Tezislər / Theses
Yüklə 17,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
THE 3
rd INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCES OF STUDENTS AND YOUNG RESEARCHERS dedicated to the 99 th anniversary of the National Leader of Azerbaijan Heydar Aliyev 148 Sentiment analiz müxtəlif səviyyələrdə həyata keçirilir: sənəd, söz, cüm- lə, xüsusiyyət səviyyəsi. Sənəd səviyəssində əsas məsələ rəy bildirilən sənə- din pozitiv və ya neqativ fikir ifadə etməsi, cümlə səviyəssində isə hər bir cümlənin pozitiv, neqativ və ya neytral fikir ifadə etməsi müəyyən olunur. Söz səviyəsində rəyi avtomatik şərh edən 2 yanaşmadan istifadə olunur: lüğət və korpus əsaslı. Xüsusiyyət səviyyəsinin əsas vəzifəsi obyektlər və obyektlərin aspektləri/xüsusiyyətləri haqqında ifadə olunan insanların fikirlərini çıxarmaq və ümumiləşdirməkdir. Sentiment analizinin ə sas terminologiyas ı . Sentiment analizin məqsədi müxtəlif mənbələrdə olan subyektiv məlumatları aşkar etmək və müəllifin bir məsələyə və ya sənədin ümumi mövqeyinə dair düşüncə tərzini müəyyən etməkdir. Janyce Wiebe subyektivliyi hər hansı bir fərdin (kiminsə) fikirlərinin, duyğularının, hisslərinin, inanclarının, fərziyyələrinin linqvistik ifadəsi kimi təsvir etmişdir. Əksər tədqiqatçılar Sentiment analiz və “opinion mining” ter- minlərini eyni mənalı qəbul etsələr də bəzi tədqiqatçılar fərqli anlayışlar oldu- ğunu bildirirlər. “Opinion mining” mətn sənədlərində subyektiv informasiyanın aşkar edilməsi, çıxarılması üçün bir üsuldur. Sentiment analiz isə mətndə ifa- də edilmiş rəyləri müəyyən edir və sonra analiz edir.[ Lui B,2015, 243] Əhval-ruhiyyə ( sentiment ), inam ( belief ), baxış ( view ) sözləri sinonim sözlər kimi qəbul edilsə də, onlar arasında müəyyən fərqlərin olduğu qeyd olunur. Aşağıda bunu daha aydın izah edək; rəy (düşünülmüş, lakin mübahi- səyə açıq olan nəticə), baxış (subyektiv rəy, “öz fikirlərini bildirməkdə çox iddialı olmaq”), inam (qəsdən qəbul və intellektual razılıq), sentiment (insanın hisslərini əks etdirən sabit rəy). Sentiment analiz üçün yana ş malar . Sentiment analiz üzrə mövcud işləri müxtəlif baxış bucaqlarına görə təsnif etmək olar: istifadə olunan texnika, mətnin görünüşü, mətn təhlilinin təfərrüat səviyyəsi, reytinq səviyyəsi və s. Sentiment analiz üsullarını 2 əsas qrupa ayırmaq olar: lü ğə t ə sasl ı yana ş ma, ma ş ı n t ə limi ə sasl ı yana ş ma. Ma ş ı n t ə limi (MT) yana ş mas ı məşhur MT alqoritmlərini tətbiq edir və linqvistik xüsusiyyətlərdən istifadə edir. Bu metod məlum verilənlər toplusun- da təlim keçməklə əhval-ruhiyyəni müəyyən etmək üçün bir neçə təlim alqo- ritmindən istifadə edir. MT metodları özlüyündə 2 qrupa bölünür, n ə zar ə t edi- l ə n t ə lim v ə ikincisi is ə n ə zar ə tsiz t ə lim . Nəzarət olunan təlim metodları eti- ketli təlim sənədlərinin mövcudluğundan asılıdır. Bu etiketli təlim sənədlərini tapmaq çətin olduqda nəzarətsiz metodlardan istifadə olunur. Nəzarət edilən təlim qərarlar ağacı, qərar əsaslı, ehtimala əsaslanan (naive bayes, bayes şəbəkəsi, maksimum entropiya, svm ) klasifikasiya kimi növlərə bölünür. Nəzarətsiz təlim etiketsiz məlumat dəstlərini təhlil etmək və qruplaşdırmaq üçün MT alqoritmlərindən(K-medians,dbscan və s) istifadə edir. Bu alqoritm- lər insan müdaxiləsinə ehtiyac olmadan verilənlərdə gizli nümunələri aşkar edir. Nəzarətsiz təlim modelləri üç əsas vəzifə üçün istifadə olunur: qruplaş- ma, assosiasiya və ölçülərin azaldılması. |