Tili, adabiyoti va folklori instituti, alisher navoiy nomidagi davlat adabiyot muzeyi, urganch davlat universiteti
Yüklə 7,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 10. Devoni Muhyi.
- 11. Muhyiddin Muhyi. G‘azaliyoti Muhyi.
- 12. Majmu’oti ash’ori Muhyi.
|
9. Devoni Muhyi.
Qo‘lyozma. Muhyiddin Muhyi qalamiga mansub asar. Manba O‘zFASHI qo‘lyozmalar bo‘limida №1303 inventar raqami bilan saqlanadi. Asarning umumiy hajmi 161 varaqdan iborat. Bu asar o‘zbek tilida yozilgan bo‘lib, 1320 hijriy (1902 milodiy) yilda nasta’liq xatida ko‘chirilgan. Kitobning o‘lchami: 13x20,5 sm [9]. 10. Devoni Muhyi. Bu asar 1911 milodiy (1329 hijriy) yilda Toshkentda Hoji Abdurrauf nomidagi litografiya (toshbosma) usulidagi tipografiyada nashr etilgan. Manba O‘zFASHIning toshbosma asarlar fondida №3220 inventar raqami bilan saqlanadi. Mazkur asar 360 sahifadan iborat. O‘zbekcha-tojikcha, o‘zbekcha qismi 231-sahifadan boshlangan [10].. 11. Muhyiddin Muhyi. G‘azaliyoti Muhyi. Qo‘lyozma. O‘zFASHI qo‘lyozma asarlar bo‘limida №11683 inventar raqami bilan saqlanayotgan nusxa. 778 Asarda shoirning fors-tojikcha g‘azallari kiritilgan bo‘lib, u nasta’liq xatida yozilgan [12]. 12. Majmu’oti ash’ori Muhyi. Qo‘lyozma. O‘zFASHIning qo‘lyozma asarlar fondida №11126 inventar raqami bilan saqlanayotgan nusxa [11]. Asar 1305 hijriy yilda Qo‘qon shahrida shoir Muhyi tomonidan tahrir etilgan va ko‘chirilgan. Kitobning o‘lchami 11x170 sm bo‘lib, u 69 varaqdan iborat. Asar chiroyli nasta’liq xatida bitilgan bo‘lib, undan shoirning turkiy va forsiy tildagi g‘azal, muvashshah, masnaviy, muxammas, qit’alari hamda qasida va marsiyalari o‘rin olgan. Qo‘lyozmaning umumiy hajmi uncha katta emas. U bor yo‘g‘i 500 bayt (1000 misra) atrofida. Majmua: Ey nigori dilraboi mahvashi koni adab, Munda ko‘p chektim g‘amingdin mehnatu ranju taab – baytli g‘azal bilan boshlanadi. (majmuaning boshidagi 3 varag‘i saqlanmagan.) Majmuaning ahamiyatli jihati shundaki, undan shoirning devonlariga kiritilmagan ko‘pgina ash’orni – g‘azal, muvashshah-g‘azal, qit’a, masnaviy, muxammas, qasida va marsiyalarni o‘qish mumkin. Asar, ayniqsa, ayrim tarixiy shaxslarning vafoti munosabati bilan bitilgan marsiyalarning mavjudligi bilan qadrlidir. SHu bois, diqqatimizni majmuadagi shoirning ayrim zamondoshlari vafoti munosabati bilan bitgan marsiyalari o‘ziga jalb qildi. Masalan, majmuada janob Ma’sumxon to‘ra nomli kishining vafoti munosabati bilan bitilgan 53 baytdan iborat ta’rix-marsiya mavjud. Uning vafoti sanasi haqida shoir shunday yozadi: Bud ravshan az vuҷudash sham’i ahli din mudom, Z-in sabab shud soli favti o‘: charog‘i ahli din. Tarjimasi: Uning (Ma’sumxon to‘raning) vujudidan din ahli (qalbi) doimo ravshan edi. SHu boisdan ham uning vafoti sanasiga دين أهل ﭽرﻍ (charog‘i ahli din) tarix bo‘ldi. Ma’lumki, abjad hisobi bo‘yicha, charog‘i ahli din (دين أهل ﭽرﻍ - ﭺ - 3, ر - 200, ﻍ - 1000, أ - 1, ه - 5, ل - 30, د - 4, ﻯ - 10, ن -50) 1303 hijriy yilga to‘g‘ri keladi. Demak, Ma’sumxon To‘ra 1303 hijriy yilda, marsiya so‘z boshisida ta’kidlanishicha, ramazon oyida vafot etgan. Majmuadan o‘rin olgan keyingi marsiya Muhammad Ishoqxon vafoti munosabati bilan bitilgan bo‘lib, u 29 baytdan iborat. SHoir marsiyaning bir baytida Muhammad Ishoqxonning vafoti sanasi 1294 hijriy yil ekanini ko‘rsatib, unga bo‘lgan ehtiromini quyidagicha izhor etadi: Shohi zamon Muhammad Ishoqxonki hast, O‘ro du’o maloiki haft osmon kunand. Tarjimasi: Zamon shohi Muhammad Ishoqxonni etti osmon maloiklari duo qilsinlar. 779 E’tirof etish lozimki, shoirning turkiy va forsiy devonida uchraydigan ba’zi g‘azal va muvashshahlarni inobatga olmaganda, majmua deyarli devonlarda (Muhyining turkiy va forsiy devoni nazarda tutilmoqda) mavjud bo‘lmagan she’rlardan tarkib topgan. Unda Yüklə 7,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|