Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al

Virusdan himoyalanish usullarini qo'llash
"Virus-himoya vositalari" muammosi xuddi "hujum quroli - himoya quroli" 
muammosiga o'xshaydi. Himoya vositalari ko'paygan sari hujum vositalari ham 
takomillashib, uni ishlatuvchilar rag'batlantirilmokda. Nachora, hayot shunday 
kurashdan iborat. Shuning uchun aytish darkorki, kompyuter viruslari hali ko'p vaqt 
dolzarb muammo bo'lib qolaveradi, har ikki tomon ham rivojlana beradi.
Himoyalanishning asosiy texnologik sxemasi. Himoyalanishning bunday sxemasi 
quyidagi bosqichlardan iborat: - yangi dasturiy mahsulotning dastlabki nazorati; - 
qattiq diskni bir necha mantiqiy disklarga ajratish; - rezident revizor (taftishchi) 
dasturlar bilan davriy ravishda axborot butligini tekshirib turish; - arxivlashtirish. 
Yangi kiritilayotgan dasturiy ta'minotni nazorat qilish: Birinchi va juda zarur himoya 
kiritilayotgan dastur va disketalarni nazorat qilishdir. Go'yoki, samolyotning 
muvaffaqiyatli parvoz qilishi uchun passajirlar batafsil tekshirilganidek, kompyuterda 
kiruvchi axborotlarni batafsil tekshirish viruslar yuqishining oldini oladi. Har qanday 
"firma" disketalariga ham ishonaverish kerak emas.
Ularda ham virus bo'lishi mumkin.
Ko'pchilik mashhur fayl va boot-viruslar mavjudligini kirish nazoratining o'zidayoq 

---

aniqlash mumkin. Bu jarayon bor-yo'g'i bir necha daqiqani oladi, xolos. Aks holda 
ko'p vaqt axborotlarni viruslardan tozalashga ketib qoladi. Kirish nazoratini bir nechta 
marta saralab, maxsus tanlab olingan detektor va fagalardan o'tkazgan ma'qul. Biz 
quyidagilarni tavsiya etamiz. SCAN, AIDSTEST, DOCTOR, AV, TP48CLS. Fagalarni 
detektor rejimida ishlatish zarur.
Karantin rejimi: Agar dasturiy ta'minot "begona qo'ldan" olingan yoki yot 
tashkilotlardan kelgan bo'lsa, mazkur dasturlarni ishlatishda "karantin muddati"ni 
belgilash foydali. Bunda har bir dastur uchun qat'iy sinov muddatini joriy etish zarur. 
Bu muddat oy, haftaning kunlari bo'lishi mumkin.
Nega? Chunki, biz yuqorida ayganimizdek, ba'zi bir viruslar ma'lum oy yoki aynan 
oyning bir kunida o'z "hunarini" ko'rsatadi. Zararlangan dasturlardan tashqari, ba'zida 
"singan" himoyadagi dasturlar ham xavf tug'diradi (ular ko'proq ofis va o'yin 
dasturlarida uchraydi). Gap shundaki, dasturning himoyasini olish viruslar faoliyatini 
kuchaytirib yuboradi. Ayniqsa, "troya" viruslari faollashadi.
Masalan, Ukrainaning Donesk shahrida noqonuniy nusxalangan Formula o'yinlari 
davriy ravishda SMOS-xotirani o'chirib tashladi.