Toshkent davlat agrar umversiteti qalandarov muxitdin maxmudovich

202

---

TO‘QQIZINCHI BO‘LIM
XV bob. Ko‘kalamzorlashtirishda gulzorlar va
maysazorlarni tashkil qilish va mavsumiy gul
0
‘simIiklaridan foydalanish
Gulzor barpo etish uchun quyidagi ishlar bajariladi: tuproq 
tayyorlanadi, 
gulzor loyihadan amalga o‘tkaziladi; 
gul 
ko‘chatlari ekiladi; gulzor parvarish qilinadi.
Gilam-mozaika o‘simliklari uchun tuproq 10-15 sm gacha 
yumshatiladi, yozgi gullar uchun - 30 sm, yirik, ko‘p yil о‘sa­
il iganlar uchun 40 sm georgina va pionlar uchun - 50-60 sm dan 
iborat о‘lchamda joylashtiriladi.
15. l-rasm. Klumbaning gilamli-mozaika ko‘rinishidagi kompozitsiyasi.
Gulzomi baquwat tuproqda barpo etishda yer haydaladi, 
xaskash bilan tekislanadi. Agar tuproq qismi kam bo‘lsa, 
o'simlik tuproq bilan boyitiladi yoki yaramaydigan tuproq 
hnshqa tuproq bilan o‘zgartiriladi. Agar tuproqda ozuqa modda 
о/ bo‘Isa, unga chirindi, torf (2-6 sm qalinlikda) va mineral 
0
‘g‘itlar (1 m yerga № 30, K-20, R-40 g.) sepiladi. Tuproq 
qaytadan haydalib, unga ishlov beriladi.
Loyihalash jarayonida gulzorlaming ishchi chizmasiga 
rnsmning konfiguratsiyasi (shakli) chiziladi. Uning kattaligi,
203

---

gullaming nomi ko‘rsatiladi. Bo‘yi balandroq gullar yaqin 
joylashtiriladi, bo‘yi pastlari esa periferiyaga yaqin bo‘ladi.
15.2-rasm. Gullaming turini tanlashda ulaming gullash vaqti, 
rangiga e’tibor beriladi.
0 ‘zbekistonda ko‘kalamzor hududlarda klumba va rabat- 
kalar ikki faslga mo‘ljallab barpo etiladi. Kuzda ikki yilliklar va 
piyozlilar ekiladi. Ular erta bahorda gullaydi, ikki yilliklari esa 
qishda ham gullaydi. Bu o‘simliklar bahorda gulli bezak beradi. 
May oyida ulaming о ‘mini yozgilar va gilamsimon o‘simliklar 
egallaydi.
Ishchi chizmaga muvofiq ravishda, gulzoming shakli 
amalga o‘tkaziladi. Buning uchun ruletka, qoziqlar, shnur, bur- 
chak, shablon ishlatiladi. Murakkabroq bo‘lgan suratni amalga 
o‘tkazish uchun kletkalar yoki trafaret qo‘llaniladi.
Peyzaj usulida barpo etiladigan gulzorlar xilma-xil bo‘lib, 
ular 
quyidagi 
ko‘rinishlarda 
bo‘ladi: 
arabeska,