Toponimika va geografik terminshunoslik


Anatomik xalq (mahalliy) geografik terminlaridan namunalar



Yüklə 445,71 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə43/46
tarix19.10.2023
ölçüsü445,71 Kb.
#157137
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   46
Anatomik xalq (mahalliy) geografik terminlaridan namunalar

Termin
Geografik ma’nosi
1
Barmoq 
Tik qoya, eol ishi natijasida hosil bo’lgan ystuncha
2
Bel 
Dovon, oshuv, ko’tal
3
Bosh 
Daryoning boshlanish qismi, tog’ cho’qqisi 
4
Burun 
Burun, quruqlikning dengiz ichiga kirib borgan qismi 
5
Bo’yin
Quruqliklar, tog’larni (relyeflning musbat shakllarini) 
tutashtirib turuvchi kambar joy
6
Bo’g’iz
Dengizlarni, ko’llarni va ularning qismlarini tutashtirib 
turuvchi kambar suv hududi, akvatoriya 
7
Kindik 
Tabiiy - hududiy birliklarlarning o’rta, markaziy qismi
8
Ko’z
Buloq ko’zi - buloq chiqqan joy
9
Oyoq 
Etak, quyi qism, odoq
10
Og’iz
Daryolarning quyilish joyi (ko’rfaz), tog, darasining eng 
tor joyi
11
Til 
Ko’rfaz oldi qum orollar
12
Тirsak
Daryoning burilish joyi
13
Тumshuq
Tog’, tepalik va orollarning burni, uch tomoni
14
Qovoq 
Daryo va ko’llarning baland qirg’og’i, jarlik; baland 
terrasa
15
Qosh
Uzun cho’zilgan tepalik, marza
Toponimik terminlar
Joy nomlari (toponimlar) tarkibida qatnashib, ular ifodalagan 
obyektni bildiruvchi so'zlar (turdosh otlar) toponimik termihlar 
(topoterminlar) deb yuritiladi. Ayrim ilmiy adabiyotlarda toponimik 
aniqlagich (TA), indikator deb ham ataladi. 
Atoqli geograf terminshunos E.M.Murzayev aytganidek, turdosh 
otlar toponimlarning asosini tashkil etadi va tabiiy geografik 
obyektlarning turini ifodalaydi.


69
Xalq geografik terminshunosligini atroflicha bilish joy nomlarini 
o'rganishni osonlashtiradi. Hech bir xalq tilida mahalliy terminlar ishtirok 
etmagan toponimlar bo'lmasa kerak.
Aksariyat joy nomlari asosida oddiy geografik terminlar yotadi
shuning uchun E.M.Murzayev: “Har qanday toponimik tadqiqot geografik 
terminlarni o'rganishdan boshlanishi kerak” deb to'g'ri ta'kidlab o'tgan.
Toponimik terminlar barcha tillarda takrorlanadi. Bu haqida 
H.Hasanov quyidagicha yozadi: “...Bordi - yu o'ntacha asosiy tilni 
biladigan kishi kartadagi nomlarni shu tillarga tarjima qilib o'qisa, aksari 
shahar, tog', daryo va ko'llarning nomlari deyarli bir ma'noda ekanini 
ko'rib hafsalasi pir bo'lar edi”.
Reka, missi, rio, river, shott, xe, yoyiq so'zlari - daryo demakdir. 
Jayhun, ob, ganga so'zlari ham suv, daryo ma'nosida.
Ko’h, jabal, shan (min), maunt, berg (gebirge), montana, 
kordilyera, syerra, monte - tog' demakdir. Obod, kent qo'shilgan 
nomlarning ma'nodoshlari - pur, grad, kin, taun, vil, pol, burg, shtadt 
qo'shilgan toponimlardir.
Toponimik terminlarni o'zi ifodalayotgan obyektlarga qarab 
quyidagicha guruhlashtirish mumkin.

Yüklə 445,71 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   46




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin