Texnologiyalari

SQL so'rov tili — m aium talablar asosida berilganlar bazasiga murojaat qilib, undan so'rov talablariga javob beradigan natijalami olish tili. Hozirgi paytda turli berilganlar bazasi va ularning sistemalari yaratilgan.Ammo relyatsion tipdagi barcha berilganlar bazasiga murojaat qilib, ulardan tegishli maiumotlami olish SQL tili ishlab chiqilgan. Bu tilda so'rovlar qanday vositalar yordamida tashkil qilinishiga to'xtalib o'tamiz. Shuni aytish joizki, ba’zi BBTS larda (masalan, Accessda) uni ishlatmasdan tanlashga so'rov yoki maxsus namuna bo'yicha so'rov blanki sifatida murojaat qilib tegishli ma’lumotlar olinadi, bunday so'rovlarni tashkil qilish uchun esa База данных — Создать (Berilganlar


bazasi yaratish) buyrug‘idan foydalaniladi. So'rov natijasini javob sifatida jadval ko'rinishida olish mumkin.
SQL tili hozirda ixtiyoriy berilganlar bazasiga so'rov berib, undan javob olishni ta’minlovchi andozaviy vosita hisoblanadi. Bu til bilan tanishishni real hayotda o'z o'rnini to'la aks ettira oladigan misollar asosida ko'rib chiqamiz. Kerakli tushunchalar imkon boricha ko'rilayot- gan holatlarni izohlash uchun kiritiladi.
Masalan, 1-jadvalda fabrika xizmatchilari haqidagi ma’lumot keltirilgan.


1-jadval. Factory
^Name Dob Pol Los Department Salary Telno Rustam V. ^17/01/50 M 22 Admin 2700 1338234
Erkin J. 20/02/55 M 17 Worker 2300 1445754
^{Barot V.} 02/07/75 M 21 ^Sales 2250 6506133
Paul F. 05/07/62 M 12 Worker 2250 420627 2
Edvin E. 19/12/69 M 4 Account 2000 1334567
Maria G. 20/11/72 F 4 Sales 2100 905994 4
Bianca A. 14/03/75 F 5 Service 1950 6789082
^{Dinara 1. 01/02/79 F} 1 ^Service 1900
Dolly S. 07/11/69 F 14 Account 2000 6789872
Clint E. 12/12/70 M 5 Tecknic 2400 5564672
Joan A. 25/04/62 F 11 Tecknic 2550 5515431
^{Yulduz S.} 30/06/67 F 10 ^Service 2470
Paulina 1. 11/04/66 F 9 Worler 2250 1335675
Donovan A. 14/05/67 M ⁷ Worker 2250 1450986
^{Zilola I.} 19/02/69 ^F 9 Tecknic 2400 9049301


Ushbu jadval 7 ustun va 15 satrdan iborat. Har bir ustun o'z nomiga ega.
Name — xizmatchilar ismi, Dob — tug'ilgan kun sanasi, Pol — jins, Los — fabrikadagi ish staji (davri), Department — fabrikadagi xizmatchi ishlayotgan bo'lim, Salary — xodimlaming oylik maoshi, Telno — telefon raqami Yuqoridagi ustunlar nomi matritsa atributlari nomini olgan. Har bir satr aniq xizmatchi (xodim) haqidagi maiumotni o'z ichiga oladi.


Наг bir ustun har xil uzunlik va turga ega ekanligini e'tiborga olamiz. Name ustunida fabrika xodimlarining familiyalari qo‘llanilmoqda, ya’ni maksimal uzunligi 15 belgiga ega boMgan so'zlar. Dob ustuni sana turiga, boshqa uzunlikka va h.k. ga ega. Ustunning turi va uzunligi uning atributlari hisoblanadi. 1 -ustundan ko'rinib turibdiki, bu ta’riflar har xil va shuning uchun ham jadvalni belgilashda ular tegishli tarzda aniqlanishi kerak.