Tili, adabiyoti va folklori instituti, alisher navoiy nomidagi davlat adabiyot muzeyi, urganch davlat universiteti
Yüklə 7,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
filologiya fanlari doktori
(O’zbekiston) Sharq mumtoz she’riyati Oybek poetik mahoratining shakllanishida, uslubidagi o‘ziga xos xususiyatlarning namoyon bo‘lishida muhim ijodiy ta’sir manbai bo‘lib xizmat qildi. Oybek “Tarjimai hol”ida “Maktabdagi yillarimda Sharq klassikasi bilan tanishdim. Hirotlik buyuk Navoiy va ajoyib lirik, ozarbayjon adabiyotining buyuk siymolaridan bo‘lgan Fuzuliyga benihoya ko‘ngil qo‘ydim. Menga she’riyatda ilk saboqni shular berdilar” [1, 283], deya e’tirof etadi. Buyuk iste’dod sohiblari ijod sarchashmalaridan muttasil bahramand bo‘lishlik betakror she’riy ifodalarda, tasviriy vositalarda falsafiy ma’nodorlikka erishish sirlarida, fikriy teranlikni ta’minlashda zohir bo‘ladi. She’r ohangdorligini, tasvir jozibadorligini, obrazli ifoda shiradorligini yuzaga keltirish, fikrni har jihatdan dalillash orqali yorqin manzara va qiyofalar yaratish borasidagi Oybek mahoratida Fuzuliy zakosining ham ta’siri bor. Uning o‘tli satrlari, nozik tuyg‘ularga boy haroratli she’riyati Oybek shuuriga bolaligidan singgan, beg‘ubor kechinmalari bag‘riga muhrlanib qolgan edi. Bu hakda u quyidagilarni yozadi: “Karomat opam - o‘n ikki, o‘n uch yoshlarda, qaddi kelishgan, istarasi issiq juda ko‘rkli qiz. G‘azallarni yoqimli ovoziga chiroyli ohang berib, ravon o‘qiydi. Erinibgina o‘rnidan turadi-da, tokchadan Mashrabni, Fuzuliyni oladi, joylashib o‘tiradi va ko‘zlarini so‘zib, zavq-maroq bilan berilib o‘qiy boshlaydi...” [2, 69]; “...Men ayvonning chetida chiviq yo‘nganimcha opamning o‘qishiga jim quloq solib o‘tiraman. Sevaman Fuzuliyni” [3,70]. Oybekning ana shy tarzda shuurida uyg‘ongan Fuzuliyga cheksiz muhabbati keyinchalik ijodiy ta’sirlanishning hosilasi bo‘lgan go‘zal satrlarni yaratilishiga asos bo‘ldi. Ushbu ijodiy ta’sirlanish Oybekning portret chizgilari va obrazlari talqinida ham o‘z samaralarini ko‘rsatdi. So‘zlarni satrlarga quyma tarzda joylay bilish, ifoda ravonligi, musiqiyligi, tilining shiradorligi kabi xususiyatlar Fuzuliy she’riyatiga xos jihatlardandir. Obrazli ifoda va tasvir ta’sirchanligida, turli she’riy san’atlardan mohirlik bilan foydalanishida ham ko‘rinadi. Muhammad Fuzuliy Yüklə 7,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|