TiBBİ BİLİKLƏRİN Əsaslari

KitabYurdu.az 

4

---

Daxili  amillər  kimi  orqnizmin  yaşının,cinsiyyətin,  konstitusiyanın,irsiyyətin 

xəstəliklərin törənməsində,inkişafında,gedişində və nəticəsində rolu böyükdür. 

İnsanın  müəyyən  xəstəliklərə  meyli  olması,xəstəliklərin  gedişi  orqanizmin 

konstitusional xüsusiyyətlərindən,yəni nisbi-sabit xarakterli morfoloji və funksional 

xassələrinin məcmusundan da asılıdır. 

Patofiziologiyanın  xəstəliklərin  inkişaf  mexanizmilərini,gedişini  və  nəticələrini 

öyrənən  hissəsinə  patogenez  deyilir.Patogenezin  əsas  məsələləri  xəstəliklərin 

inkişafında  xəstəliktörədici  amilin  orqanizmə  daxil  olması  və  bədəndə  yayılması 

yollarını,zədələnmə  səviyyəsinin  əhəmiyyətini,xəstəliyin  yerli  və  ümumi 

əlamətləri,spesifik  və  qeyri-spesifik  mexanizimləri  arasındakı  əlaqəni,xəstəliyin 

gedişində  yaranan  qüsurlu  dövranları,xəstəlik  nəticəsində  pozulmuş  funksiyaların 

bərpa olunma mexanizimlərini öyrənməkdən ibarətdir. 

Davametmə  müddətinə  görə  xəstəliklər  çox  kəskin  (4  günədək),kəskin  (14 

günədək),yarımkəskin (15-40 günədək)və xronik(6 həftədən və ya 40 gündən artıq) 

olur. 

Xəstəliyin inkişafında aşağıdakı mərhələlər müşahidə edilir: 

1.Latent (gizli) dövr. 

2.Prodromal dövr(xəstəliyin ümumi xarakterli ilk əlamətləri aşkar olur) 

3.Xəstəliyin tam inkişaf dövrü. 

4.Xəstəliyin nəticəsi.  

Bu  dövrlər  mütləq  xarakter  daşımayıb,kəskin  infeksiyon  xəstəliklər  zamanı  aydın 

nəzərə  çarpır,irsi  xəstəliklərdə  çətin  ayırd  edilir,travmalar  zamanı  fərqləndirilməsi 

mümkün  olmur,kəskin  şua  xəstəliyi  zamanı  isə  prodromal  və  latent  dövrlər  yerini 

dəyişir. 

Xəstəliklərin aşağıdakı nəticələri aird edilir: 

1.Sağalma. 

2.Residiv-xəstəliyin təkralanması. 

3.xəstəliyin uzanması,yaxud xronik formaya keçməsi. 

4.Ölüm. 

Sağalma  xəstə  orqanizmin  pozulmuş  funksiyalarının  bərpa  olunması  və  onun  ətraf 

mühitdə yaşamağa uyğunlaşması prosesidir. 

Xəstəlik şəraitində mühafizə -uyğunlaşma reaksiyalarının üç qrupu müşahidə edilir: 

1.Sürətli  və  qeyri-sabit  reaksiyalar-əsasən  orqanizmin  zərərli  madələrdən 

təmizlənməsinə  və  həyat  fəaliyyəti  güstəricilərinin  normal  səviyyədə  saxlanmasına 

xidmət edir. 

2.Nisbi 

sabit 

reaksiyalar- 

orqanların  ehtiyat  qüvvələrinin  səfərbərliyə 

alınması,zəhərli  maddələrin  neytlallaşdırılması,birləşdirici  toxumanın  mühafizə 

reaksiyaları. 

3.Uzunmüddətli 

və 

sabit 

reaksiyalar-kompensator 

hipertrofiya,reperativ 

regenerasiya,infeksiyon xəstəliklər nəticəsində törənən immun reaksiyalar. 

Ölüm  orqanizmin  həyat  fəaliyyətinin  dayanmasıdır.Təbii  ölüm  həyatın 

dayanması,orqnizmin  həddən  artıq  qocalması  və  onun  funksiyalarının 

sönməsidir,yəni fərdin yaşamasının təbii başa catmasının əticəsidir. 

Patoloji ölüm hər hansı yaşda və vaxtından qabaq baş verə bilər.Onun zorakı yolla 

təzahür etməsi mümükündür,yaxud müəyyən qəzadan,xəstəlikdən irəli gələ bilər.Ani