Tijorat banklarida valyuta operatsiyalari hisobi va auditini takomillashtirish

Ta'limda raqamli texnologiyalarni tadbiq etishning zamonaviy tendensiyalari va rivojlanish omillari 
 
www.pedagoglar.uz
 

 
 
 
 
 
 
 23-to’plam oktyabr 2023 
 
135 
noaniqlikni aniqlashda audit yana ham zarurdir. Audit qabul qilinayotgan qarorlar sifatini 
va korxona aktivlarini taqsimlanishini yaxshilashga ham yordam beradi. Yana auditga 
sug’urta kafolati bajarilishini ta’minlaydigan chora sifatida qaraladi. Bozor 
munosabatlarining rivojlanishini va iqtisodiyotni erkinlashtirish natijasida auditorlik 
faoliyati tez sur’atlar bilan rivojlanib taftish tushunchasini siqib chiqarmoqda. Audit va 
taftish tushunchalari keng ma’noda xo’jalik yurituvchi sub’ektlar bilan moliya-xo’jalik 
faoliyati ustidan o’rnatiladigan iqtisodiy nazoratni tashkil etish usullari hisoblanadi. Audit 
o’tkazishda hujjatli va haqiqiy taftishning ayrim amallari, ayrim xisob obektlarini taftish 
qilish usullaridan foydalaniladi. Yuqorida aytilganidek ichki auditning natijalari turli 
maqsadlarda foydalaniladi. Barcha auditning tashkiliy komponentlari CEAning 
byudjetga beriladigan hamda auditning ishonchlilik va maslahat tamoyillari asosida yillik 
audit rejalarini amalga oshirishni ko’zda tutadi. Audit xo’jalik sub’ektining ommaviy 
moliyaviy hisobotini to’g’riligini, to’liqligini, buxgalteriya hisobini yuritish va moliyaviy 
hisobotlar to’g’risidagi qonun va talablarga javob berishini aniqlash maqsadida 
o’tkaziladigan mustaqil ekspertiza va taxlilni bildiradi. Bundan tashqari audit yana 
boshqa nazorat ishlarini o’z ichiga oladi. Auditning asosiy faoliyati sub’ektning iqtisodiy 
ahvoliga bog’liq faktlarni yig’ish va baholashdir. Yuqoridagilarni hisobga olib auditning 
asosiy faoliyat turlarini ko’rishimiz mumkin. Birinchidan, har qanday auditorlik 
faoliyatini yuritishning majburiy sharti bo’lib uning chegarasi hisoblanadi. Bunday 
chegaralar muayyan iqtisodiy sub’ektning o’lchamlari yoki tarmoq auditida ma’lumot 
tizimini tekshirish bilan aniqlanadi. Ikkinchidan, auditor audit ob’ekti va uni 
o’tkazilishidan manfaatdor bo’lganlar o’rtasidagi «axborot bo’shligini» to’ldirishga 
harakat qiladi. Bu asosan hisobotlarda ayrim ma’lumotlarni etishmasligi yoki hisobotdagi 
ma’lumotlar ishonchliligi bilan baholash qaror qabul qilish uchun foydalanish mumkin 
bo’lmagan holda. Uchinchidan, audit o’tkazayotgan shaxslarning malakasi asosiy 
shartlardan hisoblanadi. Auditor kerakli ma’lumotlarni yig’ish va o’lchovlarni tushunish 
orqali ma’lumotlarni baholashni yaxshi bilishi kerak. Bundan tashqari, auditordan 
muomala me’yorlariga rioya qilish talab qilinadi, ya’ni u o’zini mustaqilligini saqlash va 

---