To‘G‘ri o‘tkazgich va aylanma halqaning magnit maydonini o’lchash ishning maqsadi

Eksperimental qurilma va tajribalarni o’tkazish
a) To’g’ri o’tkazgichning magnit maydoni.
Eksperimental qurilma 4 –rasmda tasvirlangan.

• 
  Kichik optik qurilmani shtativga o’rnating va uni gorizantal xolatda -(a) shtepsel uchun tutgichni Leyboldga maxkamlang.
  
• 
  To’g’ri o’tkazgich uchun tutgichni maxkamlang , to’g’ri o’tkazgichni unga o’rnating va katta tokli manbaga ulang.
  
• 
  Tangensial B-probe ni teslametrga ulang va teslametrni nolini o’rnating (teslametr uchun ko’rsatmalarga qarang)
  
• 
  Tangensial B-probe ning chap uchini Leyboldga shkalada 50.0 sm belgiga To’g’irlab va to’g’ri o’tkazgich o’rtasining balandligiga to’g’irlab o’rnating.
  
• 
  To’g’ri o’tkazgichni Xoll datchigi tomon deyarli unga tegadigan darajada yaqin qilib o’rnating.(S=0 bo’lsin)
  
• 
  Tok kuchi I ni xar 2 A qiymatga 0 A dan, 20 A gacha oshiring. Xar safar B magnit maydonini o’lchang, qiymatini yozib oling.
  
• 
  I=20 A ga B-probe ni unga tomon qadam-ba qadam siljiting, B magnet maydonini masofaning funksiyasi sifatida o’lchang va qiymatlarini yozib oling.joylashtiring.
  

b) Aylanma xalqa shaklidagi o’tkazgichning magnit maydoni
Eksperimental qurilma 5-rasmda tasvirlangan.

• 
  -To’g’ri o’tkazgich uchun tutgichni o’tkazgich halqa uchun adapter bilan almashtiring va unga diametric 40 mm bo’lgan o’tkazgich halqani biriktiring.
  
• 
  Otkazgich halqani ulash kabtllari yordamida tutgichning (a) shtepselli elementining pozetkalariga ulang.
  
• 
  Aksial B-probe ni teslametrga ulang va teslametrning nolini o’rnating (teslametr uchun ko’rsatmalarga qarang)
  
• 
  Aksial B-probe ni Leybold ga chap uchi 70.0 sm shkala belgisiga to’grilab joylashtiring. B-probe ni o’tkazgich halqa markaziga to’g’rilab joylashtiring.
  
• 
  O’tkazgich halqani imkoni boricha Xoll datchigiga aniq joylashtiring.
  
• 
  I tok kuchini har safar 2 A qiymatga 0 A dan to 20 A qiymatgacha oshiring. Har safar magnit maydonini o’lchang va qiymatini yozib oling.
  
• 
  I=20 A da B –probni chap tarafga va ong tarafga qadam –baqadam siljiting, har safar magnit maydonini o’lchang, ya’ni magnit maydonini fazoviy koordinata x ning funksiyasi sifatida o’lchang. O’lchagan qiymatlarni yozib oling.
  
• 
  40 mm li o’tkazgich halqani 80 mm li o’tkazgich halqa bilan almashtiring va keyin 120 mm li o’tkazgich halqa bilan almashtiring. Barcha hollarda magnit maydonini fazoviy koordinata x ning funksiyasi sifatida o’lchang.
  

4 –rasm. To’g’ri o’tkazgichning magnit maydonini o’lchash uchun eksperimental qurilma.

5 –rasm. Aylanma halqa shaklidagi o’tkazgichning magnit maydonini o’lchash uchun eksperimental qurilma.

I, A	B, mT
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20

2-jadval. To’g’ri o’tkazgichning magnit maydoni o’tkazgich yuzasi va B-probe o’rtasidagi masofa s ning funksiyasi sifatida ( I = 20 A )

L, mm	B, mT
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
15
20
25
30
40