Toshkent 2020 yil

 
 
II.2.2-jadval 
I s s i q l i k z o n a l a r i
 
Ekvatorial 
iqlim 
zonalar 
Tropik iqlim 
zonalar 
Subtropik 
iqlim zonalar 
O‗rta iqlim 
zonalar 
Qutbiy iqlim 
zonalar 
Ekologiyada atrof – muhitning issiqlik holati harorat orqali ifodalanadi, 
buning uchun 100°S shkalasi ishlatiladi. Geografik rayonlarning issiqlik bilan 
ta‘minlanishi, umumiy iqlim ko‗rsatkichlari bilan belgilanadi. Ular joyning 
o‗rtacha yillik harorati, absolyut maksimum va absolyut minimum, eng issiq va 
eng sovuq oylarning o‗rtacha haroratlaridir. 

---

Q.X.Muftaydinov, H.M.Qodirov, E.Yu.Yulchiyеv Ekologiya.
40 
 
Haroratning keng diapozoniga chidamli turlar – evriterm turlar, 
haroratning tor diapozoniga chidamli turlar -stenoterm turlar deyiladi. 
Harorat – o‗simlik va hayvonot olamining zonal tarqalishini belgilovchi omil 
bo‗lib xizmat qiladi. 
Xarakterli tabiat zonalari 
biom deyiladi
. Biomlar
geografik 
va vertikal zonalar
bo‗yicha tarqalish tamoyili ( II.2.3-jadval) ga bo‗ysinadi.
Harorat o‗simlik va hayvonlarning o‗sishi, taraqqiy etishi, morfologik 
belgilari va hayvonlarning hulqiy reaktsiyalariga to‗g‘ridan - to‗g‘ri ta‘sir qiladi. 
II.2.3-jadval 
B i o m l a r n i n g
 
 t a r q a l i sh i
 
Geografik zonalar: 
tundra, o‗rmon, dasht, yarim cho‗l, 
cho‗l 
Vertikal zonalar
: 
cho‗l, adir, tog‘, yaylov
 
Organizmlarning tana harorati muhit haroratga bog‘liq. Undagi modda 
almashinuv jarayonlarining o‗tishi ham o‗sha muhit haroratga bog‘liq. Haroratning 
10°Sga ko‗tarishi, reaktsiyani 2-3 marta tezlashtiradi. (Van–Goff qonuni
).