Tezislər / Theses

BƏZİ PİRİDİN TÖRƏMƏLƏRİNİN ÇOXKOMPONENTLİ SİNTEZİ 
İ.İ.Qasımova, R.Ə.Hüseynova, Ş.Z.Qasımova, İ.Q.Məmmədov 
Bak
ı
 Dövl
ə
t Universiteti
Bak
ı
, Az
ə
rbaycan 
[e-mail] 
Elmi rəhbər: Yeganə Məmmədova
Açar sözlər:
piridin, dərman kimyası, aşqar 
Məlumdur ki, piridin törəmələri bir çox qitmətli bioloji xüsusiyyətlərə ma-
likdirlər. Belə ki, bu sinif birləşmələr antikoagulant, antikanser, spazmolitik, 
anti-anafilaktik və s. kimi qiymətli xassələrə malikdirlər. Bundan başqa 
tərkibində azot-, kükürd olan birləşmələr yağlar və yanacaqlar üçün də xüsusi 
əhəmiyyətə malikdir. Belə ki, molekulunda heteroatom saxlayan maddələr 
yağları və yanacaqları müxtəlif təsirlərdən qoruyan aşqalar kimi geniş istifadə 
edilir. 

---

THE 3
rd
 INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCES OF STUDENTS AND YOUNG RESEARCHERS 
dedicated to the 99
th
anniversary of the National Leader of Azerbaijan Heydar Aliyev
364
Göstərilənlər nəzərə alınaraq 2.5 mmol asetofenon (eləcə də 4-
bromasetofenonun) 2.5 mmol malonodinitril, 2.5 mmol darçın aldehidi, eləcə 
də 20 mmol ammonium asetat qarışığının etil spirtində 10-14 saat qaynadı-
laraq çoxkomponentli kondensasiyasından (
E
)-3-((λ
1
-azanil)etinil)-6-fenil-4-
stirilpiridin-2(1
H
)-imin və (
E
)-3-((λ
1
-azanil)etinil)-6-(4-bromfenil)-4-stirilpiridin 
-2 (1
H
)-imin sintez olunmuşdur. 
Sintez olunmuş maddələr spirtdən yenidən kristallaşdırılmaqla təmiz-
lənmişdir. Maddələrin təmizliyi NTX ilə yoxlanılmışdır. Elyuent kimi etilasetat: 
heksan=2:3 qarışığından, viziuallaşdırıcı kimi yoddan istifadə olunmuşdur. 
Çoxkomponentli sintez nəticəsində alınmış piridin törəmələrinin quruluşu 
NMR spektroskopiyasının müasir imkanlarının köməyilə müəyyən edilmişdir. 
İstinad 
[1] Bonsignore L., Loy G., Secci D., Calignano A. Synthesis and pharmacological activity of 
2-oxo-(2
H
) 1-benzopyran-3-carboxamide derivatives//
European Journal of Medicinal 
Chemistry
. 1993, 
28(6)
, p. 517-520 
[2] Muharrem K., Ersin D., Hatice B. Synthesis, characterization and antimicrobial activity of 
novel xanthene sulfonamide and carboxamide derivatives//Journal of Enzyme Inhibition 
and Medicinal Chemistry. 2013, 28(5), p. 885–893 
[3] Shrikanth U., Ramakrishna S., Rajesh R., Airody V.A. Synthesis, anticonvulsant and anti-
inflammatory studies of new 1,4-dihydropyridin-4-yl-phenoxyacetohydrazones// 
European 
Journal of Medicinal Chemistry
. 2013, 
70
, p.341-349}