Toshkent davlat agrar universiteti agrologistika va biznes fakultet agroiqtisodiyot va turizm kafedrasi

Asosiy qism :
5. Ko’p tarmoqli fermer xo’jaliklarini rivojlantirish yo’llari.
Respublikamiz iqtisodiyotining tobora globallashuv jarayoniga qo`shilib
borayotgani,
jahon
iqtisodiyotida
yuz
berayotgan
hodisalarning
mamlakatimizga ta'sirini kuchaytirib bormoqda. Bu esa qishloq xo'jaligida
ham chuqur islohotlar olib
borishga undamoqda. Agrar sektorni
modernizatsiyalash, erkinlashtirish va takomillashtirish bilan bog'liq qator
davlat dasturlari va boshqa tadbirlar amalga oshirildi.
“O'zbekistonda
fermerlik faoliyatini tashkil qilishni yanada takomillashtirish va uni
rivojlantirish chora-tadbirlari to'g'risida”
gi O'zbekiston Respublikasi
Prezidentining 2012 yil 22 oktabrda bergan farmoni Respublikamizda
fermer xo'jaliklari rolining yanada oshib borishida, fermerlik harakati
samaradorligini ta'minlashda
muhim ahamiyatga ega bo'lmoqda.Ushbu
farmonga muvofiq:qishloq xo`jaligida iqtisodiy islohotlarni bosqichma-
bosqich chuqurlashtirish; fermer xo`jaliklarini qo`llab-quvvatlashni davom
ettirish,
ularning
moddiy
texnika
bazasini
mustahkamlash;
yangi
imtiyozlar
berish,
tadbirkorlar
va
ishbilarmonlarning
manfaatlarini
ishonchli
himoya
qilish
masalalariga

---

•
ham katta e'tibor qarat Fermer xo'jaligida ishlab chiqarishning
intensiv texnologiyasi qo'llanilmoqda. Bularning hammasi ishlab
chiqarish samaradorligining oshishiga yordam beradi. Shu sababli
kichik biznes yoki katta hajmdagi qishloq xo'jaligi korxornasi
yangi texnologiyani joriy qilsa, iqtisodiy samaradorlikka ega
bo'ladimi, yo'qmi shuni hisob-kitob qilish kerak. Agarda yangi
texnologiyani
ishlab
chiqarishga
joriy
qilganda,
iqtisodiy
samaradorlikka erishsagina bunday texnologiyani tezda joriy qilish
kerak. Aks holda, yangi texnologiyani joriy qilishdan hech qanday
naf
bo'lmaydi.
Ko'p
tarmoqli
fermer
xo'jaliklarida
ishlab
chiqarishning qo'shimcha tarmog'i quyidagi asosiy yo'nalishlarda
amalga oshirilishi mumkin: - qishloq xo'jaligi mahsulotlarini
ishlab chiqarish yo'nalishida; - qishloq xo'jaligi mahsulotlarini
tayyorlash, tashish, saqlash va qayta
ishlash yo'nalishlarida;
qishloq xo'jaligi mahsulotlari yetishtiruvchi xo'jalik sub'ektlariga
agrotexnik, iqtisodiy, texnikaviy, zooveterinariya va boshqa
sohalarda xizmatlar ko'rsatish yo'nalishlarida; yengil sanoat
mahsulotlari, qurilish materiallari ishlab chiqarish yo'nalishlarida;
aholiga savdo, transport, maishiy xizmat ko'rsatish sohalarida
tashkil etilishi mumkin.

---

•
Qishloq xo'jaligi ishlab chiqarish vositalariga sarflanadigan barcha
mablag'lar
investitsiyalat
deyiladi.
Investitsiyalar
bu
hali
buyumlashmagan, lekin ishlab chiqarish vositalariga qo'shilgan
kapitaldir. Kapital esa moddiylashmagan ya'ni ishlab chiqarish
vositalariga aylangan investitsiyalardir. Ular qishloq xo'jaligi
korxonalarining moddiy – texnik bazasini mustahkamlab, ishlab
chiqarish jarayonlarini mexanizatsiyalashtirish, kimyolashtirish,
elektrlashtirish,
avtomatlashtirish,
irrigatsiya
-
melioratsiyalashtirish
natijasida
xarajatlarni
kamaytirib
yetishtiriladigan
mahsulotlar
hajmi
ko'payishi
va
sifati
yaxshilanishini, olinadigan daromad (foyda) summasi oshishini
ta'minlaydi.
Investitsiyalar har qanday ijtimoiy – iqtisodiy
formatsiyalarda amalga oshiriladi.Chunki ular davlatni, tarmoq,
korxonalar
va
nihoyat
aholining
iqtisodiy
negizini
mustahkamlashga sarflanadi. O'zbekiston Respulikasida qishloq
xo'jaligini
rivojlantirish
maqsadida
investitsiyalar
sarflanishi
obyektiv zaruriyati hisoblanadi.

---