Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

Enzim Uygulamasının Geri Dönüşümlü Oluklu Mukavva Kâğıtlarının Direnç Niteliklerine Etkileri

Türkiye, mukavva geri dönüşümü artan bir ülkedir. Yıllardır oluklu mukavvada kullanılan oluklu katı kâğıdı için birincil lif yerine geri dönüşümlü lifler kullanılmaktadır. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de artan hammadde ihtiyacını karşılamak için düşük nitelikteki hammadde ile müşterilerin artan kalite talepleri yerine getirilmeye çalışılmaktadır.

Bilindiği üzere geri dönüşüm ile liflerin fiziksel direnç nitelikleri düşmektedir. Bu çalışmanın amacı, ticari selülaz enzimi kullanımının, oluklu mukavva oluklu katı kâğıtlarının fiziksel direnç nitelikleri üzerindeki etkilerini araştırmaktır. Selülaz enziminin en uygun uygulama noktası uzun lif fraksiyonudur, bu nedenle araştırmada kullanılacak kâğıt hamuru Modern Karton Tekirdağ Kağıt Fabrikası’nın tasnif elekleri kademesinden temin edilmiştir. Deneylerde kullanılan tutunum maddesi de aynı fabrikadan temin edilmiştir. Roglyr Bio 1537 enzimi (Hungarian Industry Products KFT) Mavi Jeans fabrikasından, Benstone ve Bensoft Plus enzimleri Bengü Kimya’dan, Maximyze 2520 enzimi Buckman Laboratuarları Ltd.’den temin edilmiştir.

Enzim ile muamele edilen hamurların dövme deneylerine başlamadan önce kullanılacak optimum tutunum maddesi miktarları belirlenmiştir. Aynı şekilde enzim uygulamaları için de her enzimin optimum uygulama koşulları belirlenmiştir. Enzim uygulamasından sonra uzun lif fraksiyonu 150 ve 250 kW.h/t özgül dövme enerjisi uygulanarak dövülmüştür. % 70 kısa lif ile % 30 uzun lif harmanlanarak ve optimum katkı maddesi ilave edilerek Rapid Köthen yöntemi ile elde kâğıtlar yapılmıştır. Enzim aktivitesi belirleme Baily metoduna (1989) göre, izopropil alkolde lif şişebilirliği belirleme Yiannos metoduna (1965) göre yapılmıştır.

Elde edilen laboratuar kâğıtlarında gramaj, kalınlık, yoğunluk, rutubet miktarı, kısa mesafede sıkıştırma direnci (SCT), oluklu kağıdı 10 dalga ezilme direnci (CMT), oluklu dik ezilme direnci (CCT), çekme direnci ve patlama direnci belirlenmiştir. Fiziksel direnç testleri 23 (±1) ºC sıcaklık ve % 50 (±2) bağıl nem şartlarında gerçekleştirilmiştir.

Elde edilen sonuçlar ışığında Roglyr Bio 1537, Benstone, Bensoft plus ve Maximyze 2520 ticari selülaz enzimlerinin oluklu katı kâğıtlarının fiziksel nitelikleri üzerine olumlu etkileri olduğu görülmektedir. Fiziksel dirençlerde en belirgin artışlara neden olan uygulamanın, % 0,2 doz ve 30 dakika süreyle uygulanan Maximyze 2520 enzimi ile bu muamele ardından yapılan 250 kW.h/t’luk dövme işlemi olduğu görülmektedir. 250 kW.h/t özgül dövme enerjisi uygulanması sonucunda Maximyze enzimi, SCT indisini % 20,8, CCT indisini % 12, CMT₀ indisi % 30, CMT₃₀ indisini % 16,43, patlama indisini % 16, çekme indisini % 14, elastikiyet modülünü ise % 10 arttırmaktadır.