Zaharli miqdori. Metanoldan zaharlanish ko’pincha kishilar mast bo’lish
maqsadida ichgan vaqtda sodir bo’ladi. Har bir odamning metanolga sezuvchanligi
turlicha. Hayot uchun havfli miqdori 50 ml dan 100 ml gachani tashkil qiladi
(o’rtacha miqdori 100 ml), o’limning oz-ko’pligi metanolning qancha miqdorda
kabul qilingani va kishining unga sezuvchanligiga bog`liq bo’ladi. Guruh-guruh
bo’lib zaharlangan vaqtda letallik 30—40% ni tashkil qiladi.
Ta`sir qilish mexanizmi. Metil spirti me`da-ichaklarda tezda so’riladi, lekin
etil spirtiga qaraganda sekinroq so’riladi Organizmda oksidlanadi va organizmdan
uzoq muddat ichida (5—8 sutka) chiqariladi. Oksidlanish mahsuloti bo’lmish
formaldegid parchalanib chumoli kislotani va boshqa organik kislotalar (sut,
glyukuron va boshqalar) ni hosil qiladi. Metanol va uning mahsulotlari organizmdagi
hujayralarning nafas olish fermentlarini va oksidlanish reaktsiyalarini bloklashi
natijasida atsidoz vujudga keladi. SHuni ta`kidlab o’tish kerakki, formaldegidni
chumoli kislotaga oksidlanish reaktsiyasi tezlik bilan o’tadi, chumoli kislotaning
oksidlanishi to ohirgi mahsulot hosil bo’lguncha davom etadi.
Zaharlanish natijasida organizmda paydo bo’lgan oksidlanish reaktsiyalari
buzilishini organizmdagi S va V
1
vitaminlari tanqisligini ancha tezlashtiradi.
Umuman olganda metanol nerv-tomir va protoplazmatik zahar bo’lib hisoblanadi va
nerv tolalariga tanlab ta`sir qilish xususiyatiga ega. Metil spirt organizmga ta`sir
etganda eng avvalo ko’rish nervi zararlanadi. Ko’rish nervida paydo bo’lgan
www.ziyouz.com kutubxonasi
47
birlamchi o’zgarishlar asosan metanolning metabolizm mahsulotlari ta`sirida sodir
bo’ladi. Ikkilamchi ambliopiya ko’rish nervi atrofiyasi tufayli yuzaga keladi.
Metanolning organizmga toksik ta`siri ikki bosqichdan iborat. Boshlang`ich
bosqichda asosan organizmga narkotik ta`sir ko’rsatadi, keyinchalik esa ko’rish
nervlarida va kuz tur pardasida distrofik o’zgarishlar yuzaga chiqadi.
Dostları ilə paylaş: |