfga ajratish mumkin. Masalan, yo‘naltiruvchi, texnik, tashkiliy, boshqaruv.
1.
Yo‘naltiruvchi belgilari:
operatorning faolligi, iqtidori; tizimning
tartibsizlanishi (destruktsiya), operatorni almashtirish, tasniflash, xavflarni
yo‘qotish, tartiblash, xavfni kamaytirish. 
2.
Texnik belgilari:
blokirovkalash, vakuumlash, germetiklash,
masofadan boshqarish, mahkamlash, to‘siqlar orqali himoyalash, ojiz zveno
qo‘llash, siqilgan 
havo qo‘llash, harakatlarni sekinlashtirish. 
3.
Tashkiliy belgilari:
vaqt bilan himoyalash, axborot (ma`lumotlar),
zahiralash, mos kelmaslik, me`yorlash, xodimlar tanlash, ergonomiklik. 
4.
Boshqaruv:
moslik, nazorat, qarshi aloqa, javobgarlik, rejalilik, 
rag‘batlantirishlar, samaradorlik, boshqarish.