Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti d. Yu. Xujamkulov, D. A. Ismailov investitsiya loyihalarini

7.4. Xaridlar va savdolarni o’tkazish. Savdolar qatnashchilari, ularni 
funksiyalari, jarayoni, shartnomalar va majburiyatlar 
«O’zbekiston Respublikasi hududida kapital qurilishda tanlov savdolari 
to’g’risida»gi Nizomga muvofiq tender savdolarini o’tkazish tartibini ko’rib 
chiqamiz: 
Investor, buyurtmachi, tanlov savdolari tashkilotchisi, tanlov komissiyasi va 
oferentlar tanlov savdolarining asosiy qatnashchilari hisoblanadi. 
Buyurtmachi quyidagi huquqlarga ega: 
1.
talabgorning malakasini oldindan aniqlash yoki buningsiz tanlov savdolari 
o’tkazish to’g’risida qaror qabul qilishdi; 
2.
rasmiy farmoyish beruvchi hujjat chiqargan holda tanlov savdolarini 
o’tkazish shakli, turi va sanasini belgilaydi; 
3.
mustaqil ravishda yoki ixtisoslashtirilgan tashkilotni jalb etgan holda tanlov 
savdolari predmetining boshlang’ich qiymatini belgilashi mumkin. 
Tanlov savdolari quyidagilarga bo’linadi: 

Ochiq tanlov savdolari - oferentlar soni cheklanmaydi; 

Yopiq tanlov savdolari - oferentlar soni cheklanadi. 

Ikki bosqichli tanlov savdolari: 
Ochiq tender o’tkazilganda mulkchilik shaklidan qat’iy nazar barcha 
sub’ektlar qatnashishi mumkin, ochiq tenderlar o’tkazilishidan 1 oy oldin e’lon 
qilinadi, e’lonlar chop etiladigan davriy nashrlar ro’yxati “Davarxqurilish” qo’mitasi 
bilan kelishib olinadi. Odatda e’lonlar “Xalq so’zi”, “Narodnoe slovo”, gazetalarida 
chop etiladi. 
Yopiq tanlov savdolari o’tkazish to’g’risidagi qaror Vazirlar Mahkamasi 
tomonidan qabul qilinadi va yopiq tanlov savdolari ishlar va xizmatlar yuqori 
darajada murakkabligi (yoki tor ixtisoslashuvi) bilan farqlanadigan va faqat 
pudratchilar (yetkazib beruvchilar)ning cheklangan soni bilangina bajarilishi mumkin 
bo’lgan hollarda tashkil etiladi. 
Yopiq tanlov savdolarini o’tkazishda tanlov savdolari tashkilotchisi 

---

151 
pudratchilar (yetkazib beruvchilar) umumiy sonidan oldindan yetarlicha malaka 
ma’lumotlariga ega bo’lganlarni, biroq ularning kamida uchtasini tanlaydi va ularga 
tanlov savdolarida qatnashishga taklifnoma yuboradi. 
Agar pudratchilar (yetkazib beruvchilar)ning umumiy soni ikkitadan ortiq 
bo’lmasa, u holda taklifnoma ularning har ikkalasiga yuboriladi va tanlov savdolari 
ularning ishtirokida o’tkaziladi.
Yopiq tanlov savdolarida esa tanlov savdolari tashkilotchisi kamida ikkita chet 
qatnashchini taklif qilishi shart. 
Yopiq tanlov savdolarini tashkil etishda matbuotda e’lon berilmaydi, tanlov 
savdolari taklif etilgan talabgorlar o’rtasida o’tkaziladi. 
Ikki bosqichli tanlov savdolari buyurtmachi tanlov savdolari predmetining aniq 
tavsifini va o’ziga xosligini shakllantirish imkoniyatiga ega bo’lmaganda va 
buyurtmachi ilmiy tadqiqotlar, eksperimentlar o’tkazishga, qidiruvlar yoki 
ishlanmalar yuzasidan shartnoma tuzish niyatida bo’lgan hollarda o’tkaziladi. 
Ikki bosqichli tanlov savdolari quyidagi tartibda o’tkaziladi: 
-
birinchi bosqichda kontseptual qaror va texnik, tijorat jihatidan aniqlanishi 
va tuzatilishi kerak bo’lgan, tanlov hujjatlarida ko’rsatilgan shartlar asosida ishlab 
chiqilgan oferta bahosi ko’rsatilmagan holda taqdim etiladi. Tanlov savdolari 
predmeti parametrlari bo’yicha oferent bilan muzokaralar olib borilishiga yo’l 
qo’yiladi. Ofertalarning umumiy sonidan tanlov savdolarining ikkinchi bosqichida 
qatnashishga yo’l qo’yiladigan ofertalar tanlab olinadi; 
-
ikkinchi bosqichda tanlov savdolari predmetining aniqlashtirilgan 
parametrlari hisobga olingan, bahosi majburiy tartibda ko’rsatilgan holda ofertalari 
tanlov savdolarining ikkinchi bosqichiga o’tgan qatnashchilarning takliflari va 
buyurtmanomalari berilgan holda tanlov hujjatlariga tuzatish kiritiladi. 
Ikki bosqichli tanlov savdolarini tashkil etish va o’tkazish qonun hujjatlariga 
muvofiq "Davarxitektqurilish" qo’mitasi tomonidan ishlab chiqiladigan va 
tasdiqlanadigan tartibga muvofiq amalga oshiriladi.